Cho con nuôi sau khi sinh, chồng có quyền đơn phương ly hôn?

Hỏi: Trong Luật Hôn nhân và gia đình có quy định về việc chồng không có quyền ly hôn trong thời gian vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Tuy nhiên, trong trường hợp vợ sinh con xong thì do hoàn cảnh nên 6 tháng sau, gia đình đã quyết định gửi cho gia đình khác làm con nuôi. Vậy trong trường hợp này thì người chồng có quyền xin ly hôn không? Nếu không thì đến khi nào người chồng mới có quyền đơn phương ly hôn?

Nguyenthithanhhoai…@gmail.com

Trả lời

Theo quy định tại điều 3 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014, ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án. Luật xác định: Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu tòa án giải quyết ly hôn.

Như vậy, cũng như kết hôn, ly hôn cũng là quyền của mỗi bên hoặc cả hai bên trong quan hệ hôn nhân. Tuy nhiên, việc ly hôn dẫn đến nhiều hệ lụy liên quan đến quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản. Toà án giải quyết cho ly hôn dựa trên cơ sở hợp tình, hợp lý, đảm bảo quyền lợi chính đáng của mỗi bên, đặc biệt là quyền lợi của người phụ nữ và của trẻ em. Chính vì vậy, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 đã xây dựng những quy định thể hiện tính nhân đạo sâu sắc, trong đó có các quy định về những trường hợp không được ly hôn.

Theo đó, trong một số trường hợp để thực hiện quyền ly hôn của một bên, pháp luật quy định điều kiện cụ thể. Về vấn đề ly hôn trong thời gian thai sản của người vợ, khoản 3 điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau: "Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi".

Căn cứ để pháp luật đưa ra quy định trên là thực hiện nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân gia đình được nêu trong điều 2 của Luật này. Theo đó, nhà nước, xã hội và gia đình có trách nhiệm bảo vệ, hỗ trợ trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật thực hiện các quyền về hôn nhân và gia đình; giúp đỡ các bà mẹ thực hiện tốt chức năng cao quý của người mẹ; thực hiện kế hoạch hóa gia đình.

Trong trường hợp nêu trên, sau khi sinh con xong, vợ chồng đồng thuận cho đứa trẻ làm con nuôi thì sau khi làm thủ tục cho con nuôi, người vợ không còn được xác định là đang nuôi con. Vậy trường hợp này chồng có được ly hôn không? Về vấn đề này, mới đây, Hội đồng Thẩm phán tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP ngày 16/5/2024 Hướng dẫn áp dụng một số quy định của pháp luật trong giải quyết vụ việc về hôn nhân và gia đình.

Tại khoản 2, điều 2 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP hướng dẫn như sau: "Sinh con" quy định tại khoản 3 điều 51 Luật Hôn nhân và gia  đình là thuộc một trong các trường hợp sau đây:

+ Vợ đã sinh con nhưng không nuôi con trong khoảng thời gian từ khi sinh con đến khi con dưới 12 tháng tuổi;

+ Vợ đã sinh con nhưng con chết trong khoảng thời gian dưới 12 tháng tuổi kể từ khi sinh con;

+ Vợ có thai từ 22 tuần tuổi trở lên mà phải đình chỉ thai nghén.

Như vậy, trong trường hợp này, dù vợ chồng đã đồng thuận làm thủ tục cho con mới sinh làm con nuôi thì người vợ vẫn được xác định đang trong thời gian sinh con. Do đó, người chồng không có quyền đơn phương ly hôn khi cháu bé được sinh ra nhưng cho làm con nuôi được 12 tháng tuổi.

Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 24 tháng 4 năm 2024 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2024.