Cùng con gái trở về sau nhiều năm mất tích
Hôm đó, gia đình bà Đậu Thị Diệu (77 tuổi, xã Quỳnh Tân, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An) vỡ òa khi thấy người con gái tên là Nguyễn Thị Toàn mất tích bao nhiêu năm trở về. Đi cùng chị Toàn là em Nguyễn Thị Thân (18 tuổi), con chị Toàn hiện có quốc tịch Trung Quốc.
Gia đình và hàng xóm dường như vẫn không thể tin được sự thật, bởi chị Toàn mất tích đã quá lâu, nhiều người thậm chí đã nghĩ chị đã không còn nữa.
Vào một buổi sáng năm 1998, chị Toàn chào bố mẹ đi làm như mọi ngày nhưng đến tối hôm đó, bà Diệu vẫn không thấy con về. Mọi người tỏa đi khắp nơi tìm kiếm mà vẫn không tìm thấy chị. Gia đình cũng báo lên chính quyền địa phương nhưng vẫn “bặt vô âm tín”. Thời gian thấm thoắt trôi đi, do gia đình nghèo khó nên không có điều kiện tìm kiếm thêm, ông bà chỉ còn biết hy vọng trước khi nhắm mắt xuôi tay có thể gặp lại con.
Ngày chị Toàn và con gái trở về, làng trên xóm dưới đều xôn xao, không ai có thể ngờ chị lưu lạc sang tận Trung Quốc. Theo lời chị kể lại, trong thời đi làm, chị có quen hai người phụ nữ, sau đó họ lừa chị ra Hà Nội làm thuê nhưng thực chất là lừa bán sang Trung Quốc. Chị bị bán làm vợ cho một người đàn ông bản địa lớn tuổi, ở một làng quê hẻo lánh.
Ở xứ người, không quen đường đi lối lại, cũng chẳng biết tiếng, cuộc sống của chị không khác gì địa ngục. Chị đã nhiều lần bỏ trốn nhưng không thành, đành ngậm ngùi chấp nhận chờ ngày trở về. Thời gian sau đó, chị sinh ra 2 đứa con (1 gái, 1 trai). Sau 7 năm chung sống, chồng chị qua đời vì căn bệnh hiểm nghèo, 2 năm sau, đứa con trai nhỏ của chị cũng mất trong một vụ hỏa hoạn. Cuộc sống nơi đất khách quê người của 2 mẹ con chị càng thêm khó khăn, đường trở về của chị dường như càng mịt mù.
Vào một ngày, mẹ con chị may mắn gặp được cặp vợ chồng ở Tân Kỳ (Nghệ An) sang sinh sống và làm việc ở Trung Quốc. Biết được hoàn cảnh của chị, họ đã giúp đưa 2 mẹ con chị về Việt Nam.
Khó khăn hòa nhập và mưu sinh
Ngày trở về mừng mừng tủi tủi rồi cũng qua nhanh. Cuộc sống tại quê nhà, sau bao năm lưu lạc nơi xứ người của chị Toàn và con gái gặp nhiều khó khăn. Hai mẹ con sống cùng ông bà ngoại già yếu trong căn nhà tình thương của nhà nước hỗ trợ xây dựng.
Sau nhiều năm xa xứ, chị Toàn dẫu chưa quên tiếng nói nhưng dường như không thể quay trở về cuộc sống trước đây. Những năm tháng vất vả nơi đất khách khiến chị trở nên khờ khạo, không thể lao động chân tay như trước, thậm chí đến đường về nhà nhiều khi chị cũng không nhớ được.
Còn với Thân, dường như ngày cùng mẹ về quê ngoại đã thay đổi hẳn cuộc đời em. Sinh ra và lớn lên ở Trung Quốc, những ngày mới về, em không thể nghe hiểu mọi người nói gì, cũng không biết nói thế nào cho mọi người hiểu, chỉ biết nép mình sau lưng mẹ. 18 tuổi, em bắt đầu học một ngôn ngữ mới. Khi đi học, đi chơi thì bị bạn bè trêu chọc, em chỉ biết chạy về nhà ngồi khóc.
Nhà nghèo, ông bà Diệu đã già yếu, mọi chi tiêu trong gia đình đều chỉ trông vào mấy sào ruộng. Dẫu vẫn chưa thành thạo tiếng Việt nhưng Thân cũng chăm chỉ giúp ông bà việc nhà, việc đồng áng. Những năm gần đây, khi bố mẹ không thể lao động được nữa, chị Toàn được một người quen ở Hà Nội nhận cưu mang, thỉnh thoảng mới về thăm nhà thì căn nhà nhỏ chỉ còn lại Thân và ông bà ngoại. Thân trở thành lao động chính, cuộc sống gia đình lại càng thêm khó khăn, ăn bữa nay đã lo bữa mai.
Ngồi bên ông bà ngoại trước bậc thềm nhà, Thân nói với chúng tôi bằng thứ tiếng Việt chưa sõi lắm, giọng đượm buồn: “Bên đó cũng nghèo lắm, em thích sống ở đây hơn. Em sẽ cố gắng học rồi đi làm thuê, kiếm tiền nuôi mẹ, ông bà”.
Ông Nguyễn Duy Ninh, Bí thư chi bộ xóm 14, cho biết, hoàn cảnh 2 mẹ con chị Toàn rất éo le sau khi từ Trung Quốc trở về. “Sau khi mẹ con chị Toàn về quê, chính quyền địa phương đã tạo điều kiện và hỗ trợ một phần kinh phí để xây dựng cho mẹ con chị một căn nhà cấp 4 sinh sống. Chúng tôi cũng thay nhau vào thăm hỏi và giúp đỡ khi gia đình cần”.
Ông Hồ Minh Mậu, Chủ tịch UBND xã Quỳnh Tân, huyện Quỳnh Lưu, cho biết: “Trước đây, rất nhiều người phụ nữ trên địa bàn đi sang Trung Quốc. Cũng do cuộc sống khó khăn nên một phần họ đi làm ăn, phần khác là mong muốn đổi đời, một số người do bị lừa. Mẹ con chị Toàn may mắn trở về, còn những người khác hiện nay chưa rõ tung tích, chỉ biết đi Trung Quốc chứ không rõ ở đâu”.