Hình ảnh các nốt đậu mùa khỉ qua các giai đoạn bệnh và cách phân biệt

CDC khuyến cáo rằng bất kì ai có các dấu hiệu hoặc triệu chứng của đậu mùa khỉ đặc biệt là phát ban hoặc tổn thương da mới không rõ nguyên nhân thì cần liên hệ sớm với các chuyên gia y tế.

Để giúp làm sáng tỏ một số điều không chắc chắn về các nốt mụn do đậu mùa khỉ này, các cơ quan y tế - bao gồm Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và Dịch vụ Y tế Quốc gia của Vương quốc Anh (NHS) — đã chia sẻ các hình ảnh để phân biệt các tổn thương đậu mùa khỉ ở bất kỳ giai đoạn nào của bệnh.

1. Các tổn thương da do đậu mùa khỉ như thế nào qua các giai đoạn?

Virus đậu mùa khỉ là một loại virus thuộc nhóm bệnh thuộc nhóm orthopoxvirus. Mặc dù bệnh đậu mùa ở khỉ có liên quan đến bệnh đậu mùa - do virus variola gây ra - bệnh này nhẹ hơn nhiều và bệnh đậu mùa ở khỉ hiếm khi gây tử vong. Cả bệnh đậu mùa khỉ hay bệnh đậu mùa đều không liên quan đến bệnh thủy đậu, bệnh do virus varicella-zoster gây ra.

Các bệnh do poxvirus gây ra thường gây ra các tổn thương, nốt sần trên da hoặc hình thành phát ban trên da. Đặc biệt, ở bệnh đậu mùa khỉ, các tổn thương có thể biến đổi hoặc thay đổi trong suốt quá trình nhiễm trùng của người bệnh.

Có thể hiểu thuật ngữ phát ban là để chỉ chung các thay đổi xảy ra trên da bao gồm: vết dát, mảng đốm phẳng, nốt sẩn,...

GS. Thomas Russo, Trường khoa bệnh truyền nhiễm tại Đại học Buffalo cho biết, trong khi các triệu chứng thông thường dễ bị nhầm lẫn với cúm xuất hiện đầu tiên thì một người bị đầu mùa khỉ có thể trải qua các giai đoạn phát triển vết loét (mụn) do đậu mùa khỉ như sau:

1.1. Macules (vết dát)

Vết dát hay còn được gọi là những vùng da bị đổi màu phẳng một cách rõ rệt có độ rộng dưới 1cm. Vết dát không liên quan tới bất kì một thay đổi nào về độ dày hay kết cấu của da. Vùng da bị đổi màu lớn hơn 1cm của vết dát được gọi là mảng.

Khi chạm vào vết dát sẽ có cảm giác sần nhẹ. Tình trạng này có thể kéo dài tới 2 ngày. Trước khi hình thành vết dát có thể có hình thành các enanthema (nội ban) trong màng nhầy của miệng.

1.2. Papules (nốt sẩn)

Các nốt Papules hay còn gọi là sẩn thường mềm, nhô lên trên da kéo dài tới 2 ngày.

1.3. Vesicles (mụn nước)

Sau khi các nốt sẩn hình thành thì chúng bắt đầu căng lên chứa dịch trong suốt. Điều này báo hiệu giai đoạn vesicle của các tổn thương do đậu mùa khỉ bắt đầu. Tình trạng này sẽ kéo dài khoảng 2 ngày.

1.4. Pustules (mụn mủ)

Một khi dịch nhầy trong suốt bên trong mụn nước chuyển sang màu trắng đục thì nghĩa là tổn thương da đã chuyển sang giai đoạn mụn mủ. Mụn mủ thường có dạng tròn.

Sau đó mụn mủ có thể xuất hiện tình trạng nhân lên, hình dạng lõm xuống ở bên trên và kéo dài từ 5 đến 7 ngày trước khi bắt đầu đóng vảy.

1.5. Đóng vảy (Scabs)

Cuối cùng, các tổn thương này sẽ đóng vảy và bong ra thường là mất từ 1 tuần tới 14 ngày trước khi biến mất hoàn toàn để lại các vết rỗ hay màu da khác.

Một khi lớp vảy bong ra thì người đó sẽ không được coi là còn khả năng lây nhiễm nữa.

Các nốt đậu mùa khỉ thường xuất hiện ở các bộ phận nào trên cơ thể?

Theo Giáo sư y khoa Kelly Gebo của MPH tại Đại học Johns Hopkins thì các tổn thương trên da này có thể xuất hiện ở nhiều bộ phận khác nhau, thông thường thì là trên mặt sau đó đến lòng bàn tay, lòng bàn chân.

Cho tới thời điểm hiện tại các vị trí khác được báo cáo xuất hiện các tổn thương là vùng sinh dục bao gồm cả màng nhầy như trực tràng hay màng nhầy trong miệng.

Số lượng các vết loét do đậu mùa khỉ cũng cần được lưu ý khi đợt đậu mùa khỉ này ở Hoa Kỳ ghi nhận số lượng vết loét đang ít hơn, chỉ một hoặc vài vết thay vì hàng chục tới hàng trăm nốt.

2. Làm cách nào để phân biệt giữa các nốt do đậu mùa khỉ và do bệnh lý khác?

Như quá trình phát triển vết mụn đậu mùa khỉ bên trên có thể gây nhầm lẫn khi so sánh với các nốt mụn hay tổn thương do bệnh khác. Tiến sĩ Gebo cho biết, các tổn thương thường có kích thước từ 2 đến 5 mm, có kích thước tương đương với một nốt mụn hoặc vết trớt thông thường nên dễ bị nhầm lẫn, kể cả khi so sánh với mụn trứng cá.

Cũng có những nguy cơ nhầm lẫn giữa nốt đậu mùa khỉ và nốt herpes sinh dục hay giang mai do các vết loét có hình thái tương tự nhau.

Nhưng theo Tiến sĩ Russo thì nếu như nốt xuất hiện ở vùng miệng và bắt đầu với nốt dát mỏng và sẩn lên kèm theo đó là các biểu hiện kèm theo như ốm, sốt, ớn lạnh, đổ mồ hôi ban đêm hay sưng hạch bạch huyết thì có thể nghĩ đến bệnh lý toàn thân như đậu mùa khỉ thay vì nguyên nhân là do côn trùng cắn hay vết mụn nhọt trứng cá,...

Ngoài ra, điều quan trọng không kém chính là khi xuất hiện các triệu chứng bạn cần sàng lọc yếu tố nguy cơ của mình, xem bản thân có tiếp xúc với ai đi về từ Tây hay Trung Phi không, họ có nguy cơ bị đậu mùa khỉ không.

Tuy nhiên thì cách duy nhất giúp bạn hoàn toàn tự tin đó là một nốt mụn thông thường chứ không phải nốt đậu mùa chính là xét nghiệm RT-PCR. Đây là chẩn đoán khách quan và hữu ích nhất.

Các triệu chứng bệnh đậu mùa ở khỉ thường bắt đầu trong vòng 3 tuần kể từ khi tiếp xúc với virus. Nếu ai đó có các triệu chứng giống như cúm, họ thường sẽ phát ban từ 1- 4 ngày sau đó.