Gen Zero đồng hành cùng thanh niên hành động vì môi trường

Thanh niên kiến tạo, dẫn dắt sáng kiến khí hậu

Chương trình Gen Zero - Thanh niên Vì Phát triển Bền vững được ra đời từ năm 2024. Chia sẻ về việc sáng lập Gen Zero, Hoa hậu Thế giới Việt Nam 2024 Lê Nguyễn Bảo Ngọc cho biết, giải quyết tận gốc các vấn đề môi trường không chỉ dựa vào các hoạt động thiện nguyện ngắn hạn, như dọn rác, trồng cây, tái chế tạo ra tác động tức thời. "Đã gắn với khái niệm bền vững thì cần cả hành động và nỗ lực lâu dài", Bảo Ngọc nhấn mạnh.

Chính vì vậy, Gen Zero ra đời, là nơi các hoạt động môi trường không chỉ dừng ở truyền cảm hứng, mà còn hình thành cơ chế vận hành và chiến lược gắn liền với 17 Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) của Liên hợp quốc. Nhóm đã xây dựng lộ trình dựa trên 3 định hướng: Nâng cao nhận thức, giảm thiểu tác động và đo lường minh bạch. Cụ thể, chương trình tổ chức tập huấn, chia sẻ kiến thức khí hậu, khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, hạn chế phát thải carbon, đồng thời áp dụng các bộ chỉ số để theo dõi kết quả hoạt động.

Thay vì chỉ tập trung vào những hành động bề nổi, nhóm xác định "gốc rễ" cần giải quyết chính là nhận thức và tiếng nói của thanh niên trong chính sách khí hậu. Ba nhóm hoạt động được ưu tiên gồm: Giáo dục cộng đồng trẻ về biến đổi khí hậu và chính sách khí hậu. Nâng cao năng lực thông qua tập huấn, mô phỏng, chia sẻ kiến thức. Tăng cường tiếng nói thanh niên trong các hội nghị, diễn đàn quốc tế. Theo Bảo Ngọc, "thanh niên sẽ không chỉ tham gia mà còn đồng kiến tạo, đồng dẫn dắt các sáng kiến khí hậu".

Khác với các phong trào môi trường truyền thống thường thiên về hành động trực tiếp, ngắn hạn, Gen Zero đi theo cách tiếp cận gián tiếp và dài hạn, lấy thanh niên làm nhân tố trung tâm để tác động vào chính sách. Không chỉ dừng ở phong trào, nhóm xây dựng nền tảng kết nối quốc tế, lồng ghép yếu tố giới, công bằng và khuyến khích sáng kiến dẫn dắt bởi chính người trẻ. "Gen Zero không phải một chiến dịch rầm rộ trong ngắn hạn, mà là nền tảng lâu dài để xây dựng thế hệ lãnh đạo trẻ hành động vì khí hậu", Bảo Ngọc khẳng định.

Tham gia thực chất vào hoạch định chính sách khí hậu

Gen Zero có hơn 20 thành viên, hoạt động tại Hà Nội, TPHCM, Cần Thơ. Mỗi bạn trẻ tham gia đều giữ tinh thần chủ động, sáng tạo, đồng thời được trao quyền trong việc thiết kế hoạt động và ý tưởng truyền thông. Với một chương trình phi lợi nhuận như Gen Zero, Bảo Ngọc chia sẻ: Khó khăn lớn nhất là nguồn lực và nhân sự. Đội ngũ nòng cốt đa phần vẫn là sinh viên, vừa phải cân đối học tập, vừa nỗ lực duy trì hoạt động tình nguyện. Ngoài ra, nhận thức cộng đồng về biến đổi khí hậu còn hạn chế, khiến việc lan tỏa thông điệp không phải lúc nào cũng thuận lợi. "Nhưng thay vì xem đó là trở ngại, chúng tôi coi đó là động lực để hành động mạnh mẽ hơn. Nhìn xa hơn, tôi mong Gen Zero sẽ trở thành nền tảng giúp thanh niên Việt Nam tham gia một cách thực chất vào hoạch định chính sách khí hậu. Khi những nhà lãnh đạo trẻ được trang bị tri thức, bản lĩnh và kỹ năng quốc tế, họ sẽ trở thành nhân tố then chốt trong công cuộc chuyển đổi xanh của đất nước", Bảo Ngọc chia sẻ thêm.

Trong bối cảnh toàn cầu đang phải đối diện với những tác động ngày càng khốc liệt của biến đổi khí hậu, vai trò của thanh niên Việt Nam không chỉ dừng lại ở phạm vi trong nước. Thế hệ trẻ cần được kết nối, trao quyền và khuyến khích tham gia nhiều hơn vào các diễn đàn khu vực và quốc tế. Điều đó không chỉ giúp thanh niên Việt Nam học hỏi kinh nghiệm, tiếp cận nguồn tri thức và công nghệ mới mà còn góp phần khẳng định tiếng nói, vị thế của Việt Nam trong nỗ lực toàn cầu vì một hành tinh xanh.