Xét nghiệm ALT/GPT là gì? Khi nào cần làm xét nghiệm?

Để kiểm tra và đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể hay một bộ phận cơ thể nào đó, bác sĩ thường chỉ định làm các xét nghiệm và xem xét các chỉ số. Vậy xét nghiệm ALT/GPT là gì? Chỉ số như thế nào là bất thường?

1. Xét nghiệm ALT/GPT là gì?

Xét nghiệm ALT/GPT ( tên viết tắt của enzyme Alanine Aminotransferase) nhằm giúp chẩn đoán bệnh gan. Bởi ALT hay GPT là một enzyme được chứa chủ yếu ở trong gan, hơn nữa enzyme này cũng được tìm thấy ở thận, cơ và tim những với lượng ít hơn so với trong gan.

Enzyme này có tác dụng xúc tác chuyển đổi acid amin alanine thành L-glutamate và pyruvate. Hơn nữa, ALT là chất trung gian quan trọng trong sản xuất năng lượng tế nào.

Bất kỳ tổn thương nào của gan đều khiến cho enzyme này từ gan bài tiết ra máu. Từ đó làm cho nồng độ của enzyme này gia tăng trong máu.

Vì vậy, xét nghiệm ALT/GPT là xét nghiệm dùng để xác định tổn thương gan. Một số bệnh thường gặp ở gan như xơ gan, viêm gan… thường làm suy giảm chức năng của gan. Xét nghiệm này có thể được chỉ định thực hiện riêng biệt hoặc cũng có thể thực hiện kết hợp với các xét nghiệm khác.

2. Khi nào cần xét nghiệm ALT/GPT

Thông thường, việc làm xét nghiệm ALT/GPT phụ thuộc vào sức khỏe của người bệnh. Bác sĩ chuyên khoa sẽ cần tiến hành thăm khám sức khỏe lâm sàng, tìm hiểu về tiền sử bệnh. Sau đó người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định cần xét nghiệm ALT/GPT nếu người bệnh có một số biểu hiện về suy gan như sau:

- Cơ thể mệt mỏi, suy nhược cơ thể

- Chán ăn, ăn không ngon miệng, cảm thấy buồn nôn

- Có biểu hiện vàng da, vàng mắt

- Nước tiểu có màu vàng sậm, phân nhạt hơn bình thường

- Đau bụng, nhất là đau phần hạ sườn bên phải

- Ngứa, nổi mề đay, mụn nhọt…

Ngoài ra, cũng có một số trường hợp cần được chỉ định xét nghiệm ALT/GPT như người thường xuyên sử dụng chất kích thích (rượu, bia, hút thuốc), béo phì, có tiền sử bệnh gan (viêm gan cho virus A, B,C) và người thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại.

3. Chỉ số ALT/GPT bao nhiêu là bình thường?

Chỉ số ALT/GPT dùng để chẩn đoán đánh giá tình trạng tổn thương của gan và các vấn đề liên quan. Vì vậy, nếu chỉ số ALT/GPT nằm trong giới hạn cho phép tức là gan không có tổn thương, chức năng gan bình thường.

Kết quả xét nghiệm ALT bình thường phụ thuộc vào từng đối tượng, sẽ dao động như sau:

- Với người lớn/trẻ em: khoảng từ 4-36 đơn vị/lít

- Người cao tuổi: Có thể cao hơn so với người lớn

- Trẻ sơ sinh: Có thể cao gấp đôi người lớn

Tuy nhiên, ở nam giới sẽ thường có xu hướng cao hơn so với nữ giới.

4. Chỉ số ALT/GPT bao nhiêu là nguy hiểm?

Khi chỉ số ALT/GPT tăng cao hơn nhiều so với chỉ số bình thường (4 đến 36 đơn vị/lít đối với người lớn/trẻ em, người già và trẻ sơ sinh có thể cao hơn) là dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng liên quan tới bệnh lý về gan như viêm gan virus cấp hoặc mãn tính, sử dụng quá liều của một số loại thuốc như acetaminophen, ung thư gan hay tình trạng sốc nhiễm khuẩn.

Một số vấn đề sức khỏe bạn có thể gặp nếu chỉ số ALT/GPT tăng cao:

- Xơ gan

- Tắc mật

- Đau tim hoặc suy tim

- Chấn thương vùng cơ

- Tổn thương tế bào hồng cầu

- Sốc nhiệt

- Thừa vitamin A

- Tổn thương thận

Lưu ý, chỉ số xét nghiệm ALT/GPT có thể không thống nhất, tùy vào cơ sở y tế vào nơi làm xét nghiệm. Vì vậy, nên lựa chọn cơ sở có hệ thống xét nghiệm hiện đại, hỏi thêm ý kiến của bác sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến kỹ thuật này.

5. Yếu tố ảnh hưởng tới xét nghiệm ALT/GPT

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm ALT/GPT mà mọi người cần lưu ý:

- Thuốc điều trị: một số loại thuốc điều trị chống co giật, thuốc tránh thai, thuốc lợi tiểu… là một trong những yếu tố có thể ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm.

- Thực phẩm chức năng: thuốc bổ cũng là một trong yếu tố gây cho nồng độ ALT/GPT tăng lên

- Một số yếu tố khác: sử dụng thuốc tiêm vào mô cơ, các chất thương ở xương, thể dục gắng sức, tim cũng là một trong những yếu tố có thể gây ảnh hưởng tới kết quả chẩn đoán.

Vậy nên, để có được chẩn đoán về chỉ số ALT/GPT chính xác, trước khi tiến hành xét nghiệm người bệnh nên thông báo với bác sĩ khi thăm khám lâm sàng.

6. Cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm ALT/GPT

Ngoài việc cần lưu ý những yếu tố ảnh hưởng tới xét nghiệm ALT/GPT thì người bệnh nên chú ý thêm một số vấn đề khác trước khi phải xét nghiệm ALT/GPT như:

- Người bệnh nên tiến hành xét nghiệm vào buổi sáng, nhịn ăn trước khi xét nghiệm từ 4 đến 6h. Bởi một số chất có trong thực phẩm có thể cũng gây ảnh hưởng tới kết quả chẩn đoán chỉ số ALT/GPT

- Chuẩn bị tất cả những loại thuốc, thực phẩm chức năng, thuốc bổ nếu đang sử dụng để có thông tin chính xác thông báo cho bác sĩ

- Nên chuẩn bị tinh thần thoải mái, giảm căng thẳng

- Lựa chọn nơi thăm khám và xét nghiệm uy tín để có được kết quả tốt nhất

Như vậy xét nghiệm ALT/GPT là một trong những xét nghiệm được dùng để chẩn đoán tình trạng tổn thương của gan. Khi thấy sức khỏe có biểu hiện bất thường người bệnh nên tới thăm khám tại cơ sở ý tế để được các bác sĩ chuyên khoa tư vấn chính xác nhất.

^{Lưu ý: Mọi thông tin có trong bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế cho việc chẩn đoán từ bác sĩ có chuyên môn hoặc điều trị y khoa. Người bệnh nên đến cơ sở ý tế để được thăm khám.}