Vụ bánh cốm Nguyên Ninh vi phạm an toàn thực phẩm: Không thể đổ lỗi cho nhà phố cổ chật hẹp

Đó là khẳng định của Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm TP Hà Nội Đặng Thanh Phong trước thềm Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 và nỗi lo thực phẩm bẩn vẫn đang đe dọa người dân.

Nguy cơ mất an toàn thực phẩm hàng quán ở phố cổ

Hà Nội 36 phố phường với những nét văn hoá ẩm thực lâu đời. Ẩm thực phố cổ Hà Nội là sự hòa hợp phong phú giữa các món ăn truyền thống Âu - Á, giữa phong cách sang trọng và phong cách bình dân "vỉa hè"... Trên các tuyến phố Hàng Buồm, Hàng Than, Hàng Giầy, Lương Ngọc Quyến, Mã Mây, Tạ Hiện..., trong số hàng trăm cửa hàng thì có đến trên 30% cửa hàng kinh doanh ăn uống, buôn bán thực phẩm. Trên vỉa hè các tuyến phố này còn có hàng chục người bán hàng ăn buổi tối.

Việc hình thành các nhà hàng ăn uống tự phát hay các cửa hàng buôn bán thực phẩm trên các vỉa hè khu vực phố cổ đã đáp ứng được phần nào yêu cầu của du khách, nhất là du khách nước ngoài. Thế nhưng, vụ việc Bánh cốm Nguyên Ninh là một thương hiệu lớn, truyền thống của Hà Nội bị tạm dừng hoạt động vì vi phạm các quy định về an toàn thực phẩm đã dấy lên nhiều mối lo ngại.

Câu hỏi đặt ra liệu vụ việc này có phải chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm" khi "chật chội, nhỏ hẹp" là đặc điểm chung của nhiều hàng quán tại phố cổ và đặc điểm đó đang được cho là nguyên nhân chính khiến việc đảm bảo vệ sinh gặp khó khăn? Có bao nhiêu trong số hàng trăm, hàng ngàn cơ sở tại phố cổ thực sự đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm khi đối mặt với những đợt kiểm tra đột xuất?

Khung cảnh nhếch nhác, ẩm thấp tại phố cổ từng được báo chí nhiều lần phản ánh. Ảnh: Hà Anh

Thực tế đã không ít lần báo chí đăng tải về cuộc sống chật chội, nhếch nhác của người dân ở khu vực phố cổ. Khảo sát cũng cho thấy, hệ thống thoát nước cũ kỹ, kém hiệu quả, không gian nhỏ hẹp, bí bách, nhiều con ngõ nhỏ chỉ vừa một người đi, quanh năm không thấy ánh mặt trời, tình trạng ngập úng thường xuyên xảy ra khiến cho môi trường ướt át và ẩm mốc. Đây là điều kiện thuận lợi cho côn trùng sinh sôi nảy nở, khiến nguy cơ mất vệ sinh lại càng tăng lên.

Không chỉ vậy, vì diện tích nhỏ hẹp nên nhiều cơ sở hàng quán đã tận dụng tối đa không gian để bố trí tạm bợ các khu vực vệ sinh, chế biến không đảm bảo tiêu chuẩn. Điều này khiến thực phẩm và nguồn nước dễ bị ô nhiễm và cũng tạo điều kiện cho côn trùng có nơi trú ngụ, sinh sôi, tiếp tục vòng lặp mất vệ sinh.

Sau khi vụ việc bánh cốm Nguyên Ninh số 11 Hàng Than được báo chí đưa tin, nhiều người dân là khách hàng lâu năm của thương hiệu này đã rất sốc. "Chục năm nay, Tết nào tôi cũng mua bánh cốm Nguyên Ninh để làm quà cho bà con xa gần. Có nhiều năm phải đặt trước từ rất sớm, nếu không có xếp hàng cũng không mua được. Vì tin tưởng là thương hiệu lâu đời nghĩ sẽ đảm bảo hôm nay mới ngỡ ngàng", chị Võ Thanh Vân, ở quận Cầu Giấy, Hà Nội, chia sẻ.

Chị Hà Hương Giang, ở quận Thanh Xuân, Hà Nội, cho rằng càng là thương hiệu lâu năm, thương hiệu truyền thống thì càng phải đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, vì đó là những sản phẩm mà người tiêu dùng đã đặt rất nhiều niềm tin vào.

"Đành rằng là khu vực phố cổ diện tích nhỏ hẹp. Nhưng không thể đổ lỗi, lấy đó làm lý cho cho việc vi phạm, không đảm bảo an toàn thực phẩm. Nếu chủ cơ sở tuân thủ đúng pháp luật, có tâm trong sản xuất, quan tâm đến sức khỏe người tiêu dùng thì sẽ luôn có cách để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Chẳng qua những người sản xuất có muốn làm hay không, hay lại vì tiết kiệm chi phí, gia tăng lợi nhuận mà bỏ qua điều đó" – Chị Hà Hương Giang bức xúc nói.

"Kiên quyết xử lý vi phạm"

Theo Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm TP Hà Nội Đặng Thanh Phong, thành phố đang quyết liệt để kiểm soát chặt chẽ vấn đề an toàn thực phẩm, đặc biệt là trước thềm Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.

"Thực phẩm ngày Tết rất quan trọng, nếu không rõ nguồn gốc, không đảm bảo an toàn thì rất nguy hiểm. Không chỉ ảnh hưởng ngày hôm nay, ngày mai mà ảnh hưởng cả thế hệ con cháu chúng ta thế nên cơ quan chức năng cần làm nghiêm túc kiểm tra nhiều cơ sở tiếp theo", ông Phong khẳng định.

Trước một số ý kiến cho rằng, Nghị quyết 49 của Hội đồng nhân dân TP Hà Nội nâng mức xử phạt lên 2 lần, nhiều cơ sở sẽ khó khăn, Chi cục trưởng Đặng Thanh Phong nhấn mạnh, càng khó khăn càng cần phải làm nghiêm túc. Dù trong bất kỳ điều kiện nào thì những người tham gia sản xuất, kinh doanh thực phẩm cũng không được phép bỏ qua các yếu tố an toàn theo quy định. Chi cục An toàn thực phẩm và các đơn vị chức năng sẽ kiên quyết làm việc, xử phạt các vi phạm, kể cả trong dịp Tết.

"Năm nay, chúng tôi sẽ tiếp tục các cuộc kiểm tra mà không thông báo trước, không để quận/huyện lựa chọn cơ sở. Có như vậy mới đảm bảo được tính khách quan. Cơ sở nào không chịu hợp tác tham gia kiểm tra thì sẽ phải đóng cửa, dừng hoạt động cho đến khi đảm bảo đầy đủ các yêu cầu về an toàn thực phẩm", ông Phong cho biết.

Để tăng cường công tác quản lý thức ăn đường phố, nâng cao ý thức của người dân về sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, từ năm 2018, thành phố Hà Nội đưa vào triển khai thí điểm mô hình "Tuyến phố an toàn thực phẩm có kiểm soát" tại 8 quận, huyện, gồm: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Cầu Giấy, Hà Đông, Long Biên, Thanh Xuân, Tây Hồ, Đan Phượng, với sự tham gia của gần 400 cơ sở dịch vụ ăn uống và thức ăn đường phố. Đến nay, gần 7 năm triển khai, thành phố đã xây dựng và duy trì được hơn 20 tuyến phố an toàn thực phẩm có kiểm soát tại 16 quận, huyện và có tới 873 cơ sở kinh doanh tham gia.

Theo ông Đặng Thanh Phong, bên cạnh việc kiểm tra, giám sát chặt chẽ từ lực lượng liên ngành, các cơ quan chức năng thì việc triển khai mô hình "Tuyến phố an toàn thực phẩm có kiểm soát" sẽ giúp nâng cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc quản lý an toàn thực phẩm, nâng cao ý thức trách nhiệm về bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm của người kinh doanh và người tiêu dùng, tạo chuyển biến tích cực trong quản lý an toàn thực phẩm đối với người bán hàng.