Cảnh báo những tổn thương nghiêm trọng của thuốc lá điện tử đối với sức khỏe

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có khoảng 100 triệu người sử dụng thuốc lá điện tử trên toàn cầu, trong đó 14,7 triệu là trẻ từ 13-15 tuổi. Tại Việt Nam, thống kê cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở nhóm 13-15 tuổi tăng từ 3,5% (2022) lên 8% (2023); nhóm 15-24 tuổi tăng từ 0,1% (2015) lên 7,3% (2020).

Những con số này cho thấy thuốc lá điện tử không còn là trào lưu nhất thời mà đã trở thành xu hướng nguy hiểm len lỏi sâu vào giới trẻ, đặc biệt trong bối cảnh việc mua bán vẫn diễn ra khá dễ dàng trên môi trường số.

BS.CKII Huỳnh Thị Mai Ly, chuyên khoa Nội Hô hấp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn (TPHCM) cho biết, phổi là cơ quan đầu tiên và chịu tổn thương nặng nề nhất từ thuốc lá điện tử. Trong thực tế lâm sàng, nhiều bệnh lý nghiêm trọng đã được ghi nhận liên quan trực tiếp đến việc sử dụng thuốc lá điện tử.

Trong đó, hội chứng EVALI (tổn thương phổi cấp liên quan đến thuốc lá điện tử) là một tình trạng nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong. Nguyên nhân chính được xác định là Vitamin E Acetate có trong tinh dầu, gây ra các triệu chứng như khó thở, ho, đau ngực, sốt, ớn lạnh, buồn nôn, nôn, tiêu chảy và thở nhanh, nông.

Một bệnh lý khác là "bệnh phổi bỏng ngô" (viêm tiểu phế quản tắc nghẽn), do chất Diacetyl – thường dùng tạo mùi bơ - gây viêm và xơ hóa đường thở. Hậu quả là tắc nghẽn vĩnh viễn, không thể hồi phục, với các biểu hiện ho kéo dài, khò khè và khó thở mạn tính.

Các nghiên cứu tại Mỹ cũng cho thấy chỉ sau 30 ngày sử dụng thuốc lá điện tử, nguy cơ viêm phế quản và khó thở ở thanh thiếu niên tăng tới 81%. Trong điều kiện thời tiết lạnh cuối năm, những tổn thương này càng dễ bộc lộ rõ rệt và tiến triển nặng hơn.

Không dừng lại ở hệ hô hấp, nicotine từ thuốc lá điện tử nhanh chóng đi vào máu và tác động lên nhiều cơ quan trong cơ thể. Ở não bộ, nicotine làm giảm khả năng tập trung, tăng lo âu, đặc biệt ảnh hưởng đến sự phát triển não ở thanh thiếu niên. Trên hệ tim mạch, chất này gây tăng nhịp tim, tăng huyết áp và làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim.

Đối với người mắc bệnh đái tháo đường, nicotine còn làm rối loạn kiểm soát đường huyết, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Những tác động này có thể không biểu hiện rầm rộ ngay lập tức, nhưng tích lũy dần theo thời gian, tạo ra hệ lụy sức khỏe lâu dài.

Nguy cơ ngộ độc không báo trước

Theo BS.CKII Huỳnh Thị Mai Ly, thuốc lá điện tử còn tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc nicotine cấp tính, đặc biệt khi sử dụng tinh dầu nồng độ cao hoặc hít liên tục trong thời gian ngắn. Ngộ độc có thể tiến triển rất nhanh, từ các triệu chứng nhẹ như chóng mặt, buồn nôn, tim đập nhanh đến run tay, lú lẫn, co giật và rối loạn nhịp tim.

Ở mức độ nặng, người bệnh có thể co giật toàn thể, hôn mê, liệt cơ hô hấp dẫn đến suy hô hấp, sốc tuần hoàn và ngừng tim, đe dọa trực tiếp đến tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.

Đáng lo ngại hơn, một số trường hợp thuốc lá điện tử bị pha trộn ma túy tổng hợp, khiến người sử dụng rơi vào tình trạng ngộ độc kép, vừa có biểu hiện tim mạch – thần kinh của nicotine, vừa xuất hiện loạn thần do ma túy, gây nhiều khó khăn cho chẩn đoán và điều trị.