Cảnh báo nguy hiểm khi dùng "an cung" phòng và cấp cứu đột quỵ
Sản phẩm An Cung Ngưu Hoàng Hoàn được lan truyền như "thần dược".
Tích trữ An Cung Ngưu Hoàng Hoàn (ACNHH) để “phòng đột quỵ” đang là thói quen phổ biến với nhiều gia đình. Sai lầm này không chỉ khiến người bệnh mất cơ hội điều trị kịp thời mà còn có thể trả giá bằng tính mạng.
"Thần dược" bị thổi phồng từ truyền miệng
Chia sẻ với Báo Phụ nữ Việt Nam, BS Nguyễn Huy Hoàng cho biết, ACNHH vốn xuất hiện từ thế kỷ XVIII trong y học cổ truyền (YHCT). Công dụng ban đầu của bài thuốc này là thanh nhiệt – giải độc – trấn kinh – khai khiếu, thường dùng cho các trường hợp "nhiệt nhập tâm bào, nhiệt bế" như viêm não, viêm màng não, hôn mê do sốt cao.
"Chỉ định gốc của ACNHH rất hẹp và không liên quan đến đột quỵ. Nhưng do truyền miệng, quảng cáo và tâm lý lo sợ bệnh đột quỵ, bài thuốc đã bị 'huyền thoại hóa', khiến nhiều người lầm tưởng đây là bảo bối cứu người," bác sĩ Hoàng phân tích.
Theo ông, nguy hiểm hơn là việc thuốc được bày bán tràn lan, đa dạng nhãn hiệu, bao bì, nguồn gốc. Người tiêu dùng so sánh giá cả, thương hiệu thay vì đặt câu hỏi cốt lõi: thuốc này có thực sự nên dùng hay không? Thậm chí, hàng giả – hàng nhái còn tràn lan trên thị trường, tiềm ẩn rủi ro ngộ độc cao hơn.
Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân uống An cung ngưu hoàng hoàn chữa đột quỵ.
Theo bác sĩ Hoàng, thành phần của ACNHH có nhiều dược liệu độc, trong đó chu sa (HgS) chứa thủy ngân – độc thần kinh, thận và gan; hùng hoàng (As₄S₄) chứa asen – chất gây ung thư nhóm 1; xạ hương có thể kích thích co bóp tử cung, gây sảy thai. "Đây đều là những thành phần nguy hiểm, tuyệt đối không được sử dụng dài ngày hoặc uống phòng bệnh", ông nhấn mạnh.
Về mặt cơ chế, phần lớn ca đột quỵ là nhồi máu não (80–85%), cần tái thông mạch máu bằng thuốc tiêu sợi huyết hoặc lấy huyết khối cơ học. Khoảng 15–20% còn lại là xuất huyết não, cần cầm máu và kiểm soát áp lực nội sọ. "Không thể có một viên thuốc nào vừa tan huyết khối lại vừa cầm máu. Uống ACNHH trong lúc chưa biết bệnh nhân bị nhồi máu hay xuất huyết chỉ khiến nguy cơ tử vong cao hơn," bác sĩ Hoàng khẳng định.
BS Nguyễn Huy Hoàng, thành viên Hội Y học dưới nước và Oxy cao áp Việt Nam.
Quan trọng hơn, mỗi phút trôi qua, 1,9 triệu tế bào thần kinh mất đi trong cơn nhồi máu não. Nếu bệnh nhân được cho uống ACNHH thay vì đưa ngay đến bệnh viện, họ sẽ mất "thời gian vàng" để can thiệp y học hiện đại.
"Chúng tôi từng tiếp nhận nhiều ca đến muộn, bỏ lỡ cơ hội tiêu sợi huyết, thậm chí xuất huyết não nặng thêm sau khi uống thuốc này. Đó là cái giá rất đắt cho sự hiểu lầm," ông chia sẻ.
Ngay cả trong lý luận YHCT, ACNHH cũng chỉ phù hợp thể "nhiệt bế". Trong khi phần lớn đột quỵ không hề có biểu hiện nhiệt, việc lạm dụng thuốc mang tính "đại hàn" chẳng khác nào "hàn ngộ hàn tắc tử" – dùng lạnh chữa cho người vốn đã lạnh, dễ dẫn đến tử vong.
Cần phòng ngừa khoa học thay vì trông chờ “thần dược”
Theo BS Nguyễn Huy Hoàng, khi nghi ngờ đột quỵ, cộng đồng cần ghi nhớ nguyên tắc FAST là: Face (Mặt): Xệ một bên. Arm (Tay): Yếu hoặc liệt. Speech (Lời nói): Khó nói, nói ngọng. Time (Thời gian): Gọi cấp cứu 115 ngay.
Trong khi chờ xe cấp cứu, người nhà không được cho bệnh nhân ăn uống hay dùng thuốc, kể cả An Cung Ngưu Hoàng Hoàn. Việc cần làm là đặt bệnh nhân ở tư thế an toàn, ghi nhớ thời điểm khởi phát triệu chứng và nhanh chóng đưa tới cơ sở y tế có khả năng chụp CT/MRI và can thiệp mạch não.
Về dự phòng, bác sĩ Hoàng nhấn mạnh, cách hiệu quả duy nhất là kiểm soát yếu tố nguy cơ kết hợp lối sống lành mạnh như ăn ít muối, hạn chế chất béo bão hòa, tăng cường rau xanh. Tập luyện ít nhất 150 phút mỗi tuần. Giữ huyết áp dưới 130/80 mmHg. Điều trị tiểu đường, rối loạn mỡ máu theo phác đồ. Uống thuốc chống đông khi có rung nhĩ theo chỉ định.
"Đột quỵ rất nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể giảm thiểu nếu phòng ngừa đúng cách. Không có chỗ cho việc 'uống phòng' bằng ACNHH," bác sĩ Hoàng nhấn mạnh.
