Vén mở bức màn bí ẩn về 4 thành phố biến mất

Trong cuốn sách "Bốn thành phố biến mất - Lịch sử bí ẩn về kỉ nguyên đô thị", tác giả Annalee Newitz dùng ngôn ngữ kể chuyện để dẫn dắt độc giả đi vào hành trình tìm kiếm những bí mật về diện mạo thật sự của các thành phố xưa cũ. Tác giả đã đi đến 4 thành phố biến mất, tiến hành các nghiên cứu kỹ lưỡng về khảo cổ học, cũng như gặp gỡ, trao đổi với rất nhiều nhà nghiên cứu, nhà khảo cổ để vén mở bức màn bí ẩn về 4 thành phố cổ đại này.

Trong đó, thành phố đầu tiên là Çatalhöyük - thành phố xuất hiện sớm nhất thế giới. Çatalhöyük được thành lập cách đây khoảng 9.000 năm trong thời đại đồ đá mới, vào thời điểm nhân loại ổn định cuộc sống nông nghiệp sau lối sống du mục kéo dài hàng trăm nghìn năm. Ngày nay, những tàn tích bí ẩn của nó bị chôn vùi bên dưới 2 ngọn đồi thấp ở vùng Anatolia, miền Trung Thổ Nhĩ Kỳ. 

Thành phố tiếp theo là Pompeii, khu vườn địa đàng của nền văn minh châu Âu, nơi từng là thành phố du lịch của La Mã bên bờ biển Địa Trung Hải đầy nắng, nhưng bị chôn vùi dưới lớp tro núi lửa sau khi núi Vesuvius phun trào vào năm 79 Sau Công nguyên. Các nhân chứng và nhà sử học đã ghi lại thảm họa khủng khiếp này, tuy nhiên, mãi cho đến thế kỷ 18, Pompeii mới được khai quật một cách có hệ thống. Hiện tại, Pompeii là phế tích thành cổ thuộc thành phố Pompei hiện đại, vùng Campania, Italy.  

Vào thời kỳ vàng son, Angkor từng tự hào là thành phố đông dân nhất thế giới tại thời điểm đó với dân số gần 1 triệu người. Các nhà vua của đế quốc Khmer (Campuchia ngày nay) đã cho xây dựng cung điện, đền thờ, đường sá, những hồ chứa nước lớn, nổi bật trong số đó là 2 hồ chứa nước khổng lồ là Đông Baray và Tây Baray. Quần thể Angkor Thom và Angkor Wat cũng là những tuyệt tác kiến trúc ra đời trong thời kỳ đế quốc Khmer tồn tại.

Trong khi đó, Cahokia là thành phố lớn nhất ở Bắc Mỹ trước khi người châu Âu đổ bộ. Bắt nguồn từ một ngôi làng nhỏ ven sông ở hạ lưu sông Mississippi, Cahokia trở thành một đô thị rộng lớn với hơn 30.000 dân định cư ở hai bên bờ sông. Người dân nơi đây đã xây dựng các kim tự tháp bằng đất chọc trời và các lối đi ở trên cao. Từ năm 900-1300, Cahokia là trung tâm của văn hóa Mississippi, nền văn hóa đã gắn kết các thị trấn và làng mạc nằm dọc theo con sông lớn từ Wisconsin đến Louisiana, Hoa Kỳ ngày nay.

Cư dân của những thành phố này đã sinh sống như thế nào? Họ đã sáng tạo ra văn hóa gì? Nguyên nhân nào khiến thành phố phát triển và rồi lại bị vùi lấp? Sau khi rời khỏi thành phố, người dân từng sống ở đó đi đâu? Những thành phố đã sụp đổ và biến mất ấy để lại những di tích gì và những mảnh vụn đó đắp nặn lại lịch sử như thế nào?... Cuốn sách "Bốn thành phố biến mất - Lịch sử bí ẩn về kỉ nguyên đô thị" chính là lời giải đáp cho những câu hỏi đó.

Có thể nói, "Bốn thành phố biến mất - Lịch sử bí ẩn về kỉ nguyên đô thị" là một cuộc hành trình vào quá khứ bị lãng quên, dẫn dắt độc giả nhìn xuyên thấu nhiều tầng lớp nguyên nhân chồng chéo nhau dẫn đến kết cục một thành phố bị biến mất.

Tác giả hy vọng rằng những câu chuyện lịch sử sâu sắc có thể khiến môi người thấy cần phải làm những gì để hồi sinh một thành phố và môi trường tự nhiên xung quanh. Sau tất cả, bài học từ những sai lầm trong quá khứ chính là bài học quý giá nhất dành cho chúng ta.

Annalee Newitz là một nhà báo, biên tập viên người Mỹ và tác giả của cả tiểu thuyết và phi hư cấu về sự giao thoa giữa khoa học, công nghệ, văn hóa và giành được nhiều giải thưởng uy tín.