Chuyến taxi an toàn cho phụ nữ Mexico
Ruth Rojas đã lập nhóm nữ tài xế nhằm cung cấp dịch vụ di chuyển an toàn cho phụ nữ
Tài xế Ruth Rojas vừa đón khách thì xe bị xịt lốp. Cô cho xe chạy chậm về phía tiệm sửa cách đó 4 dãy nhà. Trời đã tối, vỉa hè trước cửa tiệm bị nhóm người say rượu chắn một phần, một người cúi, người nôn xuống đường. Trong tình huống ấy, Rojas vẫn giữ bình tĩnh. Với một nữ tài xế taxi ở Mexico City, Thủ đô của Mexico, lốp xe thủng không phải điều đáng lo nhất
Thành lập nhóm nữ tài xế
Ở đất nước mỗi năm có hàng ngàn người mất tích, nơi những ngôi mộ tập thể liên tục được phát hiện, việc trở về nhà an toàn sau một ca lái xe đêm chẳng khác nào đánh cược. Những vụ tấn công nhằm vào cả tài xế lẫn hành khách đi taxi đã khiến dư luận Mexico rúng động. "Tôi thường xuyên lái vào những khu như Chimalhuacán, Ixtapaluca, Cuautitlán Izcalli, Atizapán. Ở đó, người ta công khai bán ma túy, giật đồ trên phố. Nguy hiểm và phức tạp, nhưng tôi hiểu đó là điều mà tôi phải đối mặt khi làm công việc này", Rojas nói.
Hai tiếng đồng hồ sau, lốp xe mới được vá xong. Trong mái tóc đen buộc gọn, lấm tấm hơi ẩm, Rojas trả 300 peso cho người thợ máy rồi lại lái xe, tiếp tục hành trình.
Kết hôn từ năm 17 tuổi, Ruth Rojas dành phần lớn tuổi trưởng thành để nuôi dạy con cái. Đứa con út thường xuyên ốm đau, phải ra vào bệnh viện liên tục. Giờ đây, ở tuổi 49, cô mới thực sự có thu nhập và tài sản riêng: một chiếc Chevrolet bốn cửa đánh bóng cẩn thận. Ba năm trước, Rojas cùng con gái Karina Alba, 29 tuổi, quyết định khởi nghiệp. Hai mẹ con lập nhóm nữ tài xế có tên AmorrAs (một cách chơi chữ từ tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là "tình yêu và phụ nữ") nhằm cung cấp dịch vụ di chuyển an toàn cho phụ nữ.
Không chỉ phục vụ nhu cầu đi lại, AmorrAs còn đóng vai trò như một cộng đồng hỗ trợ. Ngoài những nữ tài xế, nhóm còn có luật sư, nhà tâm lý học tình nguyện tư vấn miễn phí cho hành khách. Kể từ khi ra mắt năm 2023, AmorrAs đã thu hút được lượng khách trung thành, hiện phục vụ trung bình hơn 100 chuyến mỗi tháng. Khách hàng có thể đặt xe trực tuyến hoặc qua điện thoại. Mỗi chuyến đi đều được thành viên nhóm giám sát theo thời gian thực, sẵn sàng can thiệp nếu có sự cố.
Tài xế Uber Karla Patricia Cortés, 41 tuổi, bị bắn chết khi đang làm việc vào tháng 12 năm ngoái
Doanh nhân Dulce Navarro, 41 tuổi, thường đặt dịch vụ của AmorrAs cho các chuyến đi đường dài hàng tháng để thăm gia đình ở ngoại thành và cho các sự kiện diễn ra vào đêm khuya. Sau nhiều sự cố đau thương, cô tránh hẳn việc di chuyển bằng phương tiện giao thông công cộng.
Cam kết trấn áp bạo lực giới
Tổng thống Claudia Sheinbaum đã tuyên bố nhiệm kỳ của bà là "thời đại cho phụ nữ" và cam kết sẽ trấn áp bạo lực giới. Tháng 8 vừa qua, Mexico City đã thành lập một đơn vị gồm 438 cảnh sát, chuyên tập trung vào tội phạm nhắm vào phụ nữ. Đơn vị này phụ trách tuần tra phòng ngừa, ứng phó khẩn cấp, hỗ trợ nạn nhân, giám sát biện pháp bảo vệ trong các vụ có nguy cơ giết hại phụ nữ và đến từng nhà ở những khu vực có tỷ lệ bạo lực cao để nhắc nhở. Ngoài ra, thời gian tới, hơn 3.000 cảnh sát từ các đơn vị khác sẽ được đào tạo về phòng, chống bạo lực gia đình nhằm đảm bảo "bất kỳ cảnh sát nào cũng có thể ứng phó khẩn cấp theo quan điểm giới".
Mục tiêu, theo bà Michelle Guerra Sastre, người đứng đầu đơn vị Chuyên trách về Giới tại Văn phòng An ninh Công dân thành phố, là lồng ghép giới vào các vấn đề an ninh vốn thường bị xem nhẹ. "Chúng tôi đang nâng cao hiệu quả của lực lượng ứng cứu đầu tiên, kể cả trong những vụ bạo lực xảy ra trên phương tiện giao thông công cộng", bà nói.
Quyền được làm việc
Rojas cũng lái xe cho ứng dụng gọi xe DiDi, chủ yếu vào ban đêm và cuối tuần. Trong không gian tĩnh lặng của chiếc Chevrolet đỏ, hành khách đầu tiên của cô gửi tin nhắn qua hồ sơ đặt xe: một phụ nữ cần di chuyển ra ngoại ô. Đó là khu vực mà Rojas gọi là "vùng vàng" - không an toàn để nán lại, nhưng vẫn chấp nhận được để trả khách. "Bạn chẳng bao giờ biết chắc ai sẽ lên xe", Rojas nói, mắt dán vào con đường. Cuối cùng, hành khách là một bà cụ đi cùng con gái, cháu trai và đứa bé mới một tuổi. Họ rảo bước nhanh hơn khi thấy chiếc xe của Rojas.
Sau khi thả khách xuống con phố hẹp, Rojas lại mở ứng dụng. Sau sự cố xịt lốp, ca làm việc thực sự mới chỉ bắt đầu khi đồng hồ gần điểm nửa đêm. Trong cốp xe, một túi nilông đựng đầy bánh sandwich và nước trái cây chờ cô. Cô từ chối một chuyến đi của người đàn ông ở khu vực trên đồi. "Đó là vùng đỏ", cô nói. Khi ứng dụng gợi ý một hành khách nữ chỉ cách 10 phút, Rojas nhấn "chấp nhận".
Nếu nghe theo lời chồng, Rojas đã ngừng hẳn công việc này. Nhưng trong bối cảnh mất an ninh trật tự ở Mexico như hiện nay, một lời khuyên như thế đồng nghĩa với việc đa số phụ nữ chỉ có thể đi lại trong phạm vi gần nhà. Không giống con gái hay những thành viên trẻ trong nhóm AmorrAs, Rojas không nhận mình là một nhà nữ quyền. Cô đơn giản tin vào quyền được làm việc. "Là phụ nữ, chúng tôi đi làm vì muốn đóng góp cho xã hội. Khi ai đó nói rằng chúng tôi không thể làm điều gì đó, hoặc không biết làm như đàn ông, thì việc chứng minh "tôi có thể" là cần thiết để tránh bị xem thường. Đi làm không phải là lý do để ai đó cướp đi mạng sống của bạn", cô nói.
