Chủ tịch Quốc hội: Các địa phương phải quyết liệt để "người ít nhưng việc chạy"

Sáng 21/10, phát biểu thảo luận tại tổ, các đại biểu đều nêu rõ, cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy là cuộc cách mạng lớn nhất lịch sử hiện đại với sự quyết liệt, quyết tâm rất cao và nhận được ủng hộ của người dân.

Tháng 5/2026 sẽ sắp xếp thôn, bản, tổ dân phố

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, nhìn tổng thể, chính quyền địa phương 2 cấp vận hành trong hơn 3 tháng cơ bản là tốt, không có gián đoạn, không có đứt gãy, đảm bảo liên thông, đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Bên cạnh đó cũng còn tồn tại những hạn chế.

Về chất lượng, đội ngũ cán bộ công chức, đặc biệt cấp xã còn có khó khăn, bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu. Về tổ chức bộ máy, hiện mới chỉ có hướng dẫn hành chính chứ chưa ổn định được nên cần có điều chỉnh căn bản về thể chế để đáp ứng yêu cầu.

Theo Bộ trưởng Nội vụ, sau khi rà soát, mức độ phân cấp từ Trung ương đến địa phương hiện đạt khoảng 56%. "Nếu để địa phương tự quyết, tự làm và chịu trách nhiệm, mức độ này vẫn còn thấp, cần tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa", bà Phạm Thị Thanh Trà nói. Theo nữ Bộ trưởng, thời gian tới cần đánh giá lại việc phân cấp, phân quyền để điều chỉnh cho phù hợp hơn.

Người đứng đầu Bộ Nội vụ cũng đồng tình với các ý kiến đại biểu cho rằng thủ tục hành chính rườm rà, cơ sở vật chất thiếu thốn và nhiều bất cập phát sinh sau sáp nhập đơn vị hành chính. Để khắc phục, Bộ Nội vụ sẽ tập trung hoàn thiện việc phân loại và xác định tiêu chuẩn đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đô thị. Đây là cái gốc của vấn đề để thực hiện chế độ chính sách, quy hoạch, kế hoạch, chiến lược phát triển.

Đồng thời thực hiện giao chỉ tiêu biên chế trên cơ sở vị trí việc làm, phân loại đơn vị hành chính chứ không thể cào bằng.

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nói: "Trước đây, cấp xã chỉ làm những công việc thuần túy, mức độ thôi, nhưng hiện nay khối lượng công việc lớn, nhiệm vụ, chức năng rất cao… Anh em làm ban đầu được như thế này cũng là đáng trân trọng rồi nhưng cần đạt được 2 mục tiêu lớn vừa kiến tạo phát triển vừa phục vụ người dân. Tới đây chúng tôi sẽ có hướng dẫn kỹ hơn".

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, tới đây sẽ phải rà soát lại tiếp để thực hiện việc sắp xếp thôn, bản, tổ dân phố theo kế hoạch vào tháng 5/2026. Hiện Bộ đang chuẩn bị dự thảo nghị định.

Đối với sắp xếp đơn vị sự nghiệp, bà Phạm Thị Thanh Trà cho hay, đã có kế hoạch của Ban Chỉ đạo Trung ương và Chính phủ đã ban hành kế hoạch, đang triển khai. Hiện chuẩn bị bước đầu để báo cáo cấp có thẩm quyền.

Với sắp xếp doanh nghiệp Nhà nước cũng nằm trong tổng thể này và sẽ cố gắng thực hiện, đạt được mục tiêu năm 2026 căn bản sắp xếp, ổn định.

Bản thân cán bộ phải cố gắng học hỏi, nâng cao trình độ

Cùng thảo luận tại tổ về vấn đề này, Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho hay, khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, hầu hết cán bộ cấp huyện được đưa về xã. Trong số đó, có không ít trường hợp năng lực, trình độ chưa phù hợp với vị trí công việc.

"Cho nghỉ hết thì cũng không được, mà đưa về xã thì sự hụt hẫng về mặt chuyên môn là điều không tránh khỏi", ông Nguyễn Hòa Bình nói.

Khắc phục việc này, theo ông, cần phải đào tạo, ứng dụng công nghệ vào giải quyết thủ tục hành chính và bản thân cán bộ phải cố gắng học hỏi, nâng cao trình độ. "Việc này cần có thời gian, chứ chưa thể khắc phục ngay được", Phó Thủ tướng thường trực cho hay.

Chia sẻ với các phản ánh thực tế về việc phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền trong tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết vấn đề này hàng tuần Bộ Chính trị, Ban Bí thư đều họp để chỉ đạo tháo gỡ.

Theo Chủ tịch Quốc hội, chỉ trong một thời gian ngắn, khoảng 6 tháng, cả nước đã hoàn thành sắp xếp bộ máy ở cả Trung ương và địa phương.

"Đây là khối lượng công việc rất lớn, không ai nghĩ sẽ thành công nhưng chúng ta đã làm được. Vừa qua tôi đi một số nước, bạn bè đều bày tỏ rất ngưỡng mộ, ngạc nhiên khi Việt Nam sắp xếp bộ máy một cách êm thuận và tổ chức tốt chính quyền địa phương 2 cấp", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội cũng nhắc đến tình trạng cán bộ, biên chế "thừa nhưng thiếu" hiện nay. Cùng với đó, nhiều xã nhập vào khiến lượng cán bộ tăng lên, trụ sở xã chật hẹp, trong khi thực tế có nơi trụ sở lại phân tán ở nhiều địa điểm.

Chủ tịch Quốc hội quán triệt các địa phương phải quyết liệt để "người ít nhưng việc chạy". Tới đây, theo Chủ tịch Quốc hội, cần điều chỉnh biên chế, rà soát năng lực cán bộ để phân công phù hợp, hạn chế nhân sự kiêm nhiệm trái chuyên môn.

Thực tế đó, theo Chủ tịch Quốc hội, cần đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vì nếu không làm việc này thì "dù có bao nhiêu người cũng không đủ". Cùng với đó, phải đầu tư hạ tầng và công nghệ, ưu tiên đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin để kết nối thông suốt từ tỉnh đến cơ sở.