pnvnonline@phunuvietnam.vn
Cách giáo dục sớm ngay khi con chào đời để trẻ lớn lên thông minh, tự lập
Giai đoạn 0 -> 1 tháng tuổi
Mẹ đừng nghĩ con vừa chào đời thì biết gì mà giáo dục. Thực chất là có đó nha, mẹ hãy luyện cho con những điều dưới đây để bé vào nề nếp ngay từ nhỏ nhé:
- Cho con bú 10-15 phút/lần và 3 tiếng thì cho bé bú 1 lần để dần dần tạo thói quen bú đúng giờ.
- Tập cho con biết ngẩng đầu, mỗi lần ngẩng 10 giây và một ngày tập 2 lần (làm nhẹ nhàng, từ từ).
- Không nên bế trẻ quá nhiều vì sẽ khiến trẻ "khó tính, bám mẹ", sau này sẽ rất khó tự lập.
- Tuyệt đối không được rung lắc, đưa võng mạnh để ru con ngủ vì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới não trẻ.
Giai đoạn 1 -> 2 tháng tuổi
- Buổi sáng, trẻ có thể ngủ thêm khoảng 1-2 lần nên cứ để con ngủ thêm, không nên cố đánh thức con dậy sẽ khiến bé khó chịu, quấy khóc.
- Lúc này, mỗi ngày trẻ bú khoảng 6 lần, mỗi cữ khoảng 100-120ml. Trung bình lượng sữa nạp vào cơ thể trong 1 ngày là khoảng 600ml.
- Cho bé tập nhìn vào các đồ vật hình thù khác nhau rồi di chuyển đồ vật từ từ để con đưa mắt theo.
- Sau mỗi lần tắm, mẹ nên bắt đầu vuốt ve, massage lòng bàn tay bé, khuyến khích trẻ cầm nắm bàn tay của mình. Ngoài ra, mẹ có thể dùng đồ chơi chạm vào bàn tay của trẻ, giúp bé cảm nhận được các loại vật thể khác nhau. Tranh thủ lúc cho con bú, mẹ có thể cầm tay trẻ đặt trên ngực, hoặc hướng bàn tay bé sờ vào khuôn mặt, cách tay của mẹ.
Giai đoạn 2 -> 3 tháng tuổi
- Thời điểm này, thay vì dùng khăn xô lót đầu cho con, có thể sử dụng một chiếc gối thấp mỏng để con gối đầu.
- Mẹ có thể cho con đến các trung tâm bơi thủy liệu để bé phát triển hệ thống miễn dịch, tăng dung tích phổi, giúp con tự tin và không đánh mất bản năng bơi lội bẩm sinh trong cơ thể.
- Không cho trẻ nhìn vào màn hình ti vi hoặc điện thoại quá 3 phút vì những tia bức xạ sẽ ảnh hưởng không tốt tới mắt trẻ.
- Mẹ hãy thường xuyên trò chuyện và cười đùa với trẻ. Lúc này con có thể đã biết bi bô tương tác với người đối diện mình, dễ thương lắm đó.
Giai đoạn 4 -> 5 tháng tuổi
- Tuyệt đối không cho con ăn dặm thời kỳ này, bởi hệ tiêu hóa của bé còn rất non nớt. Các bác sĩ khuyên từ 6 tháng trở đi mới đúng là thời điểm con tập ăn dặm.
- Trẻ 5 tháng tuổi đang trải qua rất nhiều cột mốc phát triển quan trọng về cả thể chất lẫn trí tuệ. Lúc này sữa mẹ hoặc sữa công thức vẫn là nguồn dinh dưỡng chính và đáp ứng hầu như tất cả nhu cầu trong ngày của trẻ.
- Mẹ chơi với bé càng nhiều càng tốt, bằng cách đọc sách, hát cho bé nghe hay tạo ra các âm thanh, nét mặt vui nhộn. Với trẻ 5 tháng, ú òa vẫn là trò chơi số 1 trong các lựa chọn trò chơi cho bé ở lứa tuổi này.
- Ngoài ra mẹ có thể dạy con tập ngồi bằng cách kéo hai chân bé thành hình chữ V. Tư thế này giúp bé giữ thăng bằng tốt hơn.
- Cho con chạm, cầm nắm đồ chơi. Sau đó, mẹ chuyển món đồ chơi này sang tay còn lại của con. Không lâu sau, bé sẽ học được cách chuyền đồ chơi từ tay này sang tay kia.
- Mẹ thường xuyên cho bé gặp gỡ những người mới. Đây là cách tuyệt vời để trau dồi các kỹ năng xã hội cũng như kích thích trí nhớ dài hạn của bé.
Giai đoạn 5 -> 6 tháng tuổi
- Khi con được 6 tháng tuổi, có thể tập cho bé ăn dặm. Mẹ hãy cho con ăn từng loãng sang đặc dần, tuyệt đối không bỏ gia vị như đường, mắm, muối,... vào đồ ăn dặm của bé. Phụ huynh cũng không nên cho con đi ăn rong, như vậy bé sẽ ngày càng lười ăn và người lớn vất vả. Nếu có thể mẹ nên tập cho bé ăn dặm BLW để con sớm tự lập và thưởng thức ngon miệng hơn.
- Giấc ngủ quan trọng cho mọi lứa tuổi để phát triển thông minh, chiều cao vượt trội. Trẻ 6 tháng tuổi cần ngủ đủ 15 tiếng/ngày. Trong đó giấc ngủ sinh lý cần thiết mỗi đêm là 11-12 tiếng.
- Chơi cùng con vẫn là lời khuyên mà các chuyên gia dành cho phụ huynh. Mẹ hãy phát triển kỹ năng vận động thô cho con. Ngoài ra mẹ có thể dạy trẻ ngôn ngữ thông qua việc trò chuyện, vui đùa với bé. Để con có cơ hội bắt đầu học từ ngữ, mẹ hãy nói chuyện với bé thật chậm, rõ ràng và đơn giản.
- Mẹ cung cấp đồ chơi phù hợp tuổi của con. Đồ chơi nhiều màu sắc, hình dáng là 1 trong những cách phát triển giác quan của trẻ.
- Trẻ cũng bắt đầu thể hiện tính khí ngang ngược, dễ khóc quấy, khó chịu khi người khác không chiều theo mình nên cần dạy con cách kiềm chế, điều gì nên và không nên làm.
Giai đoạn 6 -> 7 tháng tuổi
- Nếu cho con ăn dặm thì lượng ăn dặm vừa phải, mỗi ngày chỉ nên thử 1-2 thìa và cần quan sát phản ứng của trẻ. Và khi trẻ đã quen rồi thì mới bắt đầu tăng từ từ lượng ăn lên. Lưu ý: Cẩm nang chăm sóc trẻ sơ sinh ở độ tuổi ăn dặm khuyên cho trẻ ăn dặm từ ngọt đến mặn, từ ít đến nhiều, từ loãng đến đặc.
- Để ý kĩ hơn tới chuyện mọc răng và vệ sinh khoang miệng cho trẻ.
- Bố mẹ thay phiên nhau đọc truyện cho bé làm quen âm thanh và năng lượng của bố mẹ
Giai đoạn 7 -> 8 tháng tuổi
- Mẹ dạy cho trẻ tập cho con thói quen dùng thìa xúc ăn và cầm cốc để uống nước.
- Trẻ có khả năng lặp lại các động tác nên hãy tranh thủ dạy trẻ nhiều việc hơn để con phát triển tư duy và thể chất một cách tốt nhất.
- Không nên hù dọa khiến trẻ bị ám ảnh về chuyện ma cỏ, "ông ba bị". Điều này khiến trẻ lớn lên nhút nhát, mất tự tin.
- Nói chuyện, hát, đọc truyện cho bé nghe thường xuyên hơn để kích thích sự phát triển khả năng ngôn ngữ của trẻ.
- Dạy trẻ vẫy tay để nói tạm biệt, nói xin chào khi gặp ai đó…
- Đặt đồ chơi ngoài tầm với để khuyến khích bé bò và nhặt chúng.
Giai đoạn 8 -> 9 tháng tuổi
- Điều quan trọng nhất đối với trẻ em trong giai đoạn này là sự phát triển của ngôn ngữ. Hãy nói chuyện với con bạn nhiều hơn. Khuyến khích trẻ nghe những bài hát có giai đoạn êm dịu, để tận dụng âm nhạc phát triển trí thông minh cho bé.
- Trẻ ăn dặm thuần thục thì có thể đổi sang cho con ăn cơm nát, bánh bao để thay đổi, giúp con hứng thú hơn trong chuyện ăn uống.
- Cho trẻ uống nước ấm để tránh bị viêm họng.
- Không cho trẻ ăn đồ ăn vặt không lành mạnh hay những món khó tiêu.
- Đừng quên nâng cao khả năng leo trèo cho trẻ (và nhớ giám sát con thật kĩ). Mẹ hãy để trẻ bò, lăn, lết thoải mái, thậm chí, bày biện nhiều đồ vật trước mặt để khuyến khích trẻ học bò, giúp chân trẻ di chuyển càng nhiều càng tốt.
Giai đoạn 9 -> 10 tháng tuổi
Ở giai đoạn 9 tháng tuổi, bé đã bắt đầu có những sự phát triển mới mẻ về nhận thức và hoạt động. Do đó, ba mẹ cần chọn những cách dạy trẻ 9 tháng tuổi hiệu quả để hỗ trợ bé phát huy được nhiều tiềm năng hơn, như:
- Mẹ hãy mở cửa sổ để trẻ nhìn thấy lá cây vẫy trong gió, những chiếc chuông gió và âm thanh vui nhộn mỗi khi gió thổi qua. Đưa trẻ đến công viên để trẻ thấy nhiều người đang vui chơi. Trên đường đến công viên, về nhà, mẹ giải thích và nói chuyện về những gì trẻ nhìn thấy, hoặc bế con trong vòng tay và đi bộ xung quanh. Khi trẻ được gần gũi cha mẹ hàng ngày, trẻ sẽ cảm thấy thoải mái và sớm trở thành đứa trẻ thông minh.
- Hãy để trẻ quan sát và vui chơi với điện thoại di động nhựa nhiều hơn. Lắc chiếc lục lạc đồ chơi ở các vị trí khác nhau để giúp thị giác của trẻ linh hoạt.
- Không cho trẻ ăn vặt đặc biệt là đồ ngọt vì rất có hại cho răng và hệ tiêu hóa.
- Không cho trẻ ăn đồ ăn vặt trước bữa ăn chính và cần hình thành thói quen ăn uống lành mạnh cho con.
- Cả gia đình nên ở bên nhau, cùng xem sách, đọc truyện cho con nghe vào mỗi tối để hình thành thói quen đọc sách cho con từ bé .
Giai đoạn 11 -> 12 tháng tuổi
- Khi được 12 tháng tuổi trẻ có thể hiểu những gì ba mẹ nói, bắt chước các hành động đơn giản và thể hiện cảm xúc nhiều hơn. Có rất nhiều cách để ba mẹ có thể giúp con phát triển cảm xúc như cho con nghe nhạc. Âm nhạc chính là công cụ tuyệt vời để giúp con phát triển về cảm xúc, đồng thời kích thích não bộ của con.
Trẻ có thể đã hiểu được khoảng 4, 5 từ đơn và bắt đầu bập bẹ học nói, mặc dù nói còn chưa chính xác. Tuy nhiên, ba mẹ nên cố gắng khuyến khích con nói càng nhiều càng tốt bằng cách lắng nghe và đáp lại lời của con.
- Cha mẹ hãy làm mẫu và nói về cảm xúc mình đang thể hiện cho trẻ nghe. Qua đó trẻ sẽ dần hiểu được khi nào ba mẹ vui, buồn, tức giận,... và bắt chước theo người lớn.
- Mẹ nên mua các đồ chơi có thể kích thích tư duy của trẻ, ví dụ đồ chơi xếp hình, lego, flashcard,... và cùng chơi với trẻ. Như vậy con và mẹ sẽ có nhiều tương tác giúp bé phát triển toàn din. Đồ chơi thông minh giúp con phát triển tốt các giác quan, ngày càng thông minh, nhanh nhạy.
- Khi trẻ 1 tuổi, con đã có thể bắt đầu tự ngồi, tự bám, vịn lấy vật xung quanh để đứng dậy và thậm chí là bước đi. Khi này, cha mẹ nên ở bên khuyến khích trẻ để trẻ có thể chăm vận động hơn bằng cách nắm tay và cổ vũ trẻ. Điều này có thể giúp trẻ mạnh dạn tập bước đi và đi được lâu hơn.
- Cho con đi lại bằng chân trần sẽ giúp trẻ vững vàng hơn và phát triển xúc giác ở chân, rèn luyện khả năng miễn dịch.