Hướng dẫn sắp xếp, bố trí lãnh đạo, quản lý UBND cấp xã mới

Theo đó, thực hiện Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, Bộ Chính trị đã có Kết luận số 150-KL/TW, Ban Chỉ đạo của Chính phủ đã có Công văn số 03/CV-BCĐ và Công văn số 11/CV-BCĐ hướng dẫn xây dựng phương án nhân sự cấp ủy và lãnh đạo, quản lý tại Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu trực thuộc cấp tỉnh.

Theo yêu cầu của Bộ Chính trị, Ban Bí thư tại Kết luận số 160-KL/TW về chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp, hiện nay Chính phủ đang khẩn trương hoàn thiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và xây dựng 28 nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương các cấp, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương hiện đại, chuyên nghiệp và phục vụ nhân dân.

Theo đó, sẽ có 1065 nhiệm vụ, thẩm quyền của cấp huyện hiện nay được chuyển giao cho cấp xã mới thực hiện và các nhiệm vụ mới theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch Quốc hội trong việc triển khai thực hiện phân cấp, phân quyền gắn với thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp, Bộ Nội vụ đề nghị đồng chí Bí thư tỉnh ủy, thành ủy và đồng chí Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức giữ các chức danh lãnh đạo, quản lý tại Ủy ban nhân dân và cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã mới như sau:

Bảo đảm đáp ứng đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo các hướng dẫn có liên quan của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo của Chính phủ và quy định cụ thể của địa phương về tiêu chuẩn, tiêu chí lựa chọn cán bộ khi sắp xếp.

Ưu tiên bố trí, lựa chọn cán bộ có năng lực lãnh đạo, kinh nghiệm quản lý nhà nước, có tư duy đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì sự nghiệp chung để đảm nhiệm các vị trí lãnh đạo, quản lý của Ủy ban nhân dân và cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã mới, đặc biệt là vị trí Chủ tịch Ủy ban nhân dân do khối lượng công việc, yêu cầu nhiệm vụ của cấp xã mới là rất lớn khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Kịp thời rà soát phương án nhân sự của cấp xã mới đã xây dựng; trường hợp cán bộ, công chức dự kiến sắp xếp, bố trí chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thì điều động, tăng cường cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý có năng lực, kinh nghiệm từ cấp tỉnh xuống cấp xã.

Lựa chọn cán bộ chủ chốt cấp xã rất quan trọng

Trước đó, chiều 5/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua về nguyên tắc các nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025 với 100% thành viên có mặt tán thành.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, trên cơ sở đề nghị của UBND 63 tỉnh, thành phố và của Bộ Nội vụ, Chính phủ đã có 34 tờ trình (kèm theo hồ sơ Đề án) trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025 của 34 tỉnh, thành phố mới dự kiến hình thành sau khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Trong tổng số 10.035 đơn vị hành chính cấp xã hiện nay của cả nước, có 9.907 đơn vị hành chính cấp xã (7.571 xã, 1.719 phường và 617 thị trấn) thực hiện sắp xếp và 128 đơn vị hành chính cấp xã (123 xã, 5 phường) không thực hiện sắp xếp (giữ nguyên) do đã đạt cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số hoặc có yếu tố đặc thù (vị trí biệt lập) theo quy định của Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15.

Các tỉnh, thành phố đã xây dựng 3.193 phương án sắp xếp 9.907 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 3.193 đơn vị hành chính cấp xã mới (2.498 xã, 682 phường và 13 đặc khu), giảm 6.714 đơn vị.

Kết quả sau khi thực hiện sắp xếp, cả nước còn tổng số 3.321 đơn vị hành chính cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu), giảm 6.714 đơn vị hành chính cấp xã (đạt tỷ lệ giảm 66,91%).

Có tổng số 3.036/3.193 đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp (đạt tỷ lệ 95,08%) bảo đảm định hướng tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15.

157/3.193 đơn vị hành chính cấp xã (chiếm tỷ lệ 4,92%) chưa đạt định hướng tiêu chuẩn nhưng không thể sắp xếp thêm với các đơn vị hành chính cấp xã liền kề. 

Tại đây, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao sự chủ động, nỗ lực của Chính phủ, Bộ Nội vụ, các bộ ngành liên quan, địa phương cũng như cơ quan thẩm tra của Quốc hội, trên tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, chuẩn bị hồ sơ “đồ sộ” về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và đảm bảo tiến độ.

Nhấn mạnh sự quan trọng của công tác sắp xếp bố trí cán bộ ở cấp xã, nhất là cán bộ chủ chốt, Chủ tịch Quốc hội cho rằng nhân sự được lựa chọn làm Chủ tịch UBND phải am hiểu về quản lý Nhà nước, có kinh nghiệm. Bởi sắp tới, hơn 1.000 nhiệm vụ ở cấp huyện và nhiều nhiệm vụ ở cấp tỉnh được chuyển xuống cấp xã.

“Mục tiêu là làm sao cho xã mạnh thì tỉnh mới mạnh, tỉnh mạnh thì Trung ương mới mạnh. Tất cả chủ trương bây giờ tập trung ở cấp xã để triển khai thực hiện. Tôi đề nghị tiếp tục chỉ đạo địa phương quán triệt vấn đề cán bộ. Nếu nhân sự không đủ tiêu chuẩn, điều kiện, có thể thay thế. Chủ tịch xã không nhất thiết phải là người từ tỉnh xuống làm được, chúng ta phải chọn”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, đồng thời nhấn mạnh tới đây sẽ triển khai tập huấn về chức năng, quyền hạn cho cấp xã.

Quan tâm đến xử lý tài sản, trong đó có trụ sở dôi dư sau sáp nhập, Chủ tịch Quốc hội đánh giá, thực tế là chỗ cần thì thiếu, chỗ có thì không sử dụng, song cũng cần thời gian để sắp xếp chứ không phải vài ba tháng là xong.

Sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh là nhiệm vụ rất quan trọng và phức tạp, đòi hỏi cân nhắc kỹ lưỡng để tính toán đúng. Các quy định được ban hành đến với người dân phải thông suốt thì mới thực hiện hành công, góp phần thực hiện chủ trương lớn của Đảng.

"Đây là chủ trương lịch sử, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội quyết định những vấn đề lịch sử của đất nước. Người dân kỳ vọng vào đợt sắp xếp này để tạo ra động lực mới, diện mạo mới”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.