Xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà thế nào cho hiệu quả?

Ngộ độc thức ăn là một trạng thái bệnh lý cấp tính. Do đó, bệnh nhân cần được xử trí nhanh chóng và đúng cách để đảm bảo sự an toàn cho bệnh nhân.

Trong đó, giai đoạn xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà là vô cùng quan trọng, nó có thể giúp bệnh nhân được thực hiện các thao tác đảm bảo an toàn cơ bản trước khi đến bệnh viện, hoặc giúp củng cố kết quả điều trị sau khi đã điều trị ở viện và được cho về nhà.

1. Xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà như thế nào?

1.1. Bù đủ nước và điện giải

Đối với bệnh nhân ngộ độc thức ăn, nôn mửa và tiêu chảy thường hay xảy ra. Do đó chúng có thể gây nên hậu quả trực tiếp là tình trạng mất nước, mất điện giải ở người bệnh. Hơn nữa, sự tổn thương thành ruột ở bệnh nhân ngộ độc cũng khiến cho việc hấp thu nước và điện giải trở nên kém hơn so với bình thường, điều này khiến tình trạng mất nước và điện giải càng trở nên trầm trọng hơn ở bệnh nhân.

Trong khi đó, cân bằng nước và điện giải giữ vai trò cực kỳ quan trọng đối với cơ thể và hoạt động của tế bào. Do đó, mất nước và mất điện giải có thể gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng khi xảy ra, thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng của bệnh nhân.

Chính vì thế, trong xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà thì vấn đề đảm bảo bù đủ nước và điện giải để đảm bảo sự cân bằng nội môi trong cơ thể là vô cùng quan trọng.

Các biện pháp bù nước và điện giải khi xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà có thể áp dụng kể đến như:

- Uống nhiều nước hơn.

- Sử dụng nước gạo rang.

- Sử dụng các loại nước thể thao có chứa điện giải.

- Nước đường hoặc nước hoa quả có pha thêm chút muối.

- Sử dụng dung dịch bù nước và điện giải Oresol.

Cần lưu ý rằng, người bệnh không được tự ý truyền dịch tại nhà để bổ sung nước và điện giải cho cơ thể. Truyền dịch không đúng cách có thể gây hậu quả rất nghiêm trọng như nhiễm trùng tại nơi truyền, phù phổi cấp do biến chứng truyền dịch,...

1.2. Chế độ dinh dưỡng thích hợp

Bệnh nhân ngộ độc thực phẩm thường cảm thấy kiệt sức nhưng lại không có cảm giác muốn ăn, thèm ăn do các biểu hiện tại hệ tiêu hóa. Do đó, trong xử trí ngộ độc thực phẩm tại nhà, yếu tố dinh dưỡng cho người bệnh cần được quan tâm nhiều hơn nhằm cung cấp đủ năng lượng, dưỡng chất,... giúp người bệnh hồi phục.

Trong vài giờ đầu sau ngộ độc thực phẩm xảy ra, khi mà các biểu hiện tại hệ tiêu hóa còn mạnh và rầm rộ thì người bệnh chưa nên ăn uống gì ngay. Việc cố gắng ăn uống quá sớm có thể gây kích thích hệ tiêu hóa làm các biểu hiện trở nên trầm trọng hơn và cản trở quá trình làm sạch ống tiêu hóa tự nhiên của cơ thể để đào thải các chất độc ra ngoài. Vì vậy khi xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà thì bệnh nhân chỉ nên ăn uống trở lại sau vài giờ.

Các loại thức ăn mà bệnh nhân sử dụng nên là những loại thức ăn thanh đạm, dễ tiêu hóa và dễ hấp thu chẳng hạn như chuối, ngũ cốc, lòng trắng trứng, cháo, khoai tây, bánh mì nướng,... Đồng thời trong thực đơn của người bệnh cũng cần tránh các loại thức ăn khó tiêu hóa hoặc dễ gây kích thích như chất béo, cafe, sữa,....

1.3. Có chế độ nghỉ ngơi đầy đủ

Trong xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà, cần lưu ý rằng bệnh nhân phải được nghỉ ngơi nhiều hơn. Các hoạt động quá mức có thể làm gia tăng biểu hiện của ngộ độc, gây nhiều khó chịu. Do đó, người bệnh được khuyến cáo nên nghỉ ngơi nhiều cho đến khi các biểu hiện của ngộ độc thức ăn đã giảm hoặc được đẩy lùi.

2. Điều cần tránh trong xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà

Trong chăm sóc, xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà có một lỗi mà rất nhiều người mắc phải đó chính là tự ý cho người bệnh sử dụng các loại thuốc điều trị tiêu chảy.

Tình trạng tiêu chảy ở người bị ngộ độc thức ăn là một biểu hiện triệu chứng hết sức trực quan, do đó nó thường khiến người bệnh và cả người nhà trở nên lo lắng hơn. Điều này làm cho bệnh nhân có thể tự sử dụng các loại thuốc khác nhau để ngăn chặn tình trạng tiêu chảy.

Tuy nhiên ta cần biết rằng, trong ngộ độc thức ăn thì tiêu chảy được xem như là một phản xạ tự nhiên nhằm tự bảo vệ của cơ thể với tác dụng đào thải các tác nhân gây ngộ độc ra khỏi đường tiêu hóa, làm sạch đường tiêu hóa,...

Ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì thế, tự ý sử dụng thuốc trị tiêu chảy không đúng cách trong xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà mặc dù có thể tạm thời làm giảm biểu hiện của ngộ độc nhưng lại khiến các tác nhân gây ngộ độc không được đào thải, ứ đọng tại đường tiêu hóa và bị hấp thu nhiều hơn khiến ngộ độc trở nên nặng và kéo dài hơn.

Do đó, bệnh nhân không được tự ý sử dụng các loại thuốc trị tiêu chảy khi xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà. Việc sử dụng thuốc cần phải được cân nhắc bởi bác sĩ và chỉ dùng cho một số các trường hợp đặc biệt như tiêu chảy quá nhiều gây mất nước và điện giải nghiêm trọng, tiêu chảy toàn nước nhưng không có các biểu hiện của nhiễm trùng,...

3. Các trường hợp cần liên hệ ngay với bác sĩ

Khi xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà, không phải tất cả trong mọi trường hợp thì bệnh nhân đều sẽ tiến triển thuận lợi. Đôi khi những diễn biến xấu có thể xảy ra và tình trạng của bệnh nhân trở nên nặng nề hơn, cần phải được can thiệp y tế bởi bác sĩ có chuyên môn. Do đó, người bệnh và người nhà bệnh nhân cần phải nắm được các biểu hiện chuyển biến xấu trong xử trí ngộ độc thực phẩm tại nhà và liên hệ ngay với bác sĩ khi cần thiết.

Liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế ngay khi có các biểu hiện sau đây:

- Biểu hiện mất nước, mất điện giải nghiêm trọng: Người bệnh cảm thấy khô miệng hoặc khát nước quá mức (trầm trọng hơn có thể không uống được nước), nước tiểu trở nên sẫm màu hoặc tiểu rất ít (thậm chí không đi tiểu hoàn toàn), nhịp tim của bệnh nhân chậm hoặc huyết áp bị hạ thấp, bệnh nhân lo lắng kích thích, chuột rút hoặc đau cơ,...

- Các biểu hiện của xuất huyết tiêu hóa: Trong dịch nôn hoặc trong phân của người bệnh xuất hiện máu (nôn ra máu, đi cầu phân đen có mùi rất khó chịu, đi cầu ra máu,...) là những biểu hiện gợi ý có xuất huyết đường tiêu hóa và bệnh nhân cần được đưa đến bệnh viện ngay.

- Tiêu chảy hoặc nôn mửa nhiều, kéo dài: Nôn mửa và tiêu chảy khi xảy ra quá nhiều khiến bệnh nhân không thể ngưng đi cầu hoặc ngưng nôn (thậm chí không thể uống bất kỳ thứ gì) là các các biểu hiện nặng, cần được xử trí ngay vì có thể gây rối loạn nước, điện giải.

- Các biểu hiện nhiễm trùng: Trong xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà, bệnh nhân cũng cần được đưa đến bệnh viện ngay nếu có các biểu hiện của sự nhiễm trùng chẳng hạn như sốt, môi khô, lưỡi bẩn, hơi thở hôi, nhịp thở tăng, mạch tăng,...

Trên đây là một số những điều cần biết khi xử trí ngộ độc thức ăn tại nhà. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ ngay với bác sĩ điều trị hoặc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được hướng dẫn hoặc điều trị đúng đắn, kịp thời.