Bầu cử đại biểu Quốc hội & HĐND: Cần bảo đảm tỷ lệ người ứng cử là phụ nữ đúng quy định

Khuyến khích giới thiệu doanh nhân, chuyên gia đầu ngành về công nghệ, luật

Ông Hoàng Đăng Quang khẳng định, việc lựa chọn những đại biểu tiêu biểu, đủ phẩm chất, đại diện cho ý chí và nguyện vọng nhân dân là nhiệm vụ trọng tâm của toàn hệ thống chính trị trong năm 2026. Công tác bầu cử phải dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật, an toàn và tiết kiệm, đặc biệt công tác nhân sự phải được thực hiện chặt chẽ.

Về cơ cấu đại biểu được chỉ đạo đảm bảo hợp lý, chú trọng chất lượng; bảo đảm cơ cấu về số đại biểu là người đang công tác ở cơ quan đảng, nhà nước, lực lượng vũ trang, Mặt trận Tổ quốc; tăng số lượng đại biểu chuyên trách, bảo đảm tỷ lệ người ứng cử là phụ nữ và người dân tộc thiểu số theo đúng quy định của Luật bầu cử; có tỷ lệ hợp lý đại biểu các tôn giáo, đại biểu tái cử, đại biểu trẻ tuổi, các nhà khoa học, trí thức, văn nghệ sĩ, đại biểu xuất thân từ công nhân, nông dân, doanh nhân và các hiệp hội, nghiệp đoàn trong sản xuất, kinh doanh.

Ủy viên TƯ Đảng, Phó Trưởng Ban thường trực Ban Tổ chức TƯ Hoàng Đăng Quang trình bày về công tác nhân sự đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031. Ảnh: Phạm Thắng

Về tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, người ứng cử phải đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn theo Luật Tổ chức Quốc hội và Luật Tổ chức chính quyền địa phương: Phải đạt yêu cầu về phẩm chất chính trị, đạo đức, uy tín, năng lực; tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và Nhân dân; có bản lĩnh chính trị vững vàng, gương mẫu, liêm chính; không tham nhũng, không cơ hội chính trị, không để người thân lợi dụng chức vụ trục lợi. Đồng thời, phải có khả năng tham gia xây dựng chính sách, giám sát và đáp ứng tiêu chuẩn chuyên môn, lý luận chính trị, quản lý nhà nước theo quy định.

Đặc biệt, cần khuyến khích giới thiệu chuyên gia đầu ngành về khoa học - công nghệ, chuyển đổi số, công nghiệp công nghệ cao, luật gia có uy tín, doanh nhân xuất sắc có đóng góp cho phát triển đất nước.

"Không để vợ, chồng, con lợi dụng chức vụ để trục lợi"

Các trường hợp có biểu hiện cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, tư tưởng cục bộ, bảo thủ, trì trệ, đang bị thanh tra, kiểm tra dấu hiệu vi phạm hoặc đã bị kỷ luật trong nhiệm kỳ 2021-2026; cán bộ có người thân vi phạm pháp luật; người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra vụ án, vụ việc tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, mất đoàn kết… đều không được đưa vào danh sách ứng cử.

Phó trưởng Ban Tổ chức Trung ương nhấn mạnh "kiên quyết không để lọt những người không xứng đáng, những người chạy chức, chạy quyền ứng cử vào Quốc hội, HĐND các cấp" và đặc biệt "không để vợ, chồng, con, người thân lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi"...

Về tiêu chuẩn ứng cử đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, ngoài tiêu chuẩn chung, ứng viên phải có trình độ đại học trở lên; có khả năng phân tích, hoạch định chính sách, kinh nghiệm thực tiễn phù hợp; ưu tiên các lĩnh vực công nghệ, luật, kinh tế số, chuyển đổi năng lượng,...

Đối với ứng cử viên ở Trung ương, phải từng giữ chức vụ từ vụ trưởng hoặc giám đốc sở trở lên và nằm trong quy hoạch chức danh tương ứng. Nhân sự lực lượng vũ trang phải có quân hàm đại tá hoặc chức vụ tương đương. Ở địa phương, ứng viên phải là giám đốc sở trở lên và trong quy hoạch các chức danh lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh. Một số trường hợp đặc biệt có thể xem xét phó vụ trưởng nếu có chuyên môn sâu và đủ điều kiện.

Về tiêu chuẩn đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách, với cấp tỉnh, người ứng cử phó chủ tịch HĐND phải là tỉnh ủy viên trở lên; trưởng ban, phó trưởng ban HĐND phải giữ chức vụ từ phó giám đốc sở hoặc tương đương. Với cấp xã, yêu cầu cấp ủy viên, giữ chức vụ trưởng/ phó phòng hoặc tương đương, có thời gian giữ ngạch chuyên viên từ 5 năm trở lên. Trường hợp thiếu tiêu chuẩn về lý luận chính trị sẽ được xem xét bố trí và hoàn thiện sau.

Độ tuổi: Nam sinh từ tháng 3/1969, nữ sinh từ tháng 9/1972 trở lại

Về độ tuổi, thời điểm tính độ tuổi tham gia ĐBQH hoạt động chuyên trách khóa XVI, đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách nhiệm kỳ 2026-2031 là tháng 3/2026.

Với người lần đầu ứng cử phải đủ tuổi tham gia hai khóa Quốc hội hoặc HĐND trở lên, ít nhất trọn một khóa; nam sinh từ tháng 3/1969, nữ sinh từ tháng 9/1972 trở lại đây.

Với ĐBQH hoạt động chuyên trách ở Trung ương và địa phương tái cử; đại biểu HĐND chuyên trách tái cử (trừ các ủy viên Trung ương Đảng) phải còn thời gian công tác ít nhất từ 36 tháng trở lên (nam sinh từ tháng 3/1967; nữ sinh từ tháng 5/1971 trở lại đây).

Những trường hợp không còn đủ tuổi tái cử nhưng chưa đến tuổi nghỉ hưu, cơ quan có thẩm quyền quản lý cán bộ chủ động làm tốt công tác tư tưởng, động viên nghỉ công tác, nghỉ hưu trước tuổi, hưởng chế độ, chính sách theo quy định; xem xét, bố trí công tác phù hợp hoặc giữ nguyên một số chế độ, chờ đủ tuổi nghỉ hưu.

Điều kiện khi lãnh đạo chủ chốt tỉnh, thành làm trưởng đoàn ĐBQH

Về số lượng cấp phó các cơ quan của Quốc hội; trưởng đoàn, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội khóa XVI và nhân sự lãnh đạo chủ chốt HĐND, UBND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, Ban Tổ chức Trung ương quy định: "Với các cơ quan của Quốc hội thực hiện sắp xếp trong nhiệm kỳ khóa XV được giữ nguyên số lượng cấp phó theo quy định. Trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI thực hiện bố trí số lượng cấp phó theo quy định của cấp có thẩm quyền".

Theo Phó trưởng ban Tổ chức Trung ương, các lãnh đạo chủ chốt tỉnh, thành phố được cấp ủy đề xuất và được Bộ Chính trị, Ban Bí thư đồng ý giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội, nếu trúng cử thì đảm nhiệm chức danh trưởng đoàn đại biểu Quốc hội của tỉnh, thành phố theo nguyên tắc mỗi lãnh đạo không giữ quá 2 chức danh lãnh đạo (bí thư, phó bí thư, chủ tịch HĐND, chủ tịch UBND, trưởng đoàn đại biểu Quốc hội, chủ tịch Ủy ban MTTQ). Trường hợp khác do cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Các Ủy viên Trung ương Đảng được phân công làm trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, thành phố thì không giữ quá 3 chức danh lãnh đạo, còn người đảm nhiệm chức danh phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, thành phố phải là cấp ủy viên cấp tỉnh, đã giữ chức vụ giám đốc sở hoặc tương đương trở lên, có quy hoạch một trong các chức danh: Ủy viên ban thường vụ tỉnh ủy, thành ủy, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội, phó chủ tịch HĐND, phó chủ tịch UBND tỉnh, thành phố hoặc tương đương trở lên.

Việc giới thiệu nhân sự ứng cử các chức danh lãnh đạo chủ chốt HĐND, UBND các cấp phải căn cứ vào phương án nhân sự do cấp ủy chuẩn bị đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt (gắn với công tác nhân sự đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030). Trường hợp cần thiết, nếu phải thay đổi thì báo cáo cấp ủy có thẩm quyền xem xét, quyết định.