Việt Nam được nâng hạng thị trường chứng khoán: Bước ngoặt hội nhập và cơ hội hút dòng vốn tỷ đô

Bước tiến lịch sử sau gần một thập kỷ chờ đợi

Rạng sáng 8/10 (theo giờ Việt Nam), Hội đồng Quản trị FTSE Russell (IGB) chính thức thông báo nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ "thị trường cận biên" (Frontier Market) lên "thị trường mới nổi thứ cấp" (Secondary Emerging Market). Quyết định này có hiệu lực từ ngày 21/9/2026, đánh dấu một cột mốc quan trọng sau gần 8 năm Việt Nam nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng kể từ tháng 9/2018.

Trong thông báo, FTSE Russell ghi nhận những cải thiện đáng kể trong khung pháp lý, hạ tầng giao dịch và khả năng tiếp cận thị trường mà Việt Nam đã đạt được. Theo IGB, các cơ quan quản lý đã đáp ứng đầy đủ chín tiêu chí cần thiết để được công nhận là thị trường mới nổi thứ cấp theo chuẩn quốc tế.

Đây là lần đầu tiên Việt Nam được thăng hạng trong hệ thống đánh giá của FTSE – một trong hai tổ chức xếp hạng thị trường chứng khoán có ảnh hưởng lớn nhất thế giới bên cạnh MSCI.

Chặng đường cải cách và những rào cản được gỡ bỏ

Trước đợt đánh giá này, Việt Nam vẫn bị xem là chưa đáp ứng yêu cầu về chu kỳ thanh toán và xử lý giao dịch thất bại – hai tiêu chí kỹ thuật then chốt. Từ năm 2023, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cùng các đơn vị liên quan đã đẩy mạnh cải cách, ban hành nhiều văn bản quan trọng như:

Thông tư 68/2023/TT-BTC: Bãi bỏ quy định tổ chức đầu tư nước ngoài phải ký quỹ trước giao dịch. Thông tư 03/2024/TT-BTC: Đơn giản hóa quy trình mở tài khoản đầu tư nước ngoài. Triển khai hệ thống công nghệ thông tin mới (KRX) từ tháng 5/2025, tạo nền tảng cho cơ chế bù trừ trung tâm (CCP) – tiêu chuẩn bắt buộc tại các thị trường mới nổi.

Những thay đổi này là điều kiện tiên quyết để FTSE Russell ghi nhận Việt Nam đã đáp ứng đủ tiêu chí nâng hạng. Hệ thống mới cũng được kỳ vọng giúp rút ngắn chu kỳ thanh toán, nâng hiệu quả quản lý rủi ro và đáp ứng nhu cầu mô phỏng chỉ số của các quỹ quốc tế.

Vai trò của Chính phủ và sự phối hợp liên ngành

UBCKNN cho biết, kết quả đạt được là nỗ lực tổng thể của Chính phủ, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước và các sở giao dịch, cùng sự đồng hành của Ngân hàng Thế giới và các tổ chức tư vấn quốc tế.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Đề án nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam hồi tháng 9, trong đó nêu rõ mục tiêu đạt hạng mới nổi thứ cấp trong năm 2025 và tiến tới "mới nổi tiên tiến" vào năm 2030.

Đại diện FTSE đánh giá cao cam kết của Việt Nam trong việc hiện đại hóa hạ tầng, minh bạch hóa thông tin và mở rộng quyền tiếp cận của nhà đầu tư ngoại. Tổ chức này cũng sẽ tiếp tục theo dõi quá trình chuyển đổi và công bố lộ trình chi tiết trong đợt đánh giá tháng 3/2026 trước khi nâng hạng chính thức.

Cơ hội thu hút dòng vốn quốc tế

Theo các công ty chứng khoán, khi được nâng hạng, Việt Nam sẽ tự động được thêm vào các bộ chỉ số FTSE Emerging Markets, qua đó thu hút dòng vốn thụ động (ETF) từ các quỹ đầu tư toàn cầu.

HSBC ước tính, Việt Nam có thể thu hút dòng vốn mới khoảng 3,4 tỷ USD, và trong kịch bản tích cực nhất, dòng vốn có thể lên tới 10,4 tỷ USD. Công ty Chứng khoán Dầu khí (PSI) dự báo tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam trong rổ FTSE Emerging Markets Index có thể đạt 0,5–0,8%, tương đương với Chile (149 tỷ USD) hay Qatar (168 tỷ USD). Vốn hóa thị trường Việt Nam hiện đạt hơn 275 tỷ USD, tương đồng với nhiều thị trường mới nổi khác trong khu vực.

Tâm lý tích cực đã thể hiện rõ trên thị trường ngay trước ngày công bố thông tin: chỉ số VN-Index có phiên bật tăng gần 50 điểm đầu tuần, cho thấy nhà đầu tư đang "đón sóng" kỳ vọng nâng hạng.

Bước khởi đầu cho giai đoạn phát triển mới

Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, việc được nâng hạng không chỉ là "sự công nhận quốc tế" mà còn là bệ phóng cho hội nhập tài chính sâu rộng hơn.

Cơ quan này cam kết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với FTSE Russell, triển khai các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư, hoàn thiện khung pháp lý và đẩy mạnh số hóa hạ tầng giao dịch, hướng tới một thị trường minh bạch, hiệu quả và bền vững hơn.

Các chuyên gia cho rằng, thách thức phía trước không nhỏ: thị trường Việt Nam vẫn cần đa dạng hóa hàng hóa chất lượng, tăng quy mô các doanh nghiệp niêm yết và nâng chuẩn quản trị doanh nghiệp để giữ vững vị thế trong nhóm mới nổi.

Sau nhiều năm nỗ lực cải cách, quyết định nâng hạng từ FTSE Russell là thành quả xứng đáng của thị trường chứng khoán Việt Nam – một bước ngoặt lịch sử mở ra giai đoạn phát triển mới, minh bạch và hội nhập sâu rộng hơn với dòng vốn toàn cầu.