Chủ tịch Quốc hội: Khắc phục tình trạng "nghiên cứu rồi để trong ngăn tủ'

Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 50, chiều 9/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.

Tăng cường phân cấp

Trình bày tóm tắt dự thảo Luật, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết việc sửa đổi, bổ sung Luật Chuyển giao công nghệ nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và triển khai Nghị quyết Quốc hội trong các văn bản gần đây.

Đó là Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân; Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Việc ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ nhằm tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ một cách hiệu quả, đồng bộ, phù hợp với yêu cầu thực tiễn và chủ trương phát triển kinh tế-xã hội, đồng thời bắt kịp xu thế thế giới trong chuyển giao công nghệ; tăng cường phân cấp, đơn giản hóa thủ tục hành chính về chuyển giao công nghệ, tăng cường công tác thông tin, thống kê về chuyển giao công nghệ phục vụ quản lý nhà nước.

Cùng với đó là thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ nội sinh, khơi luồng công nghệ giữa các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong nước và giữa các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu và doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân; Phát triển thị trường khoa học và công nghệ hoạt động hiệu quả, minh bạch và chuyên nghiệp, tạo môi trường thuận lợi cho các giao dịch công nghệ, tài sản trí tuệ, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Trình bày tóm tắt báo cáo thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Phương Tuấn cơ bản tán thành với việc mở rộng một số đối tượng chuyển giao công nghệ phù hợp với xu thế của thế giới như công nghệ xanh, công nghệ sạch.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Phương Tuấn cho rằng việc mở rộng phạm vi “thẩm định công nghệ” mà không chỉ giới hạn trong các “dự án đầu tư” như quy định tại Luật hiện hành thì cần tiếp tục rà soát để bảo đảm tính khả thi trong tổ chức thực hiện và đồng bộ với pháp luật có liên quan.

Về chính sách của Nhà nước đối với hoạt động chuyển giao công nghệ, Cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, nghiên cứu bổ sung cơ chế khuyến khích đủ mạnh và thực chất để thực hiện hiệu quả chính sách “chú trọng lan tỏa công nghệ... từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) sang doanh nghiệp trong nước”; nghiên cứu nội dung bổ sung đối tượng doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Đồng thời, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng cần nghiên cứu, xem xét có cơ chế kiểm soát việc quy định cho phép tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn phù hợp để đảm bảo sự linh hoạt và quyền lợi của bên thứ ba; bổ sung quy định giao Chính phủ quy định cụ thể về “thẩm định giá”; cụ thể hóa các biện pháp hỗ trợ “khuyến khích góp vốn bằng công nghệ” và “các biện pháp hỗ trợ thông qua thẩm định giá...” này trong các điều luật khác của dự thảo Luật hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm tính khả thi.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu xác định lộ trình áp dụng quy định: tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động chuyển giao công nghệ có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác và kịp thời thông tin liên quan đến hoạt động chuyển giao công nghệ trên nền tảng số..., bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Đơn giản hóa thủ tục hành chính

Tại phiên họp, liên quan đến trách nhiệm quản lý nhà nước và phân cấp trong “đánh giá hiệu quả chuyển giao công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước,” một số đại biểu đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này.

Có ý kiến đề nghị xem xét bổ sung quy định giao Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức đánh giá hiệu quả chuyển giao công nghệ trên địa bàn đối với các chương trình, dự án, nhiệm vụ có sử dụng ngân sách nhà nước; Báo cáo định kỳ hằng năm kết quả đánh giá về Bộ Khoa học và Công nghệ để tổng hợp, theo dõi và báo cáo Chính phủ.

Thống nhất với phạm vi sửa đổi như đề xuất của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đề nghị làm rõ thêm một số nội dung để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các luật khác như Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp; Luật Sở hữu trí tuệ và Luật Công nghệ cao...

Cho rằng từ ngữ và phạm vi quy định giữa dự thảo Luật và Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp chưa thống nhất, có thể gây vướng mắc khi áp dụng, ông Hoàng Thanh Tùng đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, căn chỉnh lại từ ngữ cho thống nhất; trường hợp muốn bổ sung cơ chế ưu đãi mới về thuế thì cần đề xuất sửa đổi đồng bộ trong Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp để bảo đảm khả thi và thống nhất pháp luật.

Phát biểu tại Phiên họp, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý việc sửa Luật này nhằm "thúc đẩy nội sinh và thương mại hóa," khắc phục tình trạng "nghiên cứu rồi để trong ngăn tủ," "nghiên cứu treo."

Sửa đổi Luật sẽ hỗ trợ khởi nghiệp, góp phần nâng cao năng suất lao động và kinh tế số mà hiện nay Bộ Khoa học và Công nghệ đang phát động mạnh mẽ về chuyển đổi số, số hóa, kinh tế số.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu phải tích hợp mạnh mẽ ưu đãi về thuế, hỗ trợ vốn qua các quỹ đổi mới và yêu cầu cam kết chuyển giao từ nhà đầu tư quốc tế, tạo động lực cho doanh nghiệp ngoại vào đầu tư, thúc đẩy dòng vốn FDI mang lại công nghệ cao; phải minh bạch, chuyên nghiệp hóa thị trường, nhất là quy định về sàn giao dịch trung tâm và công bố công nghệ giúp cho thị trường khoa học, công nghệ hiệu quả hơn, giảm rủi ro, tăng kết nối cung cầu.

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Cơ quan soạn thảo nghiên cứu kỹ, phối hợp Bộ Tài chính, các địa phương trong thẩm định giá công nghệ, thủ tục để cấp phép ngắn ngày, giúp cho doanh nghiệp có động lực để tham gia.

"Dự án Luật muốn khả thi, cần tập trung hoàn thiện, đồng bộ và đơn giản hóa thủ tục; tăng cường ưu đãi, cân bằng cho cả hai bên để cùng chia sẻ rủi ro; xây dựng cơ chế đo lường, giám sát; mở rộng hỗ trợ vùng khó khăn và công nghệ chiến lược...," Chủ tịch Quốc hội gợi mở.