Đề xuất bỏ cấp bằng THCS, dùng chung 1 bộ SGK và được miễn phí

Sáng 22/10, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Giáo dục & Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày tờ trình 3 luật: dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Đề xuất bỏ cấp bằng tốt nghiệp THCS

Điểm đáng chú ý ở dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục là dự thảo luật đã bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp THCS, thay bằng việc hiệu trưởng xác nhận hoàn thành chương trình học. Quy định này, theo Chính phủ, phù hợp với bối cảnh phổ cập giáo dục đến THCS, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm áp lực thi cử cho học sinh, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế khi nhiều quốc gia phát triển không cấp bằng tốt nghiệp THCS mà chỉ xác nhận hoàn thành chương trình để phân luồng hoặc xét học tiếp.

Theo dự án Luật, thẩm quyền cấp bằng tốt nghiệp cũng được sửa đổi, chuyển từ giám đốc Sở Giáo dục & Đào tạo cho Hiệu trưởng; bỏ quy định người đứng đầu cơ quan chuyên môn về giáo dục thuộc UBND cấp huyện cấp bằng tốt nghiệp THCS; giao người đứng đầu cơ sở thực hiện chương trình giáo dục THCS xác nhận học bạ việc hoàn thành chương trình; giảm khối lượng công việc hành chính cho cơ quan quản lý Nhà nước về giáo dục, tăng tính tự chủ cho cơ sở giáo dục.

Thẩm tra các nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh Ủy ban tán thành việc bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp THCS, chỉ quy định xác nhận học bạ hoàn thành chương trình trung học cơ sở do hiệu trưởng trường trung học cơ sở thực hiện.

Cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ tiêu chuẩn và cách thức cấp bằng tốt nghiệp trung học nghề để khẳng định cơ sở xác định tương đương với bằng tốt nghiệp trung học phổ thông.

Ngoài ra, về phân cấp, phân quyền, dự án Luật đã chuyển thẩm quyền quy định chi tiết hướng nghiệp và phân luồng từ Chính phủ sang Bộ trưởng Giáo dục & Đào tạo.

Dự án Luật cũng đã rà soát, chỉnh lý nhằm làm rõ khái niệm văn bằng, chứng chỉ trong hệ thống giáo dục quốc dân trên cơ sở kế thừa quy định của luật hiện hành. Theo đó văn bằng, chứng chỉ có thể được cấp dưới dạng giấy, điện tử hoặc số, với giá trị pháp lý tương đương nhau.

Dự án Luật cũng làm rõ quy định về chứng chỉ trong hệ thống giáo dục quốc dân, giao Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo quy định cụ thể về quản lý, văn bằng, chứng chỉ.

Tại lần sửa đổi này, Chính phủ đã đề nghị sửa đổi một số quy định để thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng như: quy định phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 3 tuổi, 4 tuổi và 5 tuổi; bổ sung giáo dục THCS là bắt buộc; bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động giáo dục.

Dự án cũng tập trung xây dựng hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng mở, linh hoạt và liên thông. Điểm mới đáng chú ý là mô hình "trung học nghề", cho phép học sinh sau THCS học song song văn hóa và nghề nghiệp, tạo thêm lựa chọn học tập, gắn phân luồng với đào tạo nghề, đáp ứng nhu cầu nhân lực thực hành.

Dự án được xây dựng đồng bộ với Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) để tránh chồng chéo. Các quy định về đội ngũ nhà giáo, hội đồng trường, quản trị cơ sở, chính sách tài chính và hợp tác quốc tế được thống nhất; cơ chế tài chính chuyển từ cấp phát sang đặt hàng, giao nhiệm vụ theo kết quả đầu ra, khuyến khích huy động nguồn lực xã hội và hợp tác công - tư. Chính sách hỗ trợ học sinh vùng khó, người khuyết tật và nhóm yếu thế tiếp tục được ưu tiên.

Quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục lần này cũng được sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất trong phạm vi toàn quốc.

Đồng thời, Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; thực hiện các giải pháp xã hội hóa phù hợp về sách giáo khoa, bảo đảm tính bền vững và đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành với quy định Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất toàn quốc, nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Đối với tài liệu giáo dục địa phương, cơ quan thẩm tra tán thành quy định theo hướng giao thẩm quyền tổ chức biên soạn cho cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định, chuyển thẩm quyền phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương cho chủ tịch UBND cấp tỉnh để bảo đảm quyền chủ động cho các địa phương.