Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy, phải làm sao?

1. Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh là gì?

Bé sơ sinh bị tiêu chảy là tình trạng gặp phải khi bé đi phân lỏng trên 3 lần hoặc nhiều hơn một ngày. Nếu gặp phải dấu hiệu trẻ sơ sinh bị tiêu chảy này thì cha mẹ cần đặc biệt lưu ý tình trạng bệnh của trẻ.

Tình hình bệnh tiêu chảy ở trẻ sơ sinh tại Việt Nam diễn ra thường xuyên, liên tục và là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ. Trên thế giới 1 năm có tới 3 đến 5 triệu trẻ sơ sinh bị tử vong do tiêu chảy.

Khi tiêu chảy ở trẻ diễn ra còn gây suy dinh dưỡng, nhiễm trùng và tạo nên một vòng luẩn quẩn gây không ít tốn kém cho gia đình và xã hội.

Nguyên nhân khiến trẻ bị tiêu chảy:

- Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh xảy ra khi trẻ bị nhiễm virus như rotavirus, vi khuẩn như salmonella và hiếm khi là ký sinh trùng như giardia. Thực tế thì virus là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị tiêu chảy.

- Ngộ độc thực phẩm cũng có thể gây ra tình trạng tiêu chảy ở trẻ. Tuy nhiên, các triệu chứng trẻ bị tiêu chảy do ngộ độc thường xuất hiện nhanh chóng và có xu hướng hết trong vòng 24 giờ.

- Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh xảy ra còn có thể do bệnh ruột kích thích, dị ứng thực phẩm,...

2. Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị tiêu chảy

- Trẻ mệt mỏi, biếng ăn và nằm li bì một chỗ.

- Khi trẻ bị đi ngoài nhiều lần với phân lỏng, phân có màu vàng hoặc màu xanh, có thể kèm đàm, máu hoặc một số dạng thức ăn không tiêu hay còn có tên gọi là phân sống.

- Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh do tả, chúng xuất hiện ở giai đoạn đầu khiến trẻ bị bệnh xuất hiện triệu chứng bị ói nhiều dịch trong, cơ thể xuất hiện dấu hiệu sốt nhẹ nhưng thường trẻ không sốt. Đối với giai đoạn sau, trẻ sẽ bị tiêu phân lỏng ồ ạt. Triệu chứng của bệnh tả có đặc trưng màu trắng đục như nước vo gạo và hơi tanh mùi cá.

- Xuất hiện tình trạng mất nước, đây là biểu hiện đáng lo ngại nhất khi trẻ sơ sinh bị tiêu chảy. Biểu hiện mất nước cũng chia theo nhiều mức độ:

Mất nước ở mức độ nhẹ: mắt trẻ khô, trẻ khóc chảy ít nước mắt hoặc không có nước mắt.

Nếu trẻ đã sử dụng quần tã thì kiểm tra sẽ thấy tã ít ướt hơn so với bình thường, bé chậm, kém linh hoạt và trở nên cáu gắt hơn.

Trẻ bị mất nước ở mức độ vừa: mắt trẻ xuất hiện hiện tượng mắt trũng, trẻ bị lờ đờ hoặc li bì.

Quan sát và sờ có thể thấy được da của trẻ bị khô, kém đàn hồi hơn so với bình thường.

Nếu trẻ bị mất nước nặng: Đối với trường hợp trẻ bị tiêu chảy ở mức độ nặng thì sẽ xuất hiện hiện tượng bị thóp trũng, thóp một vùng nhỏ mềm nằm phía trên đỉnh đầu trẻ.

Xảy ra hiện tượng không đi tiểu trong vòng 6 giờ. Khi sử dụng hai ngón tay căng nhẹ trên vùng da bất kỳ trên người bé rồi thả ra, da bé sẽ không trả về hình dạng ban đầu do mất nước dẫn đến tình trạng da mất đàn hồi.

Ngoài ra, trẻ sẽ lờ đờ, li bì thậm chí có thể rơi vào tình trạng bất tỉnh, hôn mê, mạch nhanh nhẹ, không bắt được mạch, huyết áp bị tụt và không đo được.

Bé sơ sinh bị tiêu chảy ở cấp độ nặng còn xuất hiện dấu hiệu buồn nôn, ói, sốt, có thể sốt nhẹ, sốt cao hoặc cũng có thể bị co giật.

Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đi ngoài khiến trẻ bị đau bụng.

- Các triệu chứng cơ bản của mất nước xảy ra ở trẻ là: khát nước, tiểu ít, mắt trũng, môi nhỏ, khóc không có nước mắt, thóp trũng ở trẻ nhỏ, dấu véo da mất chậm hơn so với bình thường.

3. Điều trị và phòng ngừa trẻ sơ sinh bị tiêu chảy phải làm sao?

3.1. Điều trị cho trẻ bị tiêu chảy

Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy cần được điều trị bằng bù nước, bù điện giải cho trẻ:

- Oresol: Phụ huynh cần pha với nước theo đúng tỷ lệ rồi cho trẻ uống.

- Có thể sử dụng nước muối đường cho trẻ theo công thức: 1 muỗng muối 8 muỗng đường 1 lít nước chín.

- Bổ sung nước cho trẻ bằng nước cháo muối: 1 muỗng muối 1 nắm gạo 1 lít nước chín đun sôi.

- Nước dừa muối: 1 muỗng muối 1 lít nước dừa.

Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh cần quan tâm chế độ ăn:

- Tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ.

- Sau khi thực hiện bù nước có thể tiếp tục cho trẻ ăn với chế độ trước khi bị tiêu chảy.

- Hạn chế các loại rau, nước ngọt, cam vắt vì có thể khiến tình trạng tiêu chảy của trẻ nặng hơn.

- Cần nấu thức ăn chín, nhuyễn, chia thành nhiều bữa trong ngày để bé sơ sinh bị tiêu chảy sử dụng.

Sử dụng thuốc điều trị:

Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị tiêu chảy khiến trẻ bị sốt thì cần sử dụng thuốc hạ sốt dành cho trẻ. Đối với một số trường hợp có thể sử dụng thuốc kháng sinh cho trẻ. Tuy nhiên, cần sử dụng thuốc cho trẻ theo chỉ định của bác sĩ.

Trẻ cần thăm khám bác sĩ khi gặp phải các dấu hiệu sau:

- Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đi ngoài quá 3 ngày, nghi ngờ trẻ bị tả.

- Triệu chứng nôn ói ở trẻ nhiều.

- Khi trẻ bị đau bụng, quấy khóc nhiều.

- Hiện tượng mất nước ở trẻ.

- Trẻ bị sốt cao liên tục trên 38,5 độ C dù đã sử dụng thuốc hạ sốt.

- Trẻ bị tiêu đàm máu.

3.2. Phòng ngừa trẻ sơ sinh bị tiêu chảy phải làm sao?

- Chon con bú, giờ đầu tiên sau khi sinh việc mẹ cho con bú là điều rất quan trọng đối với sức khỏe, sức đề kháng của trẻ.

- Nên nuôi trẻ bằng sữa mẹ 18- 24 tháng tuổi, điều này sẽ giúp cho hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch của trẻ khỏe mạnh hơn, cũng giúp làm giảm nguy cơ mắc tiêu chảy ở trẻ.

- Nuôi trẻ bằng sữa mẹ. Nên cho trẻ ăn dặm thêm từ 4 đến 5 tháng tuổi.

- Lưu ý sử dụng nguồn nước sạch trong ăn uống và sinh hoạt hàng ngày.

- Luôn rửa tay trước khi ăn, khi chế biến đồ ăn và sau khi đi vệ sinh để bảo vệ sức khỏe trẻ.

- Ăn chín, uống sôi, không ăn rau sống, không uống nước lã, không ăn các loại thực phẩm chưa chín kỹ.

- Sử dụng nhà vệ sinh an toàn.

- Tránh để trẻ tập trung các khu vực ăn uống đông người như cưới xin, cúng giỗ,...

- Hạn chế ra vào các vùng đang có dịch bệnh.

- Cần thực hiện thăm khám, sàng lọc các vấn đề về sức khỏe, tư vấn tiêm phòng vaccine, phác đồ tiêm, theo dõi và chăm sóc sức khỏe trẻ sau khi thực hiện tiêm phòng.

Những năm tháng đầu đời của trẻ, sức đề kháng và khả năng miễn dịch của trẻ chưa được hoàn thiện nên trẻ rất dễ mắc phải các căn bệnh truyền nhiễm gây nguy hiểm tới tính mạng của trẻ như: tiêu chảy, thủy đậu, viêm não, sởi,... Do đó cha mẹ cần lưu ý, đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám, nhận hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để biết cách chăm sóc, bảo vệ trẻ để trẻ phát triển khỏe mạnh, toàn diện.