Từ vụ nam sinh lớp 10 nghiện game nghi sát hại bà nội: Những cách cha mẹ có thể làm để bảo vệ tuổi thơ của con

Được biết, nam sinh này nghiện game, sống cùng bà nội, có bố đang làm việc tại nước ngoài. Trước vụ việc đau lòng này, TS, chuyên gia giáo dục Vũ Thu Hương (nguyên giảng viên trường ĐH Sư Phạm Hà Nội) đã có cuộc trao đổi với PV Báo Phụ nữ Việt Nam xoay quanh vấn đề này:

- Theo chị, nghiện game có phải là một trong những tác nhân dẫn đến hành vi bạo lực đáng sợ của nam sinh lớp 10?

Theo tôi, nghiện game không phải là nguyên nhân duy nhất của vụ việc đau lòng này. Tuy nhiên, đây chắc chắn sẽ là một nguyên nhân lớn. Bởi khi một người bị nghiện game, họ có dấu hiệu của bệnh tâm thần và họ sẽ rất khó kiểm soát bản thân. Sẽ có những việc mà trước đây họ không bao giờ làm, nhưng khi nghiện game, họ sẽ làm.

Bản thân tôi từng tiếp xúc với rất nhiều trẻ em nghiện game và trẻ đã làm chúng tôi khá hoảng sợ. Có những bạn cầm dao dọa giết bạn bè. Có bạn sẵn sàng lao ra đường cướp giật tiền để có tiền chơi game. Có những bạn gái xinh đẹp, giỏi giang nhưng sẵn sàng lao vào cấu xé, đánh đập người khác, giành giật điện thoại để tiếp tục chơi game. Rõ ràng, khi nghiện game, trẻ sẽ thường xuyên cảm thấy tâm trạng bất ổn...

- Ở độ tuổi 16, tâm lý của trẻ em có những biến động gì khiến các em dễ có hành vi tiêu cực nếu không định hướng đúng, thưa chị?

Tuổi 16 là tuổi teen, đây là độ tuổi trẻ có nhiều vấn đề. Trước hết, về mặt hormone, sinh lý của trẻ không ổn định. Do vậy, có thể có những tác động từ bên trong khiến trẻ không thể ổn định tâm lý hay có những suy nghĩ cân bằng hơn. Trẻ tuổi dậy thì còn có rất nhiều hiểu nhầm khác. Thông thường, trẻ sẽ gần gũi, yêu thương, tin tưởng bạn bè hơn những người thân của mình. Với những người thân, trẻ có thái độ khá chống đối, thậm chí thù địch. Trẻ luôn quan niệm, những người thân phải là người chu cấp cho mình vô điều kiện. Do vậy, khi người thân có thái độ phản ứng với trẻ thì trẻ có sự phản kháng rất mạnh mẽ.

Tuổi dậy thì cũng hiểu nhầm chơi ngông là bản lĩnh. Do vậy, đôi khi trẻ nghĩ rằng nếu mình chơi ngông thì mình sẽ giỏi. Chính hiểu nhầm này sẽ khiến trẻ dễ làm tổn thương người khác mà đôi khi những tuổi khác không dám làm. Và chúng ta thấy những trẻ tuổi dậy thì sẵn sàng làm những việc rất liều lĩnh như đua xe trái phép…, cũng bởi vì chính sự hiểu nhầm chơi ngông và bản lĩnh này.

- Xin chị cho biết, việc bố đi xuất khẩu lao động, nam sinh chủ yếu sống với bà nội có thể ảnh hưởng như thế nào đến tâm lý và quá trình trưởng thành của em?

Đối với một bạn nhỏ, nếu phải xa bố mẹ thì chắc chắn đây sẽ là điều không ổn. Dĩ nhiên, cho dù chúng ta có bố mẹ ở bên cạnh hay không, chúng ta vẫn có thể lớn. Nhưng chúng ta sẽ gặp một số bất ổn. Việc bạn nhỏ này không được ở cùng bố mẹ sẽ có một số khó chịu, bức xúc và khiến cho bạn gặp nhiều vấn đề.

Bên cạnh đó, khi không sống cùng bố mẹ thì các con sẽ thường khó có thể lắng nghe và làm theo những lời khuyên của những người xung quanh. Bố mẹ bao giờ cũng có vai trò lớn trong sự phát triển của con cái, ông bà chỉ là những người tiếp theo mà thôi. Đối với một đứa trẻ, bố mẹ sẽ có quyền hành, tiếng nói, có những giá trị riêng về mặt cảm xúc. Do vậy, các con rất nên ở gần bố mẹ của mình.

- Chị nghĩ cha mẹ cần làm gì để gắn kết với con cái khi không thể trực tiếp ở bên con hàng ngày?

Để làm được điều này, các cha mẹ cần dành thời gian trao đổi, trò chuyện với các con. Các cha mẹ cần phải học để hiểu tâm lý của lứa tuổi, hiểu các con cần gì, mong muốn, khao khát điều gì. Nhiều cha mẹ hàng ngày sống gần các con nhưng vì không thông cảm, không thấu hiểu nên càng ngày càng xa cách các con. Trong khi đó, có nhiều cha, mẹ ở rất xa các con, ít gặp các con nhưng gần gũi và chia sẻ với các con đến mức các con cảm thấy không có khoảng cách giữa cha mẹ và bản thân mình.

Việc cha mẹ không thường xuyên ở gần với con sẽ khiến các con gặp nhiều khó khăn. Tuy vậy, sự gần gũi giữa con cái và cha mẹ không phải ở khoảng cách địa lý mà chính ở sự chia sẻ, cảm thông và trò chuyện hàng ngày. Hiện giờ, chúng ta đang sống trong thế giới phẳng, thế giới mà chúng ta có thể kết nối với nhau bất kể lúc nào. Do vậy, cha mẹ hoàn toàn có thể kết nối với con cái mỗi ngày. Dù cha mẹ phải đi làm ăn, đi công tác xa nhưng nếu hàng ngày chia sẻ, tiếp xúc, trò chuyện, đưa ra những lời khuyên, thậm chí vui đùa cùng các con thì các con vẫn có thể phát triển bình thường, vẫn có thể giải tỏa những bức xúc, mở lòng chia sẻ tất cả những điều hay điều dở trong cuộc sống của con.

- Khi trẻ có dấu hiệu nghiện game, cha mẹ nên làm gì để kiểm soát mà không gây căng thẳng với con, thưa chị?

Khi trẻ có biểu hiện nghiện game, điều quan trọng nhất là các bố mẹ phải ở bên cạnh, song hành để có thể tách game khỏi trẻ từ từ. Cần lưu ý, khi đang nghiện cái gì đó mà cắt ngay lập tức thì trẻ sẽ rất dễ phát điên, đặc biệt là từ các thiết bị điện tử như game. Do vậy, các bố mẹ phải tách từ từ, tách nhẹ nhàng, hợp lý. Ví dụ, bố mẹ tuyên bố cắt thời gian sử dụng điện thoại, tivi trong khoảng thời gian rất ngắn với lý do con phạm lỗi gì đó. Trong khoảng thời gian cắt game đó, bố mẹ cần kiếm việc cho con làm như làm việc nhà, trồng cây, chăm thú cưng… để các con nhanh quên. Ví dụ, cắt 1-2 tiếng, bố mẹ giao việc cho các con để các con không nhớ về game. Bố mẹ cần tăng dần khoảng thời gian đó lên, tăng từ từ. Khi đã trở thành thói quen thì mọi thứ sẽ dễ hơn với trẻ. Cần nhớ, cha mẹ sẽ phải đồng hành cùng trẻ trong thời gian trẻ bị cắt game, giám sát các công việc đã giao cho trẻ.

- Làm thế nào để phát hiện sớm và ngăn chặn nguy cơ trẻ sa vào nghiện game và các hành vi bạo lực, thưa chị?

Trước hết, bố mẹ phải đồng hành với các con từ nhỏ đến lớn để hiểu tất cả những biểu hiện thay đổi về tâm sinh lý của các con theo lứa tuổi. Bố mẹ cũng cần quan sát để hiểu diễn biến tất cả các hoạt động của con, thấy gì chưa ổn thì điều chỉnh ngay. Điều quan trọng là bố mẹ cần cách ly các con với các thiết bị điện tử.

Thực tế, các thiết bị điện tử tác động rất nhiều vào não trẻ và có thể khiến trẻ bị rối loạn não bộ. Đối với trẻ nhỏ, bố mẹ cần hạn chế cho con tiếp xúc với thiết bị điện tử như tivi, điện thoại… bởi những thiết bị này thu hút các con và khiến các con bị nghiện, giống như nghiện game.

Bố mẹ nên cố gắng cách ly con khỏi các game online đến độ tuổi 17, 18 tuổi. Theo nhiều nghiên cứu, não của con người sẽ phát triển đến khoảng năm 25 tuổi mới trưởng thành hoàn toàn. Trong quá trình phát triển não, nếu bị tác động nhiều bởi tivi, điện thoại, game thì sẽ để lại dấu ấn lâu dài và rất khó xử lý. Vì vậy tránh cho con tiếp xúc với các thiết bị điện tử cũng là cách để cha mẹ có thể bảo vệ tuổi thơ của con.

- Trân trọng cảm ơn chị!