Các bệnh do phế cầu khuẩn diễn tiến nhanh, nguy hiểm đến tính mạng

Đây là chia sẻ của PGS.TS.BS Cao Hữu Nghĩa - Chủ nhiệm Bộ môn Khoa học Y sinh, Viện Pasteur TPHCM - tại chuỗi hội nghị khoa học với chủ đề "Vai trò của vắc-xin phế cầu cộng hợp đa giá trên người lớn - Di sản & Hành trình" vừa được tổ chức lần lượt tại TPHCM và Hà Nội.

Theo PGS.TS.BS Cao Hữu Nghĩa, phế cầu khuẩn là mối nguy hiểm khó lường vì có trên 100 týp huyết thanh khác nhau và có từ 5 đến 90% người khỏe mạnh mang vi khuẩn này trong vòm họng. Khi hệ miễn dịch bắt đầu suy yếu do yếu tố tự nhiên như tuổi già hay do các bệnh mạn tính ở thận, hệ tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)..., cơ thể dễ bị tổn thương bởi phế cầu khuẩn hơn.

Phế cầu khuẩn là loại vi khuẩn khu trú tại vùng mũi - họng gây ra nhóm bệnh lý nguy hiểm như viêm phổi, viêm mũi họng, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm trùng huyết…

Ước tính, mỗi năm phế cầu khuẩn gây ra khoảng 14,5 triệu ca bệnh nặng và dẫn đến khoảng 826.000 trường hợp tử vong trên toàn cầu. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn kéo theo gánh nặng điều trị cho người bệnh, gia đình và hệ thống y tế.

Theo Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), tuổi tác cao là một yếu tố nguy cơ lớn trước bệnh do phế cầu khuẩn. Người từ 50 tuổi trở lên có nguy cơ nhập viện do viêm phổi phế cầu cao hơn 6 lần so với người trẻ khỏe mạnh.

Tại Việt Nam, phế cầu khuẩn là một trong những nguyên nhân chính gây viêm phổi mắc phải trong cộng đồng - bệnh nhiễm trùng phổ biến và gây tử vong hàng đầu ở nước ta. Bên cạnh đó, phế cầu khuẩn cũng là tác nhân gây ra các bệnh nhiễm trùng xâm lấn nguy hiểm như viêm màng nào và nhiễm trùng máu, với tỉ lệ tử vong lên đến 40%; và các bệnh lý thường gặp ở người Việt như viêm tai giữa.

Chia sẻ tại hội thảo, GS.TS.BS Phan Trọng Lân, Chủ tịch Hội Y học Dự phòng Việt Nam, cho biết, Việt Nam đang đối mặt với quá trình già hoá dân số nhanh chóng, người cao tuổi mắc đa bệnh lý, nên việc phòng ngừa phế cầu khuẩn bằng tiêm chủng nhằm giảm gánh nặng mắc viêm phổi, một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do các bệnh lý nhiễm trùng nhất là ở người có bệnh nền là hết sức cần thiết.

Theo giáo sư Lân, các biện pháp phòng ngừa cũng liên tục được cập nhật, tiếp thu từ tiến bộ y khoa và kinh nghiệm kiểm soát bệnh tật của nhiều quốc gia trên thế giới đặc biệt là việc sử dụng vắc-xin phổ rộng, có hồ sơ an toàn và hiệu quả, tăng tỷ lệ bao phủ tiêm chủng, đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa biến chứng và tử vong do phế cầu khuẩn, góp phần trong việc chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khoẻ nhân dân.

TS. Mark Fletcher, Giám đốc Y khoa Cao cấp, Bộ phận Nghiên cứu và Phát triển Vắc-xin, Khu vực Thị trường mới nổi của Pfizer, cho biết: "Từ kinh nghiệm ở nhiều quốc gia trên thế giới, các chiến lược dự phòng bệnh do phế cầu khuẩn ở người lớn thường bao gồm việc giám sát huyết thanh dịch tễ, tăng cường nâng cao nhận thức cộng đồng về nâng cao sức khỏe, kiểm soát bệnh nền và phòng ngừa chủ động với nhóm nguy cơ cao. Trong đó, tiêm chủng đem lại nhiều hiệu quả về mặt y tế lẫn kinh tế".