8 dấu ấn nổi bật của công tác dân số năm 2021

1. Thư Chủ tịch nước chúc mừng 60 năm Ngày truyền thống ngành Dân số Việt Nam

Nhân dịp 60 năm Ngày truyền thống ngành Dân số Việt Nam (26/12/1961-26/12/2021), Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc gửi thư chúc mừng ngành Dân số, biểu dương các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức ngành Dân số, nhất là đội ngũ ở cơ sở mà nòng cốt là các cộng tác viên dân số. Đây là nguồn động viên khích lệ lớn đối với đội ngũ cán bộ, cộng tác viên dân số cả nước.

2. Bộ ngành, địa phương trên cả nước kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống ngành Dân số Việt Nam

Nhiều bộ, ngành và các địa phương trên cả nước đồng loạt tổ chức các hoạt động, hội thảo, sự kiện kỷ niệm 60 năm truyền thống ngành Dân số Việt Nam trong tháng 12/2021.

Trải qua 60 năm xây dựng và phát triển, bằng những nỗ lực của mình, công tác dân số đã đạt được những thành tựu quan trọng. Có thể nói, đây thực sự là một cuộc cách mạng trong sinh đẻ: từ việc sinh đẻ mang tính tự nhiên sang việc sinh đẻ mang tính chủ động, có kế hoạch.

Từ việc mỗi phụ nữ Việt Nam trung bình có 6,3 con (1960) đã giảm xuống 3,74 con (1992) và 2,09 con (2006), đạt mức sinh thay thế sớm hơn 10 năm so với mục tiêu Nghị quyết Trung ương 4 (khóa VII) đề ra và duy trì vững chắc trong suốt 15 năm qua. Cơ cấu dân số chuyển dịch tích cực. Từ năm 2007, nước ta bước vào thời kỳ dân số vàng với nhóm dân số trong độ tuổi lao động rất lớn, tạo đà cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, chấn hưng dân tộc.

3. 15 năm liên tục duy trì mức sinh thay thế

Năm 2006, nước ta đạt mức sinh thay thế với số con trung bình của một người phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15-49 tuổi) là 2,1 con. Đây là một thành tựu rất lớn của nước ta sau một thời gian dài, bền bỉ, kiên trì với công tác dân số. 

Với 45 năm nỗ lực không ngừng, kể từ năm 1961 mức sinh giảm được từ 6,4 con xuống còn 2,1 con. Như vậy trải qua 3-4 thế hệ sinh đẻ, chúng ta thành công đạt được mức sinh thay thế. 15 năm qua (2006-2021) mức sinh thay thế được duy trì trên phạm vi cả nước. Điều mà không nhiều nước làm được.

4. Giải báo chí toàn quốc về công tác dân số

Giải báo chí toàn quốc về công tác dân số năm 2021 được phát động từ ngày 06/9/2021 do Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) phối hợp với Hội nhà báo Việt Nam thực hiện và Lễ Tổng kết trao giải diễn ra ngày 15/12/2021 đã đạt kết quả cao so với kế hoạch và mục tiêu đề ra.

Giải báo chí đầy ý nghĩa này là một hoạt động thiết thực, nhằm tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan báo chí với ngành Dân số, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền về dân số trong giai đoạn mới.

5. Chuyển đổi số trong công tác dân số được đẩy mạnh triển khai

Truyền thông dân số trên nền tảng công nghệ số được thúc đẩy mạnh mẽ. Phát triển 4 kênh truyền thông trên nền tảng công nghệ số (YouTube, Fanpage Facebook, Zalo, TikTok) nhằm đăng tải thông tin cập nhật về công tác dân số. Các nội dung tọa đàm, phóng vấn, các thông điệp phát thanh, truyền hình, tài liệu truyền thông được phổ biến lan tỏa trên các kênh này.

Nhiều hội thảo nghị, hội nghị, tập huấn và hoạt động truyền thông được tổ chức trực tuyến trên nền tảng kỹ thuật số, mảng xã hội.

6. Nhiều chương trình, kế hoạch quan trọng về các nội dung dân số được phê duyệt triển khai thực hiện trong năm 2021

- Ngày 20/01/2021, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ký Quyết định số 403/QĐ-BYT ban hành Kế hoạch hành động thực hiện "Chương trình Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030". Đây là là văn bản quan trọng cụ thể hóa các nhiệm vụ và giải pháp để đạt được mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình được phê duyệt tại Quyết định số số 1579/QĐ-TTg ngày 13/10/2020 của Thủ tướng Chính phủ.

- Ngày 24/5/2021, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ký Quyết định số 2539/QĐ-BYT ban hành Kế hoạch hành động thực hiện "Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh đến năm 2030". Đây là văn bản quan trọng cụ thể hóa các nhiệm vụ và giải pháp để đạt được mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình được phê duyệt tại Quyết định số số 1999/QĐ-TTg ngày 07/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ.

- Ngày 28/08/2021, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ký Quyết định số 4157/QĐ-BYT ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện "Chương trình Củng cố và phát triển hệ thống thông tin chuyên ngành dân số đến năm 2030". Đây là văn bản quan trọng cụ thể hóa các nhiệm vụ và giải pháp để đạt được mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình được phê duyệt tại Quyết định số 2259/QĐ-TTg ngày 30/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ.

- Ngày 26/5/2021, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ký Công văn số 4275/BYT-TCDS hướng dẫn Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc xây dựng kế hoạch thực hiện "Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2021-2025". Nhằm triển khai đề án có trọng tâm, trọng điểm; Bộ Y tế ban hành Quyết định số 3671/QĐ-BYT ngày 02/8/2021 phê duyệt Danh sách tỉnh, thành phố thuộc các vùng theo tỷ số giới tính khi sinh sử dụng để xây dựng Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2021-2025 nhằm đạt mục tiêu Đề án và Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 là đưa TSGTKS dưới mức 109.

7. Việt Nam giữ chức Phó Chủ tịch Trung tâm Tuổi già năng động và sáng tạo ASEAN

Năm 2020, 10 quốc gia thành viên ASEAN đã ký kết Hiệp định thành lập ACAI. Tổng cục DS - KHHGĐ là đại diện tư cách thành viên Việt Nam tại ACAI. Tháng 7/2021, tại Phiên họp đầu tiên của Hội đồng ACAI, Tổng cục trưởng Nguyễn Doãn Tú được bầu là Phó Chủ tịch Hội đồng ACAI nhiệm kỳ 2021-2023.

Trong năm 2021, Việt Nam đã đăng cai và tổ chức thành công Hội thảo quốc tế về già hóa năng động, sáng tạo và ứng dụng kỹ thuật số trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ASEAN. Đây là sáng kiến của Việt Nam và là một trong những hoạt động đầu tiên của ACAI. Hội thảo nhằm tăng cường hợp tác giữa các quốc gia thành viên ASEAN, giữa ASEAN và các đối tác phát triển hướng đến xây dựng một cộng đồng ASEAN già hóa khỏe mạnh, năng động và sáng tạo.

8. Ký kết Chương trình phối hợp thực hiện công tác dân số giai đoạn 2021-2025 giữa Tổng cục DS-KHHGĐ với một số cơ quan TƯ

Tổng cục DS-KHHGĐ ký kết Chương trình phối hợp thực hiện công tác dân số giai đoạn 2021-2025 với Ban chỉ đạo công tác dân số và phát triển Bộ Công an; Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em Bộ Quốc phòng, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương Hội LHPN Việt Nam, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Hội KHHGĐ Việt Nam và Hội Người Mù Việt Nam.