Xâm hại trẻ em qua mạng: Ngồi trong nhà với cha mẹ, trẻ vẫn có nguy cơ bị xâm hại

Sáng 27/5, Quốc hội thảo luận việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống xâm hại trẻ em. Trong các hình thức xâm hại trẻ em, một số đại biểu quan tâm đến tình trạng xâm hại trẻ em trên môi trường mạng, khi mà trẻ em đang trở thành "công dân số" từ rất sớm.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) dành trọn phần phát biểu của mình về vấn đề này. Bà khẳng định rằng, bên cạnh việc mang đến nhiều cơ hội học tập, mở mang kiến thức giải trí, nhất là với những trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, thì mặt trái của môi trường mạng đang đặt ra báo động về nguy cơ bị xâm hại của trẻ em.

Nữ đại biểu nêu dẫn chứng, Việt Nam thuộc top các quốc gia có lượng người dùng Internet lớn nhất thế giới với 64 triệu người dùng – chiếm 66% dân số. Trong đó, 1/3 là người chưa thành niên và thanh niên ở độ tuổi từ 15 đến 24. Mỗi ngày có hơn 720.000 hình ảnh xâm hại trẻ em được đưa lên mạng với hầu hết các hình ảnh bạo lực, xâm hại tình dục.

Một kết quả khảo sát cho thấy, cứ 4 trẻ được khảo sát thì có 1 trẻ chia sẻ từng có trải nghiệm đau buồn khi sử dụng mạng xã hội. Một phần ba số trẻ cho biết từng là nạn nhân bị bắt nạt trên mạng và số trẻ em gái bị bắt nạt thì cao gấp 3 lần số trẻ nam.

Đại biểu Thủy cũng nêu rõ thủ đoạn tinh vi của tội phạm mạng, đồng thời nhấn mạnh chưa bao giờ tiếp cận với trẻ em và xâm hại trẻ em lại dễ dàng như hiện nay.

Theo đó, thủ đoạn mà các đối tượng thường dùng lập các phòng chat ảo, thiết lập hoặc tham gia các trang web, diễn đàn trên mạng để tìm kiếm trẻ em và từ đó đã thả tin nhắn, lời thoại, làm quen và chúng luôn lấy tên tuổi, hình ảnh giả tạo. Ấn tượng ban đầu với các em là người có học thức, có cuộc sống khá giả, hiểu tâm lý, sở thích trẻ em và luôn sẵn sàng chia sẻ.

"Sau một thời gian trò chuyện thì bọn chúng chuyển chủ đề từ học hành sang chủ đề về giới, về tình dục và lôi kéo trẻ cùng xem phim, xem những hình ảnh khiêu dâm trên mạng. Bước tiếp theo nữa là dụ dỗ trẻ, các bộ phận cơ thể tạo dáng biểu diễn tình dục giống như trong phim và khi đã có những hình ảnh, đoạn phim của trẻ, khi các đối tượng ép trẻ quan hệ tình dục, nếu không đồng ý sẽ phát tán hình ảnh lên mạng" – ĐB Thủy thông tin.

Với thủ đoạn này, hậu quả để lại với trẻ em khi bị xâm hại qua mạng, theo ĐB Nguyễn Thị Thủy là rất lớn. Xâm hại ở ngoài xã hội nếu chỉ một vài người chứng kiến, thì việc xâm hại bị đưa lên mạng có thể theo các em suốt cuộc đời.

Về phía phụ huynh, theo nữ đại biểu, nhiều cha mẹ quá lo lắng trước tác động xấu của môi trường mạng, nên cấm không cho con sử dụng hoặc có những phụ huynh lại áp dụng biện pháp theo dõi chặt chẽ hoạt động của con trên mạng, thay vì dành thời gian thoả đáng để hướng dẫn sử dụng mạng an toàn. "Chính vì cách làm này đã khiến nhiều trẻ đóng lại cánh cửa sẻ chia với cha mẹ" – bà nói.

Trong khi đó, công tác điều tra tội phạm mạng gặp nhiều khó khăn do đây là loại tội phạm xuyên biên giới. "Các đối tượng phạm tội hầu hết đều thành thạo công nghệ thông tin về kẻ phạm tội thì đều là ảo. Đã ẩn danh và các máy chủ thì hầu hết đều đặt ở nước ngoài, cho nên dễ dàng xoá huỷ chứng cứ" – theo ĐB Thủy.

Cũng về tội phạm xâm hại trẻ em trên mạng, ĐB Hoàng Thị Hoa (đoàn Bắc Giang) thông tin, nhiều chuyên gia cho rằng, các hành vi xâm hại trẻ em trên môi trường mạng có tác động mạnh đến trẻ em so với hành vi mạnh hơn so với hành vi trẻ em bị xâm hại trong đời thực.

Theo bà, Bộ Công an cho biết 3 năm qua đã phát hiện và xử lý 156 vụ xâm hại trẻ em trên môi trường mạng. Tuy nhiên, số liệu này chưa phản ánh thực sự bức tranh mà trẻ em bị lạm dụng, bị ảnh hưởng trên môi trường mạng.

"Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, những diễn biến phức tạp của tội phạm công nghệ cao khiến trẻ em ngày càng đứng trước nhiều nguy cơ xâm hại, trong khi các quy định pháp lý liên quan đến bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng còn thiếu và chưa đồng bộ. Vai trò, hiệu quả chưa cao trong việc xử lý, can thiệp của các cơ quan quản lý, cơ quan, tổ chức bảo vệ trẻ em và các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng, của gia đình, của nhà trường và xã hội" – ĐB Hoa phân tích.

Cha mẹ quan tâm thỏa đáng hơn đến con

Trước thực trạng này, ĐB Nguyễn Thị Thủy đề xuất, trước hết các bậc phụ huynh dành sự quan tâm thoả đáng để hướng dẫn cho con sử dụng mã an toàn và hướng cho con trở thành công dân có trách nhiệm trên mạng xã hội.

Thứ hai, bà kiến nghị Bộ GD&ĐT đưa nội dung giảng dạy về an toàn trên môi trường mạng vào giờ học tin học. Thứ ba, kiến nghị Bộ Công an thông tin đầy đủ các phương thức, thủ đoạn của tội phạm này để trẻ em và gia đình đề cao cảnh giác. Đồng thời đề nghị tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để phòng ngừa, phát hiện từ sớm.

Còn theo ĐB Hoa, Chính phủ cần phải xây dựng chiến lược, chương trình đại hạ bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, tăng cường hợp tác quốc tế về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng...

Đối với Bộ, ngành Bộ Thông tin Truyền thông, cần xây dựng, bổ sung các văn bản, quy định pháp luật để đảm bảo có đủ hành lang pháp lý quản lý chặt chẽ đối với hoạt động cung cấp dịch vụ Internet xuyên biên giới, hoạt động quảng cáo, hoạt động của các trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội liên quan đến trẻ em. Bộ Giáo dục và Đào tạo bổ sung nhiệm vụ xây dựng chương trình, nội dung giáo dục, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng nhằm phù hợp với độ tuổi.

"Cần tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, truyền thông xã hội, nhà trường, gia đình để giúp các em nhận biết. Cảnh báo các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin về nội dung không phù hợp với trẻ em" – ĐB Hoa đề xuất.