Dấu ấn 100 năm Sân khấu Kịch nói Việt Nam

Đến dự buổi lễ có Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng; Phó Trưởng Ban Tuyên giáo TƯ Lê Hải Bình; Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông; Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam Đỗ Hồng Quân; đại diện các Bộ, Ban, Ngành và đông đảo các nghệ sĩ.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông bày tỏ: Cách đây 100 năm, vở kịch Chén thuốc độc của nhà văn, nhà viết kịch Vũ Đình Long được ra mắt tại sân khấu Nhà hát Lớn Hà Nội đã tạo bước ngoặt lịch sử cho nền sân khấu Việt Nam. Đây là sự kiện đánh dấu việc Việt hóa loại hình nghệ thuật tiếp nhận từ văn hóa phương Tây, qua quá trình phát triển, đã tiếp thu một cách chọn lọc, đầy sáng tạo để hình thành nên Kịch nói Việt Nam – loại hình sân khấu vừa hiện đại vừa mang đậm dấu ấn văn hóa dân tộc. Điều này giúp sân khấu Việt Nam cân đối về thể loại, phong phú về nội dung phản ánh; hiện đại về nghệ thuật diễn tả, đáp ứng được yêu cầu đổi mới của bản thân sân khấu, nhu cầu thưởng thức của khán giả và nhu cầu sáng tạo của nghệ sĩ.

Thứ trưởng cũng chia sẻ, trải qua 100 năm hình thành và phát triển, Kịch nói Việt Nam cũng có sự thăng trầm cùng với mỗi giai đoạn lịch sử dân tộc, nhưng tựu chung lại là những kết quả đáng trân trọng. Đó là sự phản ánh nhạy bén, kịp thời, trung thực và sâu sắc hiện thực diễn ra trong đời sống dân tộc. 

Trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập dân tộc, các nghệ sĩ nói chung, nghệ sĩ kịch nói riêng đã có những hình thức biểu diễn thích hợp, có sáng tạo, có sự dũng cảm chấp nhận khó khăn gian khổ, thậm chí những hy sinh bám sát trận địa, bám sát địa bàn để biểu diễn phục vụ, cổ vũ đồng bào chiến sĩ đang trực tiếp chiến đấu với quân thù. Những giá trị về nội dung, hình thức thể hiện của các nghệ sĩ đã tạo ra sức mạnh lớn lao trong việc cổ vũ lòng yêu nước để nhiều thế hệ thanh niên cầm sung lên đường cứu nước.

Rồi khi, đất nước hoàn toàn được độc lập, bước vào giai đoạn mới, kịch nói cùng các loại hình nghệ thuật khác đã trở thành lực lượng tiên phong, làm cánh chim báo bão, mở đầu cho thời kỳ Đổi mới của đất nước…

Trong đại dịch Covid-19 nguy hiểm và đang gây hậu quả nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu, nhiều nghệ sĩ đã sáng tác những tác phẩm động viên, khích lệ, truyền cảm hứng cho xã hội, cả trong nước và quốc tế trong phòng, chống dịch, lan tỏa năng lượng tích cực trong xã hội, góp phần quan trọng đưa Việt Nam trở thành một trong những nước đầu tiên có được "trạng thái bình thường mới".

Các thế hệ nghệ sĩ kịch nói hội ngộ

Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng cho rằng, trong xu thế hiện nay, do yêu cầu mới và phát triển của bản thân Kịch nói, do đòi hỏi ngày một nghiêm túc và khắt khe của khán giả, sân khấu nói chung, kịch nói nói riêng cũng cần giải quyết nhiều vấn đề, nhiều thách thức lớn mà trước hết và quan trọng nhất là không ngừng sáng tạo nên những tác phẩm có ý nghĩa về nội dung, có giá trị về nghệ thuật, để kịp thời phản ánh được những yếu tố mới của hiện thực cuộc sống hôm nay, vừa đáp ứng được nhu cầu tiếp nhận, thưởng thức của đông đảo khán giả.

Tại buổi lễ, NSND Trịnh Thúy Mùi. Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, đã ôn lại hành trình 100 năm hình thành và phát triển của kịch nói Việt Nam. Bên cạnh những thành công và dấu ấn đã đạt được, NSND Thúy Mùi cũng chia sẻ: Trong 1 thế kỷ tồn tại, kịch Việt đã sa vào khủng hoảng người xem đến cuối thế kỷ 20 đầu thế kỷ 21. Sân khấu kịch nhỏ xuất hiện mạnh mẽ cuối thế kỷ 20 tại TP HCM đã được coi là giải pháp tình thế cứu nguy cho cuộc khủng hoảng khán giả kịch. Và tiếp đó là hoạt động xã hội hóa của sân khấu kịch cũng được coi là giải pháp vãn hồi. Đến năm thứ 100 với nạn đại dịch Covid 19 toàn cầu đã dẫn sân khấu kịch đến tình trạng "mất trắng khán giả". Việc vực lại sức sống của thể loại kịch sau 100 năm đang là thách thức của sân khấu Việt Nam hiện đại…