Đừng vội mừng khi bạn ăn hoài không tăng cân

Có một sự bất công trong cuộc sống: một số người phải cẩn thận với mọi thứ họ đưa vào miệng vì rất dễ tăng cân và thậm chí còn đùa rằng "uống nước thôi cũng béo", trong khi những người khác có thể ăn thoải mái mà vẫn có vóc dáng mảnh mai. Vậy liệu họ có bí quyết gì để không tăng cân, béo phì?

Tại sao có người ăn ít vẫn béo, lại có người ăn nhiều vẫn gầy?

Kathryn Melanson, giáo sư dinh dưỡng và khoa học thực phẩm tại Đại học Rhode Island (Mỹ), cho biết không có đáp án chính xác cho câu hỏi này. Điều này có thể liên quan đến di truyền, dinh dưỡng và thậm chí cả các yếu tố hành vi, mỗi yếu tố sẽ đóng một vai trò ở các mức độ khác nhau ở mỗi người.

1. Ảnh hưởng di truyền

Một nghiên cứu năm 2019 do các nhà nghiên cứu Cambridge thực hiện cho thấy hàng trăm gen đã được tìm thấy làm tăng khả năng thừa cân của một người. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người béo phì có điểm số nguy cơ di truyền cao hơn những người có cân nặng bình thường, điều này góp phần làm tăng nguy cơ thừa cân của họ. 

Mặt khác, kết quả không chỉ cho thấy những người gầy có ít biến thể di truyền làm tăng khả năng thừa cân của một người, mà họ còn có các vùng di truyền mới liên quan đến tình trạng gầy khỏe mạnh.

Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra dữ liệu thu thập được từ 1.622 người khỏe mạnh có chỉ số BMI thấp, 1.985 người béo phì nặng và 10.433 người kiểm soát cân nặng bình thường. Vào cuối nghiên cứu, họ kết luận rằng những người gầy có ít gen liên quan đến béo phì hơn.

Nghiên cứu kết luận rằng gen không phải là yếu tố duy nhất góp phần làm tăng hoặc giảm cân. Trong quá trình nghiên cứu, các chuyên gia cũng phát hiện một số người có gen di truyền quyết định béo phì, nhưng họ lại gầy.

2. Cân bằng calo

Các nghiên cứu liên quan khác cũng phát hiện ra rằng nếu tỷ lệ trao đổi chất khi nghỉ ngơi của bạn là 1 calo mỗi phút, nhu cầu năng lượng hàng ngày của bạn có thể vào khoảng 2.000 calo. Nếu bạn ăn 2.300 calo mỗi ngày, bạn sẽ tăng cân dù chỉ ăn thêm 2 chiếc bánh quy.  Nếu bạn có thể duy trì sự cân bằng calo tốt, thì việc duy trì cân nặng sẽ dễ dàng hơn.

Một nghiên cứu của Đại học bang Cal Poly (Mỹ) đã theo dõi gần 5.000 người giảm cân trong hơn ba năm sau khi giảm 50 pound (hơn 22,6kg) cho thấy sự thay đổi cân nặng của những người giảm cân phụ thuộc vào việc họ ăn gì và bao nhiêu mỗi ngày.

3. Các yếu tố lối sống

Ngoài việc có gen tốt cho quá trình trao đổi chất, những người gầy có thể là vì tổng lượng calo của họ không đổi trong cuộc sống hàng ngày. Ngược lại, những người thừa cân có tỷ lệ trao đổi chất hoàn toàn bình thường nhưng vẫn tăng cân do hấp thụ quá nhiều calo.

Ngoài ra, thói quen ngủ, sinh hoạt hàng ngày, uống rượu, lựa chọn thực phẩm, hoạt động thể chất... cũng ảnh hưởng đến sự thay đổi trọng lượng của cơ thể. Nếu chỉ giảm cân bằng cách ăn ít thì theo thống kê 80%-95% người giảm cân sẽ lấy lại được cân nặng như ý.

Ăn nhiều mà không béo cũng có nguy cơ

Những người ăn nhiều nhưng không tăng cân nhìn bề ngoài có thể gầy hơn nhưng không có nghĩa là họ khỏe mạnh hơn. Bên cạnh đó, trọng lượng thấp hơn không nhất thiết phải liên quan đến lượng mỡ cơ thể thấp hơn. Người gầy cũng có thể mắc các bệnh liên quan đến béo phì. Bởi vì nhiều người thấy bản thân không béo nên họ có thể dễ bỏ qua các vấn đề bệnh tật, do đó khiến việc phát hiện bệnh muộn hơn.

Ngoài ra, những người ăn nhiều không tăng cân do tiêu hóa kém ngăn cản sự hấp thụ chất dinh dưỡng có thể gặp các vấn đề về sức khỏe như rối loạn nội tiết, mãn kinh ở phụ nữ, loãng xương hoặc thiếu máu.

Tóm lại, những thay đổi về cân nặng của bạn không được xác định trước, và cũng không hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Di truyền đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định cân nặng, nhưng đó không phải là lý do duy nhất. Những thay đổi về trọng lượng của bạn là kết quả của sự kết hợp của nhiều yếu tố.

Nếu bạn nghiêm túc muốn giảm cân hoặc lấy lại vóc dáng, đừng chỉ tập trung vào việc ăn ít hơn hoặc vận động nhiều hơn. Thay vào đó, hãy thay đổi thói quen sống sẽ giúp bạn giảm cân hiệu quả và cải thiện sức khỏe tổng thể.