Giảm nghèo cho phụ nữ dân tộc thiểu số: Cần giải pháp thực chất và nhân lực chuyên sâu

PV: Thưa Thạc sĩ Lê Thị Thanh Tâm, chị có thể cho biết những kết quả nổi bật của hoạt động công tác xã hội trong giảm nghèo đối với phụ nữ dân tộc thiểu số tại huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước cũ- nay là tỉnh Đồng Nai, thời gian qua?

Lê Thị Thanh Tâm: Trong thời gian qua, hoạt động Công tác xã hội (CTXH) dành cho phụ nữ dân tộc thiểu số (DTTS) trong giảm nghèo tại huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước cũ - nay là tỉnh Đồng Nai đã đạt được một số kết quả tích cực. 

Công tác tuyên truyền, phổ biến thông tin, chính sách pháp luật đến phụ nữ DTTS được triển khai khá tốt, với sự tham gia của nhiều chủ thể khác nhau. 

Khi khảo sát 263 phụ nữ DTTS trên địa bàn, chúng tôi ghi nhận có tới 97,34% phụ nữ được tiếp cận thông tin pháp luật, chính sách, chương trình phát triển kinh tế - xã hội. Đây là con số rất đáng khích lệ, thể hiện sự quan tâm, nỗ lực của chính quyền và các đoàn thể.

Ngoài ra, hoạt động hỗ trợ vật chất và tinh thần cũng được chú trọng, đa dạng hóa hình thức hỗ trợ như tặng lương thực, quần áo, tiền mặt, tổ chức các chương trình văn nghệ, thể thao. Trong đó, lương thực thực phẩm vẫn là hình thức hỗ trợ chủ yếu, chiếm tới 74,72%. 82,89% phụ nữ DTTS đã được tham gia các hoạt động văn nghệ, thể thao, giải trí trong vòng một năm qua.

Đặc biệt, hoạt động hỗ trợ phát triển kinh tế được coi là giải pháp then chốt, với sự tham gia của nhiều chủ thể từ các doanh nghiệp, ngân hàng chính sách xã hội, tổ chức từ thiện. Theo khảo sát, 44,87% phụ nữ DTTS đã được tiếp cận các khoản vay vốn phát triển kinh tế. 

Đồng thời, phụ nữ DTTS cũng được hỗ trợ vật tư, giống cây trồng, vật nuôi… góp phần cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập.

Trong lĩnh vực hỗ trợ việc làm, đã có những chương trình đào tạo nghề, giới thiệu việc làm cho phụ nữ DTTS được tổ chức, tuy nhiên vẫn còn những hạn chế cần tiếp tục khắc phục.

PV: Bên cạnh những kết quả tích cực, xin chị cho biết những khó khăn, hạn chế hiện nay trong hoạt động giảm nghèo cho phụ nữ dân tộc thiểu số trên địa bàn?

Lê Thị Thanh Tâm: Mặc dù đã đạt được một số kết quả nhưng hoạt động CTXH trong giảm nghèo đối với phụ nữ DTTS tại Lộc Ninh vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn, hạn chế. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chính sách, kiến thức chủ yếu tập trung vào các quy định pháp luật và các chương trình, kế hoạch của địa phương. 

Tỷ lệ các buổi tuyên truyền chuyên sâu về kiến thức giảm nghèo, kỹ năng sản xuất, kinh nghiệm làm ăn còn rất ít, trong khi đây là những nội dung mà phụ nữ DTTS thực sự có nhu cầu.

Số liệu khảo sát cho thấy, chỉ có 12,01% phụ nữ DTTS được phổ biến kiến thức về giảm nghèo. Đặc biệt, số lượng nhân viên CTXH tham gia phổ biến, tuyên truyền còn rất hạn chế, chỉ chiếm 7,6%, trong khi lẽ ra đây phải là lực lượng nòng cốt.

Hoạt động hỗ trợ vật chất và tinh thần tuy được triển khai song còn thiếu tính đồng bộ, chủ yếu do chính quyền và đoàn thể địa phương thực hiện, việc kết nối với các mạnh thường quân, doanh nghiệp chưa thường xuyên, sự tham gia của các tổ chức xã hội, tổ chức từ thiện còn mờ nhạt.

Trong lĩnh vực hỗ trợ phát triển kinh tế, mặc dù đã có nhiều nguồn vốn huy động, nhưng tỷ lệ phụ nữ DTTS được vay vốn và tiếp cận các nguồn lực vẫn chưa cao, chỉ đạt 44,87%. Hơn một nửa số phụ nữ DTTS chưa tiếp cận được khoản hỗ trợ vay vốn trong một năm qua.

Hoạt động đào tạo nghề và giới thiệu việc làm cũng còn nhiều bất cập. Khoảng 34,46% phụ nữ DTTS cho biết chưa nhận được hoạt động hỗ trợ giới thiệu việc làm, và 38,78% chưa được tham gia các lớp đào tạo nghề. 

Điều này dẫn đến tình trạng 36,88% phụ nữ DTTS cho rằng hoạt động hỗ trợ việc làm chỉ mới đáp ứng một phần nhu cầu của họ.

PV: Trước thực trạng đó, chị có thể chia sẻ những giải pháp cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động công tác xã hội trong giảm nghèo cho phụ nữ dân tộc thiểu số tại Lộc Ninh thời gian tới?

Lê Thị Thanh Tâm: Để hoạt động CTXH giảm nghèo cho phụ nữ DTTS đạt hiệu quả thực chất hơn, tôi đề xuất một số giải pháp trọng tâm như sau:

Thứ nhất, cần nâng cao nhận thức của đội ngũ nhân viên công tác xã hội. Phải tăng cường tuyên truyền, tập huấn, bồi dưỡng nhận thức về vai trò, trách nhiệm cho nhân viên CTXH để họ nhận thức rõ vị trí, nhiệm vụ và sẵn sàng tham gia các hoạt động hỗ trợ phụ nữ DTTS. 

Chính quyền cần tổ chức các lớp tập huấn định kỳ, hội thảo chia sẻ kinh nghiệm và có chế độ khen thưởng, xử lý trách nhiệm cụ thể.

Thứ hai, huy động sự tham gia của nhiều chủ thể vào hoạt động chăm lo cho phụ nữ DTTS. Chính quyền cần có kế hoạch cụ thể, vận động các doanh nghiệp, mạnh thường quân tham gia hỗ trợ bằng nhiều hình thức như ký biên bản ghi nhớ, gửi thư ngỏ, công bố danh sách các trường hợp cần giúp đỡ trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội… để kết nối nguồn lực cộng đồng với người cần hỗ trợ.

Thứ ba, tăng cường khảo sát nhu cầu của phụ nữ DTTS. Nhân viên CTXH cần thường xuyên thực hiện khảo sát nhu cầu bằng các hình thức phù hợp như phỏng vấn trực tiếp, phát phiếu điều tra, hội thảo nhóm… để xác định đúng các nhu cầu thiết thực nhất. 

Sau đó phân nhóm nhu cầu và đề xuất các biện pháp hỗ trợ phù hợp. Đồng thời, khi huy động mạnh thường quân, cần kèm theo bảng thống kê nhu cầu để đảm bảo sự hỗ trợ đúng người, đúng nhu cầu.

Thứ tư, nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ nhân viên CTXH. Cần tổ chức các lớp đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ công tác xã hội, kỹ năng truyền thông, kỹ năng vận động cộng đồng, kỹ năng kết nối nguồn lực… cho đội ngũ nhân viên CTXH và các cán bộ đoàn thể tham gia hoạt động giảm nghèo. Sau mỗi khóa tập huấn cần có đánh giá, kiểm tra và tạo cơ hội cho học viên áp dụng thực tế.

PV: Theo chị, vai trò của công tác xã hội trong công cuộc giảm nghèo bền vững ở địa phương hiện nay là gì?

Lê Thị Thanh Tâm: Công tác xã hội đóng vai trò vô cùng quan trọng trong công cuộc giảm nghèo bền vững, nhất là đối với phụ nữ DTTS. CTXH vừa là cầu nối giữa người nghèo với các nguồn lực hỗ trợ, vừa là lực lượng vận động cộng đồng tham gia chăm lo cho các nhóm yếu thế. 

Hoạt động này còn góp phần nâng cao nhận thức của người dân, thúc đẩy sự tham gia, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và cộng đồng.

Đặc biệt, đối với phụ nữ DTTS - những người có nhiều rào cản về kinh tế, trình độ, ngôn ngữ, văn hóa -thì CTXH càng cần phát huy vai trò hỗ trợ vật chất, tinh thần, truyền thông, đào tạo kỹ năng và giới thiệu việc làm. 

Thông qua đó giúp họ cải thiện đời sống, phát triển kinh tế gia đình, vươn lên thoát nghèo, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và xây dựng cộng đồng phát triển bền vững.

PV: Trân trọng cảm ơn chị đã chia sẻ!