Tại phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án hình sự “Vô ý làm chết người” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, xảy ra tại BV Đa khoa Hòa Bình ngày 29/5/2017 làm 9 người chết, bị cáo Hoàng Công Lương, nguyên bác sĩ BV Đa khoa Hòa Bình, đã nhận lỗi vô ý, cẩu thả và xin hưởng án treo. Nhiều người cho rằng, án treo là phù hợp với hành vi và lỗi của bị cáo, nhưng cũng có người khẳng định, Hoàng Công Lương không đủ điều kiện hưởng án treo. Vậy để được hưởng án treo, người phạm tội cần đáp ứng những điều kiện gì?
Theo Điều 1, Nghị quyết số 02/2018/NĐ-HĐTP ngày 15/5/2018 của Tòa án Nhân dân Tối cao về Hướng dẫn Điều 65 Bộ Luật hình sự 2015 về án treo: “Án treo là biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện, được tòa án áp dụng đối với người phạm tội bị phạt tù không quá 03 năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, xét thấy không cần bắt họ phải chấp hành hình phạt tù”.
Điều 2 của Nghị quyết số 02 cũng quy định: Người bị xử phạt tù có thể được xem xét cho hưởng án treo khi có đủ các điều kiện sau đây:
1. Bị xử phạt tù không quá 03 năm.
2. Có nhân thân tốt.
Được coi là có nhân thân tốt nếu ngoài lần phạm tội này, người phạm tội luôn chấp hành đúng chính sách, pháp luật và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của công dân ở nơi cư trú, nơi làm việc.
Đối với người đã bị kết án nhưng thuộc trường hợp được coi là không có án tích, người bị kết án nhưng đã được xóa án tích, người đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị xử lý kỷ luật mà thời gian được coi là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính, chưa bị xử lý kỷ luật tính đến ngày phạm tội lần này đã quá 06 tháng, nếu xét thấy tính chất, mức độ của tội phạm mới được thực hiện thuộc trường hợp ít nghiêm trọng hoặc người phạm tội là đồng phạm có vai trò không đáng kể trong vụ án và có đủ các điều kiện khác thì cũng có thể cho hưởng án treo.
3. Có từ 02 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trở lên, trong đó có ít nhất 01 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự và không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 52 của Bộ luật Hình sự.
Trường hợp có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự thì số tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự phải nhiều hơn số tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự từ 02 tình tiết trở lên, trong đó có ít nhất 01 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự.
4. Có nơi cư trú rõ ràng hoặc nơi làm việc ổn định để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giám sát, giáo dục.
Nơi cư trú rõ ràng là nơi tạm trú hoặc thường trú có địa chỉ được xác định cụ thể theo quy định của Luật Cư trú mà người được hưởng án treo về cư trú, sinh sống thường xuyên sau khi được hưởng án treo.
Nơi làm việc ổn định là nơi người phạm tội làm việc có thời hạn từ 01 năm trở lên theo hợp đồng lao động hoặc theo quyết định của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.
5. Xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù nếu người phạm tội có khả năng tự cải tạo và việc cho họ hưởng án treo không gây nguy hiểm cho xã hội; không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Đối chiếu với quy định trên, tại phiên tòa sơ thẩm bị cáo Hoàng Công Lương đã bị xử mức án 42 tháng tù giam. Theo khoản 1, Điều 2, Nghị quyết 02, thì bị cáo Hoàng Công Lương không đủ điều kiện.
Cũng tại phiên tòa phúc thẩm sáng ngày 12/6, luật sư Hoàng Văn Hướng, người bào chữa cho bị cáo Hoàng Công Lương đề nghi HĐXX xem xét đánh giá những tình tiết mới như: Hoàng Công Lương đã nhận thức được hành vi, mức độ phạm tội; khai báo thành khẩn, ăn năn hối cải.
Tuy nhiên, thực tế trong suốt quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa sơ thẩm, bị cáo Hoàng Công Lương một mực cho rằng mình bị oan và vô tội chứ không ăn năn hối cải. Bị cáo chỉ thay đổi nhận thức sau khi bản án sơ thẩm đã tuyên và bị cáo làm đơn kháng cáo theo hướng xin giảm nhẹ hình phạt. Hoàng Công Lương nói: “Bị cáo đã nhận thức và hiểu quy định của pháp luật về tội Vô ý làm chết người, mong HĐXX xem xét các tình tiết, vai trò và mức độ”.
Tại phiên tòa sáng nay (12/6), HĐXX cũng đã cho biết quy chế hình phạt được hưởng án treo thì phải từ 3 năm tù trở xuống nhưng tại phiên sơ thẩm, bị cáo đã bị tuyên phạt 42 tháng tù giam. Còn về phần giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo, HĐXX xử sẽ xem xét.
Như vậy, để được hưởng án treo, hình phạt của Hoàng Công Lương phải từ 3 năm tù trở xuống. HĐXX phúc thẩm phải căn cứ vào các tình tiết mới, những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị cáo thì HĐXX mới có cơ sở giảm án cho Hoàng Công Lương.