"Cần cân nhắc kỹ thời điểm xã hội hóa vaccine Covid-19"

Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid -19, hiện đã có những nhóm đối tượng ở tuyến đầu chống dịch được tiêm vaccine Covid-19 miễn phí, tuy nhiên số lượng chỉ chiếm một tỉ lệ khá nhỏ trong cộng đồng. Làm sao để có đủ vaccine cho người dân Việt Nam khi đại dịch toàn cầu vẫn đang diễn biến phức tạp, điều đó khiến các cơ quan liên quan nghĩ đến phương án xã hội hóa loại vaccine này.

Ngày 27/4, theo tờ trình được Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường ký gửi Chính phủ, Bộ Y tế đề xuất một số chủ trương có liên quan đến việc tiêm phòng vaccine Covid-19.

Trong đó, nội dung đáng chú ý là Bộ Y tế đề nghị không mua tiếp vaccine từ nguồn ngân sách mà thực hiện xã hội hóa việc tiêm vaccine Covid-19. Cơ quan này thông tin, hiện Việt Nam đã đàm phán và được cung cấp gần 40 triệu liều vaccine ngừa Covid-19, đủ tiêm cho 19,4 triệu người thuộc đối tượng ưu tiên.

Trao đổi về vấn đề này, PGS.TS Bùi Thị An - nguyên Ủy viên Ủy ban Khoa học, công nghệ và Môi trường Quốc hội khóa XIII - cho rằng, xã hội hóa vaccine Covid-19 là cần thiết nhưng thời điểm hiện tại chưa thích hợp để thực hiện.

Theo bà Bùi Thị An, để tư nhân mua vaccine rồi bán và tiêm phòng cho người dân và vấn đề vô cùng phức tạp, nếu không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ gây nhiều hệ lụy. Bài học xã hội hóa một số thiết bị, vật tư cũng liên quan đến ngành y tế trước đây, theo bà An là nhãn tiền, gây ra nhiều lùm xùm dù đã có sự chuẩn bị. Nếu lặp lại "vết xe đổ", thậm chí người dân sẽ phải đánh đổi bằng tính mạng.

"Tôi cho rằng, thời điểm xã hội hóa vaccine Covid-19 hiện tại là chưa khả thi, khi mà cả nước đang tập trung mọi nguồn lực vật lực cho việc chống dịch cao điểm. Vaccine đang rất cần cả về số lượng và chất lượng. Kiểm soát việc xã hội hóa vaccine về giá cả, chất lượng để không ai có thể trục lợi được, chế tài kiểm soát ra sao… là điều mà Chính phủ cần xem xét kỹ lưỡng trước khi quyết định", bà Bùi Thị An nhấn mạnh.

Cũng theo bà Bùi Thị An, để xã hội hóa vaccine không ảnh hưởng đến tính mạng của người dân, vấn đề chuyên môn y tế cần phải tính toán thật kỹ. Nhà nước phải quản lý chặt không chỉ nguồn vaccine mà còn quy trình tiêm chủng, theo dõi sau tiêm, bảo quản vaccine… Bởi chỉ cần một sai sót nhỏ có thể gây nên hậu quả khôn lường. "Muốn tư nhân hóa tiêm phòng vaccine, Bộ Y tế phải có vai trò, trách nhiệm thật chặt chẽ trong việc đảm bảo chuyên môn cho toàn bộ quy trình tiêm", bà An nói.

Một vấn đề nữa mà PGS.TS Bùi Thị An lo ngại khi xã hội hóa vaccine Covid-19 là câu chuyện người nghèo sẽ tiếp cận nguồn vaccine thế nào? Trong trường hợp người có hoàn cảnh khó khăn phải bỏ một số tiền không nhỏ để tiêm phòng nhưng nếu vaccine không đảm bảo chất lượng thì vô hình chung chính là sẽ phải gánh chịu mọi hậu quả.

Bên cạnh đó, theo PGS.TS Bùi Thị An, cần phải tính đến hiệu quả thực sự với cộng đồng nếu áp dụng xã hội hóa vaccine. Bởi nếu như phần lớn người dân hoàn cảnh khó khăn chưa tiếp cận được nguồn vaccine thì nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng vẫn rất cao, số người được tiêm vaccine chỉ là một phần trong cộng đồng. Trong khi một bộ phận người dân được tiêm thì có tâm lý chủ quan rằng bản thân mình đã được tiêm. Lúc đó, nguy cơ lây nhiễm, bùng phát dịch càng lớn.

"Như thế, hiệu quả phòng dịch chưa chắc đã đảm bảo nếu áp dụng xã hội hóa vaccine vào thời điểm hiện tại", bà An lo ngại.

Trước những bất cập này, PGS.TS Bùi Thị An đề xuất, nếu được, Chính phủ có thể tính toán một thời điểm khác để xã hội hóa tiêm vaccine, khi dịch được dập yên. Hoặc Chính phủ tính đến cách huy động tài chính theo hướng khác, không nên để tư nhân đi mua vaccine về bán cho dân vào thời điểm này.