Xây dựng tổ chức Đảng vững mạnh trong cơ quan báo chí

Vai trò của tổ chức Đảng trong cơ quan báo chí

Theo ông Trần Trọng Dũng, lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam gắn liền với sự ra đời của Báo Thanh niên do Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập ngày 21/6/1925, đặt nền móng cho một nền báo chí phục vụ cách mạng và nhân dân. Điều này định hình bản chất chính trị đặc thù của báo chí Việt Nam, khác biệt so với các mô hình truyền thông phương Tây. Đây là hạt nhân định hướng chính trị về nội dung thông tin, đảm bảo báo chí phản ánh trung thực, kịp thời, đúng tôn chỉ, mục đích của Đảng. Vai trò này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các thế lực thù địch gia tăng chống phá trên mặt trận tư tưởng. Tổ chức đảng phải kiên quyết đấu tranh ngăn chặn các quan điểm sai trái, thông tin xuyên tạc, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. 

Tham luận cũng chỉ ra lãnh tụ V.I. Lênin đã khẳng định sự cần thiết của một tờ báo chính trị như một công cụ không thể thiếu cho các phong trào cách mạng, tuyên truyền và tổ chức quần chúng. Lênin nhấn mạnh rằng "không có cơ quan chính trị thì không thể có phong trào đáng gọi là phong trào chính trị". Kế thừa và phát triển quan điểm này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xem báo chí là phương tiện đấu tranh cách mạng hiệu quả, khẳng định nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân và cách mạng. Người đặt ra những câu hỏi cơ bản như "Viết cho ai xem? Viết để làm gì?", làm nền móng tư tưởng cho báo chí cách mạng Việt Nam. 

Theo đó, vai trò lãnh đạo của Đảng đối với báo chí được thể chế hóa trong các chính sách và pháp luật, như Luật Báo chí năm 2016, khẳng định báo chí là "cơ quan ngôn luận của cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước... là diễn đàn của nhân dân". Sự lãnh đạo này được thực hiện thông qua việc định hướng chính trị, quản lý nhà nước, công tác tổ chức và cán bộ, cùng với công tác kiểm tra, giám sát thường xuyên. 

Bên cạnh định hướng tư tưởng, vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng còn thể hiện mạnh mẽ trong công tác tổ chức và cán bộ. Một tổ chức đảng vững mạnh có mối tương quan trực tiếp với việc cơ quan báo chí hoạt động đúng hướng và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng. Tổ chức đảng chịu trách nhiệm đảm bảo các nhà báo có lập trường chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, kỹ năng phân tích, kiến thức sâu rộng và phương pháp làm báo khoa học. Điều này bao gồm việc thấm nhuần đạo đức cách mạng và lòng trung thành tuyệt đối với Đảng và Nhân dân. 

Cầu nối giữa Đảng và Nhân dân 

Báo chí là cầu nối quan trọng truyền tải đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đến quần chúng, đồng thời phản ánh nguyện vọng của nhân dân. Tổ chức đảng phải giám sát để nhiệm vụ này được thực hiện tốt. Báo chí phải là tiếng nói phản ánh tư tưởng, tình cảm, nguyện vọng và lợi ích chính đáng của nhân dân. Điều này giúp Đảng, Nhà nước nắm bắt được tâm tư của nhân dân và kịp thời điều chỉnh chính sách phù hợp với thực tiễn. 

Với tư tưởng "dân là gốc", ông Trần Trọng Dũng nhấn mạnh báo chí phục vụ như một diễn đàn cho quyền tự do ngôn luận của nhân dân. Với lẽ đó, các tổ chức đảng giám sát chức năng này, đảm bảo báo chí hoạt động hiệu quả trong việc truyền thông chính sách một cách đơn giản, dễ hiểu và phổ biến cho đại đa số người dân. Điều này giúp các chỉ thị, nghị quyết của Đảng không chỉ được ban hành mà còn được quần chúng hiểu và đón nhận. 

Thông qua việc định hướng dư luận xã hội, báo chí góp phần quan trọng trong việc tạo sự đồng thuận xã hội, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc và xây dựng niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Báo chí cũng là kênh để lắng nghe ý kiến góp ý của các tổ chức doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân. 

Tham luận của Đảng uỷ TƯ Hội Nhà báo Việt Nam cũng thẳng thắn chỉ ra báo chí Việt Nam vẫn đối mặt với một số hạn chế và yếu kém, đòi hỏi các giải pháp mang tính hệ thống và đa chiều. Trong công tác lãnh đạo, một số chi bộ và đảng viên còn thiếu tập trung dân chủ, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu còn hạn chế. Việc thiếu nguồn lực cho công tác giáo dục chính trị, tư tưởng có thể dẫn đến suy thoái về tư tưởng chính trị, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong một bộ phận cán bộ, đảng viên. 

Bên cạnh đó, công tác đấu tranh phản bác luận điệu sai trái, thù địch đôi khi còn bị động, thiếu sắc bén và tính chiến đấu chưa cao. Cùng với những áp lực "tự chủ tài chính", một số cơ quan báo chí có hiện tượng "bán không gian" hoặc "hợp đồng nội dung", làm tổn hại tính chính trực của báo chí. Đặc biệt trong bối cảnh các nền tảng mạng xã hội đang là đối thủ cạnh tranh lớn, báo chí phải đối mặt với vấn nạn lạm dụng "báo chí công dân", "nhà báo công dân" và vấn nạn tin giả. Điều này làm giảm hiệu quả truyền thông của báo chí truyền thống. Ngoài ra, một số nhà báo thiếu kiến thức lý luận chính trị chuyên sâu, dẫn đến việc tập trung vào tranh luận thay vì thúc đẩy các giá trị tích cực. 

Các giải pháp và khuyến nghị nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao chất lượng báo chí 

Để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và nâng cao chất lượng báo chí trong bối cảnh truyền thông mới, Đảng uỷ TƯ Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh cần tập trung vào một chiến lược phát triển toàn diện, có chiều sâu. Theo đó, tổ chức đảng phải giữ vị trí điều phối trung tâm để tích hợp các giải pháp, đảm bảo việc cải thiện ở một lĩnh vực sẽ củng cố các lĩnh vực khác;  tích cực đổi mới phương thức lãnh đạo, đề cao trách nhiệm của Ban Chấp hành; chú trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, ban hành các nghị quyết chuyên đề để giải quyết các vấn đề nảy sinh; thường xuyên tổ chức học tập, quán triệt các nghị quyết của Đảng, các văn bản chỉ đạo về báo chí như Chỉ thị số 05-CT/TW về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. 

Bên cạnh đó, cần hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động báo chí, đặc biệt là đối với truyền thông trực tuyến và mạng xã hội. Để thực hiện được việc này, tổ chức đảng cần chỉ đạo thống nhất tôn chỉ, mục đích của báo chí cách mạng là một nguyên tắc định hướng phát triển, thay vì một công cụ quản lý cứng nhắc; định nghĩa rõ ràng tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí để ngăn chặn sự hiểu sai và việc lợi dụng; áp dụng mô hình quản lý theo tỷ lệ bài viết để cân bằng giữa việc tuân thủ tôn chỉ, mục đích với sự đa dạng thông tin và quyền được thông tin của nhân dân; nâng cao năng lực chuyên môn và đạo đức cho đội ngũ nhà báo để nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp và kỹ năng chuyên môn; đảm bảo nhà báo có lập trường tư tưởng vững vàng, đạo đức trong sáng, và dám dũng cảm đấu tranh chống lại tham nhũng, tiêu cực; xây dựng mạng lưới cộng tác viên là các chuyên gia, nhà lý luận, nhà khoa học uy tín để nâng cao chiều sâu và tính thuyết phục của nội dung. 

Trong bối cảnh truyền thông mới, cần cải thiện cơ chế tài chính cho công tác tuyên truyền, bao gồm các chính sách đãi ngộ cho nhà báo đóng góp vào công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; chú trọng đầu tư công nghệ và chuyển đổi số, xây dựng "tòa soạn hội tụ", ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) để nâng cao chất lượng, hiệu quả; thúc đẩy sự phối hợp chủ động giữa các cơ quan soạn thảo chính sách và cơ quan báo chí để đảm bảo cung cấp thông tin kịp thời và toàn diện. 

Đặc biệt, các cơ quan báo chí phải chú trọng "xây" phải đi đôi với "chống" thông qua việc ưu tiên thông tin tích cực và thực hiện "lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực"; nâng cao nhận thức về những giá trị tốt đẹp của con người, cộng đồng và chế độ xã hội ở Việt Nam. Đồng thời, làm sâu sắc hơn nữa sự hiểu biết về Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, quảng bá những thành tựu và ưu việt của chế độ thông qua những câu chuyện hấp dẫn. 

Sự phát triển của Internet và mạng xã hội khiến việc lãnh đạo chủ trương và kiểm tra, giám sát trực tiếp ngày càng khó khăn. Do đó, các giải pháp đề xuất nhấn mạnh tính định hướng dư luận, lọc thông tin và cung cấp thông tin chủ động để các cơ quan báo chí chính thống làm chủ không gian mạng. Đảng uỷ TƯ Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh các tổ chức đảng đang phát triển thành các hạt nhân lãnh đạo chiến lược truyền thông tích cực thay vì chỉ là "người gác cổng". Xây dựng tổ chức đảng vững mạnh trong cơ quan báo chí là nhiệm vụ then chốt để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Mỗi đảng viên, mỗi nhà báo phải là "chiến sĩ tiên phong" trên mặt trận tư tưởng, vừa nêu cao tinh thần trách nhiệm, vừa đổi mới sáng tạo để báo chí thực sự là công cụ đắc lực phục vụ sự nghiệp cách mạng.