Chiều 14/3 tại TAND Hà Nội đã mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án kinh doanh thương mại, tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ giữa nguyên đơn là Công ty CP Tuần Châu Hà Nội (Tuần Châu Hà Nội) và bị đơn là Công ty CP Đầu tư Tổng hợp Truyền thông DS (DS).
Trình bày tại phiên tòa, phía nguyên đơn, đại diện của Công ty Tuần Châu cho biết, ngày 16/1/2015, đơn vị này và DS ký với nhau hợp đồng trị giá gần 7,4 tỷ đồng, sau đó tiếp tục ký kết phụ lục hợp đồng thỏa thuận về tiến độ thực hiện công việc với giá trị hơn 86 triệu đồng với nội dung giao cho DS thực hiện việc tư vấn, thiết kế mỹ thuật, dàn dựng chương trình cho dự án thực cảnh của Tuần Châu Hà Nội. Trên cơ sở hợp đồng này, phía đạo diễn Việt Tú đã xây dựng vở thực cảnh Ngày xưa (sau đổi tên thành Thuở ấy xứ Đoài).
Theo đại diện của Tuần Châu Hà Nội, Công ty đã hoàn tất nghĩa vụ thanh toán hợp đồng cho DS với tổng số tiền hơn 7 tỷ đồng, đồng thời chi trả cho các phát sinh khác như: trang phục, đạo cụ, âm thanh… Tuy nhiên, trong thời gian thực hiện hợp đồng, DS đã có những hành vi vi phạm hợp đồng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của Tuần Châu Hà Nội.
Đại diện Tuần Châu cho rằng, đơn vị này là chủ sở hữu quyền tác giả với vở diễn Ngày xưa theo đúng quy định của pháp luật. Song DS đã tự ý đăng ký quyền tác giả đối với kịch bản vở diễn này và được Cục Bản quyền cấp giấy chứng nhận (trong đó kê khai tác giả kịch bản là đạo diễn Việt Tú, chủ sở hữu là DS). Phía Tuần Châu Hà Nội khẳng định đây là hành vi vi phạm quy định pháp luật cũng như các thỏa thuận trong hợp đồng giữa hai bên và ảnh hưởng đến lợi ích hợp pháp của Tuần Châu Hà Nội.
Phía Tuần Châu Hà Nội cũng cáo buộc DS không chịu nghiệm thu sản phẩm theo đúng hợp đồng, làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Chính vì vậy, Tuần Châu Hà Nội đã thông báo dừng hoạt động, chấm dứt hợp tác với DS. Theo đại diện của Tuần Châu Hà Nội, đơn vị này đã gửi công văn mời đại diện DS đến nghiệm thu và bàn giao sản phẩm nhưng phía DS không hợp tác. Bởi thế, Tuần Châu Hà Nội quyết định khởi kiện, yêu cầu DS chuyển giao quyền sở hữu tác giả với kịch bản vở Ngày xưa cho Tuần Châu Hà Nội, bồi thường thiệt hại với số tiền hơn 6 tỷ đồng. Đồng thời, Tuần Châu Hà Nội cũng đề nghị HĐXX phiên tòa sơ thẩm bác bỏ đơn phản tố của DS.
Với tư cách là bị đơn, phía Công ty DS của đạo diễn Việt Tú cùng luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình đã bác bỏ toàn bộ cáo buộc của Tuần Châu Hà Nội, đồng thời giữ nguyên yêu cầu phản tố đối với đơn vị này.
Đạo diễn Việt Tú khẳng định anh đã có ý tưởng dựng vở thực cảnh Ngày xưa từ trước khi Tuần Châu Hà Nội tìm đến hợp tác và việc này có 2 người làm chứng là nghệ sĩ Chu Lượng, nghệ sĩ Đinh Công Đạt. Vị đạo diễn này cho rằng, cũng bởi không phải chuyện đặt hàng đơn thuần nên phía Tuần Châu Hà Nội mới đồng ý với điều khoản sẽ để DS hưởng 10% doanh thu từ vở Ngày xưa trong suốt vòng đời vở diễn này, ngoài việc chi trả các chi phí đầu tư dựng vở.
Cũng tại phiên tòa, luật sư đại diện cho DS đã cáo buộc Tuần Châu Hà Nội: Xâm phạm quyền tác giả thông qua việc sao chép và thực hiện tác phẩm phái sinh khi chưa được sự cho phép của DS; đơn phương chấm dứt hợp đồng và ký kết hợp đồng với một đơn vị khác để tạo nên tác phẩm phái sinh này.
Đại diện DS yêu cầu Tuần Châu Hà Nội phải thừa nhận vở diễn Tinh hoa Bắc Bộ là tác phẩm phái sinh từ vở Ngày xưa. Đồng thời, phía đạo diễn Việt Tú yêu cầu Tuần Châu Hà Nội bồi thường số tiền hơn 6,3 tỷ đồng bao gồm: Tiền còn nợ để chi trả các khoản phát sinh từ tháng 1 đến tháng 5/2017, 10% doanh thu từ vở diễn thực cảnh phái sinh, chi phí pháp lý phát sinh…
Trước phiên tòa, đạo diễn Việt Tú khẳng định, DS không có ý định chiếm giữ bất cứ cái gì không thuộc về mình. Bản thân anh từng nhiều lần gửi email đề nghị Tuần Châu Hà Nội tiến hành đăng ký quyền tác giả đối với kịch bản vở diễn Ngày xưa song không được phúc đáp.
Theo đạo diễn Việt Tú cho biết, sở dĩ DS sau đó buộc phải chủ động đăng ký quyền sở hữu này tại Cục Bản quyền là để tránh những rắc rối và rủi cho cả hai bên. Cụ thể, trong hợp đồng mà hai bên ký kết có điều khoản: Công ty DS sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn về tính pháp lý của kịch bản vở diễn. Vì thế nếu như trong trường hợp có một bên thứ ba đứng ra đăng ký trước quyền tác giả với một kịch bản tương tự thì đồng nghĩa với việc Việt Tú có thể bị nghi là “đạo”, “nhái” và việc đưa vở diễn vào hoạt động sẽ gặp khó khăn.
Trong phần tranh tụng, phía Tuần Châu Hà Nội trình bày, sở dĩ đơn vị này quyết định chấm dứt hợp đồng với DS còn bởi lý do băn khoăn về chất lượng vở diễn Ngày xưa. Theo đó, sau khi xem vở diễn này, đã có những người “rỉ tai” với lãnh đạo Tuần Châu Hà Nội bày tỏ sự chưa hài lòng về chất lượng. Tuy nhiên khi HĐXX hỏi, phía Tuần Châu Hà Nội sau khi nghe những ý kiến đó có trao đổi lại với bên đạo diễn Việt Tú hay không thì đại diện Tuần Châu Hà Nội cho biết “chưa có thông tin về việc này”.
Tranh luận lại, phía đạo diễn Việt Tú khẳng định, sau 10 buổi công chiếu đầu tiên, vở diễn nhận được phản hồi rất tốt từ phía khán giả, bao gồm cả chủ đầu tư vở diễn. Đạo diễn Việt Tú cho biết, khi Tuần Châu Hà Nội quyết định dừng hợp tác thì vở diễn đã thực hiện xong 100%. Thời điểm đó, phía Tuần Châu Hà Nội có gửi văn bản ghi rõ đơn vị này không có nhu cầu theo đuổi dự án, mong muốn chấm dứt hợp đồng, đề nghị hai bên gặp gỡ trao đổi, thanh toán các khoản còn thiếu...
Một trong những điểm đáng chú ý giữa hai bên khi tranh luận tại phiên tòa là phía DS trưng ra các tấm vé mà bên này cho rằng được bán trong 10 buổi công diễn đầu tiên của vở Ngày xưa. Tuy nhiên, phía Tuần Châu Hà Nội bác bỏ chi tiết này và cho rằng, 10 buổi diễn đó thực tế là buổi diễn thử, không phát hành vé hay thu bất cứ chi phí nào, đồng thời cho biết các tấm vé trên không có dấu của Tuần Châu Hà Nội.
Tại phiên tòa, HĐXX cũng đã trưng ra bản đánh giá từ Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam để phục vụ việc xét xử vụ án. Chủ tọa phiên tòa cho biết, Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam đã thành lập hội đồng thẩm định để xem xét 2 vở thực cảnh Ngày xưa và Tinh hoa Bắc Bộ dựa trên kịch bản, video quay, bản vẽ, thiết kế 3D, ý tưởng nghiên cứu ban đầu về xây dựng cơ sở hạ tầng… của cả 2 vở.
Trên cơ sở đó, hội đồng thẩm định đưa ra kết luận vở Tinh hoa Bắc Bộ có nhiều điểm giống nhau về cơ bản với vở Ngày xưa. Trong trường hợp một vở có sau mà có sự giống nhau như vậy thì ở góc độ sân khấu, vở đó không thể coi là sáng tạo nghệ thuật độc lập mà chỉ được coi là vở diễn phái sinh. “Đề nghị phải đảm bảo nguyên tắc chuyên môn của sáng tác và đạo đức nghệ sĩ cũng như những quy định pháp luật về quyền tác giả có liên quan” – công văn của Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam ghi rõ.
Theo thông báo của HĐXX, Tòa sẽ tuyên án vào ngày 20/3/2019.