Trong buổi làm việc của Đoàn giám sát của Quốc hội do Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu làm trưởng đoàn với các cơ quan của TP Hải Phòng ngày 2/10, một trong những vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là tình trạng bỏ rơi trẻ em đang gia tăng nhanh chóng.
18 tháng có 17 trẻ bị bỏ rơi
Theo báo cáo của UBND TP Hải Phòng trong thời gian từ năm 2015 đến nay, tổng số vụ xâm hại trẻ em là 118, chỉ tăng 4 vụ so với giai đoạn từ năm 2011 đến 2014.
Tuy nhiên, trong khi các loại tội phạm xâm hại trẻ như xâm hại tình dục, cướp, lừa đảo trẻ em có dấu hiệu giảm thì tình trạng bỏ rơi trẻ em lại gia tăng khá nhanh. Nếu như giai đoạn từ năm 2011 đến 2014, chỉ có 4 vụ bỏ rơi trẻ em thì trong các năm từ 2015 đến nay đã có tới 25 vụ. Cá biệt có trường hợp mẹ đẻ mang 2 con nhỏ bỏ lại chùa.
Đáng nói hơn trong những năm gần đây, tốc độ gia tăng của loại tội phạm này ngày một lớn hơn. Trong năm 2018 có 8 trẻ bị bỏ rơi và chỉ trong 6 tháng đầu năm 2019 đã có tới 9 trẻ.
Ông Nguyễn Bách Phái, Giám đốc Sở LĐTB&XH TP Hải Phòng, thừa nhận thực tế tình trạng số trẻ em bị bỏ rơi đang gia tăng rất nhanh trong năm 2018 và 6 tháng đầu năm 2019.
Ông Phái cho biết khi phát hiện các trường hợp trẻ bị bỏ rơi, Sở sẽ thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng của thành phố, đồng thời vận động cha, mẹ và người thân khác nhận lại các cháu để chăm sóc nuôi dưỡng.
Trong trường hợp người thân không nhận lại cháu bé, Sở sẽ liên hệ với các gia đình hiếm muộn có nhu cầu nhận con nuôi đến nhận các cháu trên cơ sở ưu tiên các gia đình có đủ điều kiện nuôi dưỡng chăm sóc tốt cho trẻ.
Ông Phái cũng cho biết, hiện nhu cầu nhận con nuôi của các gia đình hiếm muộn là khá lớn, Sở đã lập danh sách hình thành cơ sở dữ liệu các gia đình thay thế. Trong trường hợp có trẻ bị bỏ rơi, sẽ liên hệ để các gia đình này làm thủ tục nhận con nuôi đúng trình tự thủ tục pháp luật.
Ông Lê Khắc Nam, Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng, cho biết trong số 25 trường hợp trẻ bị bỏ rơi từ năm 2015 đến tháng 6/2019, sau khi vận động đã có 2 trường hợp mẹ nhận lại con. Các trường hợp còn lại được các gia đình hiếm muộn và nhà chùa nhận nuôi, chỉ 1 trường hợp cháu bé bị bệnh hiểm nghèo được đưa vào cơ sở ý tế chăm sóc nhưng sau đó cháu đã không qua khỏi.
Cần nhiều mô hình dựa vào cộng đồng
Theo ông Phái, Sở LĐTB&XH không thể đánh giá được nguyên nhân của tình trạng trên một cách chính xác để đưa ra giải pháp hữu hiệu. Ông Phái cho biết, đặc thù những trường hợp này sau khi bị bỏ rơi tuyệt là đa số người thân của các cháu bé không quay trở lại, không để lại thông tin, bản thân các cháu còn rất nhỏ, hầu hết chưa đầy 1 tuổi, chính vì thế việc tìm hiểm nguyên nhân, hoàn cảnh là không thể thực hiện được.
Theo đánh giá sơ bộ của chính quyền thành phố, đa số các cháu bé có thể là do những phụ nữ đơn thân mang thai, sinh con ngoài ý muốn và cũng không đủ điều kiện nuôi dưỡng chăm sóc con một cách tốt nhất nên đã bỏ rơi các cháu.
Thông tin từ UBND TP Hải Phòng, trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển của các nhà máy, khu công nghiệp khu chế xuất, lực lượng công nhân, người lao động từ nhiều nơi đã tập trung về một số quận trung tâm của Hải Phòng, trong đó khoảng hơn 50% là công nhân nữ, lao động nữ. Cùng với đó, số lượng sinh viên, trong đó có sinh viên nữ, cũng tiếp tục gia tăng.
Chính quyền TP Hải Phòng nhận định đây có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng gia tăng những phụ nữ đơn thân có thai sinh con ngoài ý muốn và bỏ rơi con.
Bày tỏ sự quan tâm đến vấn đề này, Ủy viên TƯ Đảng, Chủ tịch Hội LHPNVN Nguyễn Thị Thu Hà, Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang, đề nghị chính quyền và các đoàn thể TP Hải Phòng chú trọng, quan tâm đến các khu vực trọng điểm, các nhóm đối nguy cơ cao có hoàn cảnh khó khăn. Bà Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng với con số 506.000 công nhân lao động và dự báo năm 2025 sẽ có 800.000 - 1.000.000 công nhân là một con số rất lớn. Theo đó sẽ có khoảng 50% công nhân, người lao động là nữ. Điều này cũng đồng nghĩa với việc nếu không có những biện pháp căn cơ quyết liệt thì tình trạng mang thai, sinh con ngoài ý muốn và bỏ rơi con sẽ gia tăng.
Đề xuất giải pháp góp phần giải quyết tình hình, bà Nguyễn Thị Thu Hà gợi ý, chính quyền và các đoàn thể nên tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức cho các nhóm đối tượng nguy cơ cao, tiếp cận thông qua các mô hình dựa vào cộng đồng như các Câu lạc bộ nữ chủ nhà trọ, Tổ phụ nữ lao động nhập cư, CLB nhà trọ an toàn, Tổ công nhân tự quản... đã được nhiều địa phương trên cả nước xây dựng và vận hành hiệu quả.
Để đảm bảo quyền và lợi ích của nữ công nhân cũng như trẻ em, Chủ tịch Hội LHPNVN lưu ý, từ năm 2014, Chính phủ đã phê duyệt Đề án hỗ trợ phát triển nhóm trẻ độc lập tư thục ở khu công nghiệp, khu chế xuất và hiện Hội LHPN là cơ quan chủ trì triển khai đề án này.