Giảm nghèo bằng sản phẩm đặc trưng vùng dân tộc thiểu số và miền núi ở Cao nguyên đá

Bước chuyển mình từ duy trì nghề truyền thống san sản xuất hàng hóa

Phụ nữ dân tộc Mông gắn liền với nét văn hóa truyền thống dệt lanh bao đời nay, không chỉ đơn thuần giữ gìn bản sắc văn hóa độc đáo mà còn là chìa khóa để mở cánh cửa xóa đói, giảm nghèo, từng bước tiến tới bình đẳng giới cho phụ nữ Mông vùng Cao nguyên đá. Chị Vàng Thị Cầu, người thành lập Hợp tác xã (HTX) Lanh Trắng ở xã Sà Phìn (nay thuộc tỉnh Tuyên Quang), cho biết: Những năm trước đây, mặc dù chị em khéo léo, biến hóa những tấm vải lanh thô mộc thành những bộ áo váy hoa văn tinh xảo, nhưng cũng chỉ dừng lại ở "tự sản tự tiêu", nghèo đói vẫn mãi đeo bám. Nhận thấy giá trị của sản phẩm dệt lanh được du khách ưa thích, chị ấp ủ ý tưởng thành lập HTX Lanh Trắng để giúp phụ nữ nơi đây có thêm việc làm, hướng đến sản xuất hàng hóa đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Đến tháng 11/2017, với 10 thành viên đầu tiên, HTX Lanh Trắng chính thức ra đời. Đến nay, HTX đã tạo việc làm ổn định cho 95 hội viên ở xã Sà Phìn và nhiều xã khác quanh vùng, sản xuất ra hơn 70 dòng sản phẩm thổ cẩm thủ công mang đậm bản sắc Mông. Các sản phẩm tinh xảo như túi xách, ví, khăn quàng, hay vật dụng trang trí nhà cửa, chúng không chỉ làm say lòng du khách thập phương mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định. Nhờ đó, thu nhập bình quân của hội viên đạt từ 3 - 4,5 triệu đồng/tháng.

Sinh ra và lớn lên tại thôn Vần Chải B (nay thuộc xã Vần Chải, tỉnh Tuyên Quang), từ câu chuyện của bản thân dần vượt qua định kiến và rào cản để không đi theo lối mòn "làm nương, chăm con" như bao phụ nữ khác trong thôn, Vừ Thị Hà mong muốn góp phần tạo sinh kế bền vững cho chị em phụ nữ dân tộc Mông tại địa phương. Chị bắt đầu bằng việc lập Tổ hợp tác thêu dệt thổ cẩm tại thôn Vần Chải B, tập hợp 15 chị em phụ nữ để chuyên vẽ sáp ong, nhuộm chàm, thêu dệt, cùng nhau sản xuất, đào tạo tay nghề và tổ chức bán hàng. Tổ hợp tác cũng là đầu mối thu mua từ hạt lanh, vải lanh, tạo việc làm cho hội viên, phụ nữ tại địa phương, đồng thời khôi phục lại nghề truyền thống.

Trong quá trình phát triển Tổ hợp tác, chị nhận ra, thách thức lớn nhất không chỉ nằm ở sản phẩm mà còn ở chính con người, bởi vẫn còn chị em mù chữ, nhận thức còn hạn chế. Từ từ từng bước một, Vừ Thị Hà đã truyền cảm hứng cho chị em tự tin thay đổi nếp nghĩ, cách làm. Từ những người vồn chỉ quen làm nương, họ đã biết dệt lanh bán cho khách, biết chào hỏi tiếng Anh cơ bản, biết rằng mình có thể kiếm tiền từ chính bản sắc dân tộc mình, không cần phải rời quê hương, mà vẫn có thể đổi đời ngay trên mảnh đất của cha ông, bằng chính đôi tay và trí óc của mình.

Chung tay hỗ trợ phụ nữ dân tộc thiểu số quảng bá sản phẩm trên nền tảng số

Để phụ nữ Mông thay đổi mạnh mẽ tư duy sản xuất, duy trì nghề truyền thống sang sản xuất hàng hóa, rất cần có sự vào cuộc, chung tay của các cấp các ngành hỗ trợ trong bối cảnh công nghệ thông tin đang biến đổi nhanh. Trong hoạt động xúc tiến thương mại, nhiều năm qua, ngành công thương tỉnh Tuyên Quang đã có nhiều hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số, đặc biệt là khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng đông đồng bào dân tộc thiểu số. Trong đó, các hoạt động hỗ trợ thiết thực cho doanh nghiệp, HTX trong quảng bá, giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm. Cụ thể như xây dựng và duy trì hoạt động sàn thương mại điện tử trong khu vực, như dacsanhagiang.net; phối hợp với chính quyền địa phương lựa chọn các doanh nghiệp, HTX đủ điều kiện xây dựng website để kết nối với sàn giao dịch thương mại điện tử… nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp, HTX mở gian hàng trực tuyến trên sàn giao dịch thương mại điện tử (Sendo, Voso, Postmart) và tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn vận hành để quảng bá, tiêu thụ sản phẩm.

Cùng với đó, ngành công thương nơi đây tập trung đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp, HTX, các hộ dân quảng bá, tiêu thụ sản phẩm qua "Gian hàng Việt trực tuyến" trên các sàn giao dịch điện tử uy tín trong và ngoài nước. Đặc biệt là tổ chức kết nối giữa doanh nghiệp thương mại điện tử với các doanh nghiệp, HTX sản xuất sản phẩm bản địa để tạo thêm các chuỗi liên kết mới.... Thông qua đó đã giúp các sản phẩm hàng hóa, nông sản đặc trưng của khu vực được quảng bá nhiều hơn, tiếp cận được nhiều đối tượng khách hàng trong và ngoài nước.