Châu Phi: Số trẻ bị tác động bởi hạn hán tăng khoảng 40% trong 2 tháng qua

Đợt hạn hán tồi tệ nhất trong vòng 40 năm

Tình trạng khẩn cấp do biến đổi khí hậu gây ra trên khắp vùng Sừng châu Phi là đợt hạn hán tồi tệ nhất mà khu vực này từng chứng kiến trong 40 năm qua. UNICEF cho biết, trải qua 3 năm bị hạn hán liên tiếp, hàng triệu người ở vùng Sừng châu Phi (bao gồm một số địa phương của Ethiopia, Somalia, Kenya và Djibouti) phải rời bỏ nhà cửa. Hơn 15 triệu người trong khu vực Sừng châu Phi đang phải hứng chịu nạn đói nghiêm trọng. Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) nhận định, hạn hán có nguy cơ tạo ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo ở khu vực vốn bị ảnh hưởng bởi xung đột, mất an ninh, biến đổi khí hậu, dịch châu chấu và các tác động kinh tế-xã hội do đại dịch Covid-19 gây ra. Nạn đói và tình trạng suy dinh dưỡng ở vùng Sừng châu Phi được dự báo sẽ tăng cao do tình hình an ninh lương thực xấu đi nhanh chóng.

Nhiều cộng đồng và khu vực nông thôn ở vùng Sừng châu Phi đang chứng kiến gia súc chết hàng loạt và mất sinh kế do các đồng cỏ và điểm cung cấp nước khô hạn. Những người chăn nuôi đã mất khoảng 3 triệu con gia súc và hoa màu bị mất trắng. Người dân đang phải đối mặt với nạn đói, tình trạng suy dinh dưỡng và tăng nguy cơ dịch bệnh. Khan hiếm nước đã dẫn tới mất an ninh lương thực ở khu vực này, với khoảng 13,1-14,1 triệu người ở Ethiopia, Kenya và Somalia phải vật lộn mưu sinh để có miếng ăn hằng ngày. Theo Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc (OCHA), hạn hán kéo dài có thể khiến hơn 5,7 triệu trẻ em bị suy dinh dưỡng nặng tại 3 nước này trong năm 2022, trong đó có 1,7 triệu trẻ em suy dinh dưỡng nghiêm trọng. Các nguồn nước cạn khô trong toàn khu vực buộc người dân phải đi bộ đến những nơi xa để kiếm nước. Xung đột về nguồn tài nguyên khan hiếm này cũng làm gia tăng nguy cơ bạo lực và xâm hại tình dục nhằm vào phụ nữ và trẻ em.

Trong vòng 2 tháng qua, ở vùng Sừng châu Phi, số hộ gia đình không được tiếp cận với nước sạch đã tăng gần gấp đôi, từ 5,6 triệu lên 10,5 triệu. Số người được xếp vào loại mất an toàn vệ sinh thực phẩm đã tăng từ 9 triệu lên 16 triệu. Số trẻ em không được đến trường vẫn ở mức đáng lo ngại là 15 triệu. Thêm 1,1 triệu trẻ em có nguy cơ phải bỏ học với hàng nghìn trường học thiếu nước.

Hạn hán cũng đang làm trầm trọng thêm tình trạng suy dinh dưỡng cấp tính ở các khu vực bị ảnh hưởng với tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng trong tháng 2/2022 cao hơn 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Gần 2 triệu trẻ em trên khắp Ethiopia, Kenya và Somalia cần được điều trị khẩn cấp vì suy dinh dưỡng cấp tính nghiêm trọng. Nếu không có mưa trong những tuần tới, con số này sẽ tăng lên 2 triệu.

Các trường hợp suy dinh dưỡng đang gia tăng ở Kenya, nơi có 755.000 trẻ em và 103.000 phụ nữ mang thai và cho con bú đang cần được chăm sóc khẩn cấp để tránh khỏi tình trạng suy dinh dưỡng cấp tính. Các đối tác nhân đạo của OCHA đang tăng cường ứng phó và đã hỗ trợ 1,6 triệu người ở Somalia, hơn 2,7 triệu người ở Ethiopia và hơn 830.000 người ở Kenya. Tuy nhiên, hiện các nhu cầu ở vùng Sừng châu Phi được cho là đã vượt quá nguồn lực; rất cần thêm kinh phí để cứu sống và tạo sinh kế nhằm giảm tình trạng di cư và ngăn chặn nguy cơ lớn hơn trong tương lai. OCHA và các đối tác nhân đạo đang tìm cách huy động 4,4 tỷ USD nhằm cung cấp sự hỗ trợ thiết yếu và bảo vệ khoảng 30 triệu người ở 3 nước trong khu vực trong năm nay.

Chương trình Lương thực thế giới của Liên hợp quốc (WFP) đã kêu gọi phối hợp để ngăn chặn thảm họa nhân đạo liên quan hạn hán ở Ethiopia. Theo tổ chức này, gia súc đang chết dần, mùa màng bị phá hủy và ước tính khoảng 5,7 triệu người bị đói mỗi ngày ở miền Nam và khu vực Đông Nam Ethiopia, trong khi toàn bộ khu vực Sừng châu Phi cũng đang phải vật lộn với đợt hạn hán tồi tệ nhất kể từ năm 1981. Tổng cộng 6,8 triệu người đã bị ảnh hưởng do hạn hán ở Ethiopia. Gần 890.000 trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng.

Gia tăng nạn tảo hôn

Theo UNICEF, các khu vực bị hạn hán ở Ethiopia đang chứng kiến tình trạng tảo hôn gia tăng đáng kể. Tại khu vực Đông Hararghe, nơi sinh sống của 2,7 triệu người, số vụ tảo hôn đã tăng 51%. Đây chỉ là 1 trong 6 khu vực bị ảnh hưởng bởi hạn hán ở Oromia đã chứng kiến sự gia tăng mạnh số vụ tảo hôn. Trên khắp các khu vực của vùng này, số trường hợp tảo hôn đã tăng gần 4 lần. Cuối tháng 4/2022, 672 trường hợp tảo hôn đã được ghi nhận từ tháng 2 đến tháng 8/2021 nhưng con số này đã tăng vọt lên 2.282 trường hợp trong giai đoạn từ tháng 9/2021 đến tháng 3/2022.

Theo UNICEF, hạn hán đã đe dọa những nỗ lực của Ethiopia trong việc giảm tỷ lệ tảo hôn vốn đang ở mức cao nhất thế giới. "Chúng tôi đang chứng kiến sự gia tăng nạn tảo hôn khá nghiêm trọng tại vùng Oromia. Tại đây, hơn 600.000 trẻ em cũng được cho là đã bỏ học do hạn hán. Nhiều bé gái ở Ethiopia đang bị ép kết hôn vì cha mẹ các em muốn có được của hồi môn từ nhà trai để có thêm nguồn tài chính nuôi sống gia đình. Họ hy vọng con mình sẽ được những gia đình giàu có hơn nuôi dưỡng và bảo bọc", bà Catherine Russell, Giám đốc của UNICEF, cho biết.

Hơn 400 trường học đã phải đóng cửa và 727 trường chỉ mở cửa một phần. Bà Russell nhấn mạnh, khi trẻ em gái không được học hành và buộc phải rời khỏi nhà, nguy cơ bạo lực do phân biện giới tính và tảo hôn thường tăng lên. "Việc tảo hôn lấy đi tất cả các cơ hội của trẻ em gái khiến các em dễ sinh con sớm hơn và nhiều hơn. Do còn quá nhỏ, các em cũng không đưa ra được các đề nghị về tình dục an toàn với bạn đời của mình. Các em sẽ phải đối mặt hết vấn đề này đến vấn đề khác như một cái vòng lẩn quẩn", bà Russel cảnh báo.

Hiện UNICEF đã kêu gọi tăng viện trợ khẩn cấp do hạn hán cho vùng Sừng châu Phi, thêm 20% so với số quỹ mục tiêu đặt ra trước đây là 250 triệu USD. Liên minh châu Âu (EU) đã công bố 674,4 triệu USD để tăng cường an ninh lương thực cho vùng Sừng châu Phi. Canada cũng đã công bố khoản tài trợ 73 triệu USD.