Điều chỉnh thời gian tổ chức các hội nghị hiệp thương và hội nghị lấy ý kiến của cử tri nơi cư trú

Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về việc tổ chức hội nghị cử tri; việc giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã ở thôn, tổ dân phố; việc hiệp thương, giới thiệu người ứng cử, lập danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu HĐND trong bầu bổ sung và dự thảo Nghị quyết liên tịch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn quy trình hiệp thương, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XVI, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.

Bổ sung 2 hình thức tổ chức lấy ý kiến cử tri nơi công tác

Tờ trình về việc xây dựng Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về việc tổ chức hội nghị cử tri; việc giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã ở thôn, tổ dân phố; việc hiệp thương, giới thiệu người ứng cử, lập danh sách người ứng cử ĐBQH, ứng cử đại biểu HĐND trong bầu bổ sung do Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hoàng Công Thủy trình bày.

Theo đó, xây dựng Nghị quyết để hướng dẫn đúng, đầy đủ các quy định về việc tổ chức hội nghị cử tri, giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã ở thôn, tổ dân phố, hiệp thương, giới thiệu người ứng cử đại biểu, lập danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trong bầu cử bổ sung trong Luật Bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND, bảo đảm thực hiện thống nhất, hiệu quả trên phạm vi cả nước. Dự thảo Nghị quyết gồm 4 chương, 9 điều.

Về hình thức tổ chức hội nghị cử tri nơi công tác (Điều 1), dự thảo Nghị quyết đã bổ sung 2 hình thức tổ chức lấy ý kiến, gồm tổ chức hội nghị trực tuyến hoặc tổ chức phát phiếu lấy ý kiến, trong đó xác định rõ thẩm quyền quyết định việc tổ chức 2 hình thức theo phạm vi, mức độ ảnh hưởng và quy định cụ thể cách thức tổ chức thực hiện tại khoản 4 Điều 1 dự thảo Nghị quyết.

Bên cạnh đó, cũng bổ sung 2 hình thức nêu trên đối với việc tổ chức hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi cư trú.

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải nêu rõ, Ủy ban nhất trí với việc xây dựng dự thảo Nghị quyết theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Ủy ban Công tác đại biểu tán thành với đề nghị sửa đổi nội dung quy định về chủ thể chủ trì và triệu tập hội nghị cử tri ở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế, cụ thể sửa cụm từ “người đứng đầu” thành “Ban lãnh đạo” để bảo đảm sự dân chủ, khách quan rộng rãi trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị tại Hội nghị cử tri và cũng phù hợp trong trường hợp “người đứng đầu" là người ứng cử hoặc cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa kiện toàn được “người đứng đầu”.

Tuy nhiên, về việc xác định thành phần “Ban lãnh đạo” tại điểm g khoản 2 Điều 1 của dự thảo Nghị quyết, để bảo đảm tính khách quan, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung trường hợp người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị là người ứng cử thì cấp phó của người đứng đầu phối hợp với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị sẽ xác định thành phần Ban lãnh đạo của cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Điều chỉnh thời gian cơ quan, tổ chức, đơn vị giới thiệu người ứng cử ĐBQH và đại biểu HĐND

Trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết liên tịch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam hướng dẫn quy trình hiệp thương, giới thiệu người ứng cử ĐBQH khóa XVI, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hoàng Công Thủy nêu rõ, dự thảo Nghị quyết liên tịch sửa đổi 24/29 điều (chiếm tỷ lệ 82,7%) của Nghị quyết liên tịch số 09. Căn cứ quy định tại Điều 8, Điều 51 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, Ban Thường trực xây dựng Nghị quyết thay thế Nghị quyết liên tịch số 09.

Dự thảo Nghị quyết gồm 6 chương, 29 điều. Để bảo đảm thống nhất với quy định về thời gian bầu cử là ngày 15/3/2026 và thời gian tổ chức các lần hiệp thương quy định tại Luật số 83/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND, dự thảo Nghị quyết liên tịch sửa đổi toàn bộ mốc thời gian trong các bước của quy trình hiệp thương, giới thiệu người ứng cử.

Cụ thể, điều chỉnh thời gian tổ chức hội nghị hiệp thương lần thứ nhất được tổ chức trong khoảng thời gian từ ngày 1/12/2025 đến ngày 10/12/2025; điều chỉnh thời gian cơ quan, tổ chức, đơn vị thực hiện việc giới thiệu người ứng cử ĐBQH và đại biểu HĐND trong khoảng thời gian từ ngày 12/12/2025 đến ngày 25/1/2026; điều chỉnh thời gian tổ chức hội nghị hiệp thương lần thứ hai trong khoảng thời gian từ ngày 2/2/2026 đến ngày 3/2/2026; điều chỉnh thời gian tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ ba được tổ chức trong khoảng thời gian từ ngày 9/2/2026 đến ngày 20/2/2026.

Đồng thời, điều chỉnh thời gian tổ chức tổ chức hội nghị lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri nơi cư trú đối với người ứng cử đại biểu HĐND và cử tri nơi công tác; thời gian xác minh và trả lời các vụ việc mà cử tri nêu đối với người ứng cử ĐBQH, đại biểu HĐND; thời gian điều chỉnh lần thứ hai về cơ cấu, thành phần, số lượng người ứng cử ĐBQH.

Trình bày Báo cáo thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết, Ủy ban nhận thấy rằng, các mốc thời gian trong quy trình hiệp thương và giới thiệu người ứng cử quy định trong dự thảo nghị quyết phù hợp với các mốc thời gian đã được quy định tại Nghị quyết số 199/2025/QH15 của Quốc hội về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; Ngày bầu cử ĐBQH khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 và quy trình các bước hiệp thương được quy định trong Luật Bầu cử đã được sửa đổi, bổ sung một số điều tại Luật số 83/2025/QH15.

Vì vậy, Ủy ban Công tác đại biểu nhất trí với các mốc thời gian thực hiện các lần hiệp thương, giới thiệu người ứng cử ĐBQH và đại biểu HĐND trong dự thảo Nghị quyết.

Ủy ban cũng cơ bản thống nhất với quy định về số dư người ứng cử tại hội nghị hiệp thương lần thứ 2 và lần thứ 3 như dự thảo Nghị quyết. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cân nhắc cần quy định tỷ lệ số dư người ứng cử ngay tại hội nghị hiệp thương lần thứ nhất. Việc nghiên cứu bổ sung quy định về tỷ lệ số dư ngay từ Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất là cần thiết nhằm tạo cơ sở chủ động, bảo đảm cân đối về cơ cấu, giới, thành phần, dân tộc, người trẻ tuổi, hạn chế rủi ro trong các bước hiệp thương tiếp theo và góp phần nâng cao tính khả thi, minh bạch, chất lượng.

Sửa phải đủ rõ để làm ngay

Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, đây là 2 văn bản rất quan trọng để chuẩn bị cho cuộc bầu cử sắp tới. Phát biểu tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Quốc hội lần thứ I vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của Đảng ủy Quốc hội là phải phối hợp với các cơ quan liên quan lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thật tốt công tác bầu cử ĐBQH, đại biểu HĐND. “Điều đó thể hiện cuộc bầu cử lần này có yêu cầu chính trị, pháp lý rất cao trong không khí đổi mới tư duy, đổi mới công tác tổ chức lãnh đạo, công tác điều hành, công tác phối hợp. Do đó, việc sửa đổi hai Nghị quyết là rất cần thiết”.

Nhấn mạnh như vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng hoan nghênh Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã phối hợp với các cơ quan trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội hai dự thảo Nghị quyết; đánh giá cao Ủy ban Công tác đại biểu đã tổ chức thẩm tra và nêu các ý kiến hết sức cụ thể. Đồng thời, lưu ý, những nội dung sửa đổi tại hai Nghị quyết phải đủ rõ để làm ngay, vấn đề nào cần quy định chi tiết thì phải đưa vào luôn trong dự thảo Nghị quyết.

Về tổ chức hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi công tác, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, đối với Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội cần giữ nguyên quy định như hiện hành, khối Quốc hội chỉ tổ chức một hội nghị chung để bảo đảm nhanh gọn. Nếu sửa đổi thì điều chỉnh theo hướng Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội phối hợp với Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chủ nhiệm các Ủy ban triệu tập hội nghị.

Đối với dự thảo Nghị quyết liên tịch, Phó Chủ tịch Quốc hội thống nhất với quy định về số dư người ứng cử tại 3 hội nghị hiệp thương. Về thành phần tham dự Hội nghị Ban lãnh đạo mở rộng, nên quy định theo hướng cụ thể thành phần ban lãnh đạo mở rộng gồm những ai, số lượng như thế nào để bảo đảm dễ triển khai và thực hiện.

Đánh giá cao quá trình, nỗ lực, cố gắng chuẩn bị hồ sơ 2 dự án Nghị quyết của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và cơ bản thống nhất với các Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Công tác đại biểu, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga bày tỏ đồng tình với quan điểm của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định liên quan đến tổ chức hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi công tác. Như thông lệ của các khóa trước đều là Văn phòng Quốc hội tổ chức một hội nghị chung mà không phân về Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội.

Do đó, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đề nghị, nên tổ chức như trước đây; giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức một hội nghị chung cho tất cả các đại biểu thuộc khối Quốc hội ứng cử ĐBQH.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với nhiều nội dung của 2 dự thảo Nghị quyết và các nội dung thẩm tra, giải trình, tiếp thu.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị rà soát kỹ lưỡng, đối chiếu với các quy định hiện hành về sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị để chỉnh lý theo hướng quy định thống nhất, thiết kế các khoản theo nhóm các cơ quan từ Trung ương đến địa phương, bảo đảm không sót, thiếu đối tượng được lấy ý kiến cử tri nơi công tác.

Đồng thời, cập nhật bảo đảm sự phù hợp các quy định về phân cấp quản lý cán bộ; rà soát để đồng bộ, thống nhất, dễ hiểu, rõ nghĩa các từ ngữ, thuật ngữ mới được sử dụng trong dự thảo Nghị quyết. Việc tổ chức hội nghị cử tri nơi cư trú bằng hình thức trực tuyến phải bảo đảm công khai, an toàn thông tin, phù hợp với điều kiện thực tế.

Về dự thảo Nghị quyết liên tịch, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cần quy định rõ tỷ lệ số dư cần thiết người ứng cử tại các hội nghị hiệp thương; xác định rõ thẩm quyền xem xét đối với các trường hợp đặc biệt người ứng cử không đạt tín nhiệm trên 50% tổng số cử tri nơi cư trú.

Phó Chủ tịch Quốc hội giao cơ quan soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp thu tối đa các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, phối hợp khẩn trương hoàn thiện 2 dự thảo Nghị quyết.

Tiếp đó, 100% Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt đã biểu quyết thông qua về mặt nguyên tắc đối với Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về việc tổ chức hội nghị cử tri; việc giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã ở thôn, tổ dân phố; việc hiệp thương, giới thiệu người ứng cử, lập danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu HĐND trong bầu bổ sung và dự thảo Nghị quyết liên tịch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn quy trình hiệp thương, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XVI, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.