Bảo tồn, phát huy văn hóa người Mông thông qua các lớp truyền dạy tại cộng đồng

Định kỳ hàng tuần, hàng tháng, Phòng Văn hóa - Xã hội xã Đức Long lại tổ chức các lớp truyền dạy nghệ thuật dân ca, dân vũ cho các em học sinh trên địa bàn xã. Những nghệ nhân lớn tuổi nắm giữ các làn điệu dân ca, dân vũ được mời đến dạy, tập luyện cho các em nhỏ.

Những ngày cuối tháng 9/2025, tại Nhà Văn hóa thôn Ka Liệng, xã Đức Long có hơn 20 em học sinh ở độ tuổi 12-15 đang say sưa tập luyện cùng các nghệ nhân người dân tộc Mông trong thôn. Hàng loạt tiết mục như hát dân ca truyền thống của người dân tộc Mông cho đến các vũ điệu múa khèn, múa sáo, hát sinh tiền, nhảy dân vũ..., được dàn dựng công phu và được các em tập luyện, tạo nên bầu không khí sôi động cho cả khu dân cư. Mỗi khi có em nhỏ nào thực hiện sai động tác, sai nhịp nhạc, điệu múa... lại được các nghệ nhân tận tình nhắc nhở, chỉ bảo.

Không chỉ các học viên say sưa tập luyện, mà ngay cả những nghệ nhân lớn tuổi cũng rất chăm chú đến việc truyền dạy cho các em. Họ thực hiện công việc một cách tự nguyện, với tinh thần say sưa và đề cao nhiệm vụ mỗi khi được mời tham gia lớp truyền dạy.

Nghệ nhân Vi Thị Nhao, người dân tộc Mông, ở thôn Ka Liệng, chia sẻ: “Chúng tôi rất phấn khởi và tự hào khi được tham gia truyền dạy văn hóa truyền thống cho con em dân tộc mình. Ai cũng rất nhiệt tình, sẵn sàng trao truyền tất cả những gì mình biết, mình nắm giữ được cho các cháu, để từ đó văn hóa của dân tộc được duy trì cho các thế hệ sau”.

Thực hiện đề án của Trung ương, tỉnh về bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số, UBND xã Đức Long đã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Đề án "Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2022 - 2030" trên cơ sở tiếp nối các chương trình của các cấp chính quyền địa phương. 

Đề án tập trung hỗ trợ các mô hình bảo tồn câu lạc bộ dân ca, dân vũ, đội văn nghệ; hỗ trợ nghệ nhân ưu tú trong việc lưu truyền, phổ biến hình thức sinh hoạt văn hóa truyền thống và đào tạo, bồi dưỡng những người kế cận. 

Đặc biệt, Đề án đặc biệt quan tâm, gìn giữ, khôi phục các giá trị văn hóa đặc sắc của người Mông đen, đồng thời thực hiện khảo sát, kiểm kê, ghi chép tiến tới xây dựng làng du lịch cộng đồng người Mông đen tại thôn Ka Liệng.

Người Mông Đen là một nhánh của dân tộc Mông, sinh sống tập trung tại xã Đức Long từ nhiều đời. Cho đến nay, họ vẫn giữ được những nét văn hóa đặc trưng của dân tộc về tiếng nói, phong tục tập quán…

Bà Bế Thị Huyền, chuyên viên Phòng Văn hóa xã hội xã Đức Long, cho biết: “Thời gian qua, chúng tôi nỗ lực đẩy mạnh công tác tổ chức truyền dạy dân ca, dân vũ cho các em nhỏ ngay tại cộng đồng, mời các nghệ nhân ở địa phương trực tiếp tham gia truyền dạy. Nội dung truyền dạy là các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào người Mông, khi tổ chức truyền dạy tại cộng đồng, từ người lớn tuổi đến người trẻ đều rất phấn khởi và hăng hái tham gia. Điều đó cho thấy những việc làm trên đã phát huy được nhiều giá trị tích cực, khơi dậy được niềm tự hào về văn hóa truyền thống của dân tộc, từ đó góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho người dân”.

Để bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống từ cộng đồng, các nhà trường trên địa bàn xã Đức Long cũng tích cực phối hợp, tạo điều kiện cho các em học sinh tham gia vào các lớp truyền dạy tại địa phương. Hàng năm, các chương trình biểu diễn văn hóa văn nghệ học đường, các trường học đều tổ chức đan xen các tiết mục văn hóa văn nghệ truyền thống của các dân tộc ở địa phương. Từ đó tạo ra phong trào hoạt động rất sổi nổi, góp phần nâng cao niềm tự hào dân tộc. 

Biểu diễn dân vũ của các em học sinh người dân tộc Mông đen ở thôn Ka Liệng

Chị Vi Thị Ngọc Ánh, cán bộ Đoàn Thanh niên ở thôn Ka Liệng, xã Đức Long, cho biết: "Công tác bảo tồn văn hóa truyền thống dân tộc ở địa phương được thực hiện trên cơ sở phối kết hợp giữa các ban ngành, trong đó có các nhà trường. Các cháu được chú trọng tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức về bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời trong các hoạt động của nhà trường cũng luôn có sự lồng ghép các tiết mục văn hóa văn nghệ mang đậm bản sắc của các dân tộc trên địa bàn. Nhờ đó mà công tác bảo tồn phát huy các giá trị văn hóa cũng đạt được nhiều thành quả rất tốt đẹp".

Việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của người Mông đen ở xã Đức Long đã tạo không gian cho diễn xướng các loại hình văn hóa dân gian của đồng bào. Đặc biệt là góp phần tạo nên nền tảng cơ sở cho việc xây dựng các sản phẩm du lịch nhằm thúc đẩy du lịch địa phương phát triển.