Khi hôn nhân đi tìm bình đẳng

Bình đẳng nhờ chồng?

Mùng 8/3 năm trước, tôi có được mời làm giám khảo cuộc thi viết do Công đoàn một ngân hàng tổ chức. Trong những bài dự thi tôi được đọc, hôn nhân bình đẳng theo góc nhìn của người tham dự vẫn là sự tiến bộ của các ông chồng. 

Như thể phụ nữ được bình đẳng là nhờ… chồng. Những câu chuyện theo kiểu công việc ngân hàng bận rộn, chồng đã chịu khó nấu cơm những ngày vợ về muộn. Bình đẳng nhờ chồng không quản ngại việc nhà.

Không chỉ là trong cuộc thi đó, mỗi dịp 8/3 hay Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10, tôi quan sát thấy khắp nơi nói về bình đẳng luôn xoay quanh việc phụ nữ đã có thể làm được những điều đàn ông vẫn làm, việc các ông chồng đã chịu chia sẻ việc nhà, hay nhiều hơn là phụ nữ đã được ra quyết định thay vì phải hỏi xin phép chồng, mẹ chồng. 

Đúng! Đó cũng là những thay đổi tích cực. Nhưng chưa đủ! Đàn ông làm việc nhà đã là đủ bình đẳng ư?

Bởi tôi vẫn thấy ngoài kia, những cuộc hôn nhân ngỡ bình đẳng mà tại sao vợ vẫn là người gánh vác hết? Như chồng chỉ làm việc nhà khi vợ bận? Như chồng đi đón con chỉ vì vợ không kịp về? 

Như con cái vẫn là các mẹ kèm việc học vì bố không đủ kiên nhẫn, mẹ vẫn đi họp phụ huynh vì bố có khi còn đi nhầm lớp. Như đến cả việc ra quyết định cũng vậy, tiếng là vợ ra quyết định nhưng đó là quyết định đúng hay sai đều do chồng phân định, phán quyết. 

Đúng là vì nghe chồng, sai là vì "cái tội không nghe chồng". Cô bạn tôi muốn mua cái váy, thỏi son bằng tiền của cô ấy nhưng vẫn nói dối chồng về giá của chúng chỉ vì "Chồng tớ mà nghe giá ấy có mà tăng xông mất. Đàn ông mà, có đi mua sắm đâu mà biết giá". 

Hay buồn hơn, nhiều người vợ giành hết việc dọn dẹp nhà cửa trước Tết chỉ vì "nhà cửa sạch sẽ là mặt mũi của phụ nữ". Không phải thế sao khi nhiều khách đến chơi nhà luôn nói câu: Nhìn nhà là biết có bàn tay phụ nữ hay không?

Định kiến đôi khi chẳng đến từ đàn ông mà lại đến từ chính phụ nữ. Một phụ nữ sau ngày làm việc vất vả, không có thời gian riêng để xả stress chỉ vì "giờ cơm nước mà vẫn tụ tập chỉ là những phụ nữ chưa có gia đình thôi". 

Đàn ông ra ngoài thì gọi là mở rộng quan hệ, phụ nữ ra ngoài thì gọi là "buôn dưa lê", "túm tụm nói xấu chồng". Nhiều phụ nữ chê trách những phụ nữ khác nếu như họ thấy cô ta mải mê sự nghiệp mà không chịu đẻ con, "mới có mỗi một đứa con" hoặc thậm chí, "không cố thêm một thằng cu".

Một điều nữa cũng ngáng trở bình đẳng giới, đó là sự kỳ vọng của chính phụ nữ về một hình tượng "phụ nữ hoàn hảo" khiến nhiều phụ nữ ôm đồm tất thảy, gạt bỏ đi những điều kiện bình đẳng mà lẽ ra họ có quyền. Bằng việc vừa phải giỏi việc nước, vừa phải đảm việc nhà.

Một hôn nhân bình đẳng 

Hôn nhân bình đẳng là một mối quan hệ hôn nhân dựa trên sự tôn trọng, chia sẻ và công bằng giữa hai vợ chồng. Trong đó, cả hai bên đều có quyền lợi, trách nhiệm ngang nhau và cùng nhau xây dựng một cuộc sống hài hòa, không phân biệt giới tính, vai trò hay địa vị xã hội.

1. Tôn trọng lẫn nhau

- Cả hai vợ chồng đều coi trọng ý kiến, cảm xúc và nhu cầu của đối phương.

- Không ai áp đặt hoặc kiểm soát người kia. Thay vào đó, họ lắng nghe và thấu hiểu nhau.

- Sự khác biệt về quan điểm, sở thích hay lối sống được chấp nhận và tôn trọng.

2. Chia sẻ trách nhiệm gia đình

- Công việc nhà và chăm sóc con cái được phân chia công bằng, dựa trên khả năng và hoàn cảnh của mỗi người, thay vì áp đặt theo định kiến giới.

- Cả hai cùng tham gia vào các quyết định lớn nhỏ trong gia đình, từ tài chính đến giáo dục con cái.

3. Bình đẳng về tài chính

- Tài chính trong gia đình được quản lý minh bạch và công bằng. Không có chuyện một bên kiểm soát hoàn toàn tiền bạc.

- Cả hai vợ chồng đều có quyền tự do chi tiêu, tiết kiệm và đầu tư theo mong muốn cá nhân, miễn là điều đó phù hợp với kế hoạch chung của gia đình.

4. Hỗ trợ phát triển cá nhân

- Mỗi người đều có quyền theo đuổi đam mê, học tập và phát triển bản thân mà không bị hạn chế bởi vai trò truyền thống.

- Vợ/chồng khuyến khích và hỗ trợ nhau đạt được mục tiêu cá nhân, thay vì hy sinh tất cả cho gia đình.

5. Giao tiếp cởi mở và chân thành

- Hai người luôn duy trì sự giao tiếp rõ ràng, thẳng thắn để giải quyết xung đột một cách lành mạnh.

- Không có sự giấu giếm, lừa dối hay hành vi kiểm soát.

6. Quyền tự do và độc lập

- Mặc dù là một cặp đôi nhưng mỗi người vẫn giữ được sự độc lập về suy nghĩ, cảm xúc và hành động.

- Không có sự phụ thuộc quá mức vào đối phương, đồng thời cũng không có sự áp đặt hay kiểm soát.

7. Tình yêu và cam kết

- Mối quan hệ được xây dựng dựa trên tình yêu chân thành, sự tin tưởng và cam kết lâu dài.

- Cả hai vợ chồng đều nỗ lực để duy trì hạnh phúc gia đình, thay vì chỉ trông chờ vào một bên.

Một cuộc hôn nhân bình đẳng không chỉ giúp hai vợ chồng cảm thấy thoải mái, hạnh phúc mà còn tạo ra môi trường tốt nhất để nuôi dạy con cái. Đây là mô hình hôn nhân hiện đại, phản ánh sự tiến bộ trong cách nhìn nhận về vai trò của nam và nữ trong xã hội. Để đạt được điều này, cả hai cần nỗ lực không ngừng, vượt qua những định kiến truyền thống và luôn hướng tới sự công bằng, tôn trọng lẫn nhau.

Bình đẳng trong hôn nhân của chính mình

Tôi vẫn nghĩ về một người vợ được bình đẳng trong hôn nhân của chính mình phải bắt đầu từ chính cô ấy, Từ nhận thức và hiểu biết của cô ấy về bình đẳng giới, thay vì những khuôn mẫu cô ấy được dạy hay do người khác quyết định, phán xét.

Nhận diện sự bất công và không chấp nhận chúng như một sự "tự nhiên". Bằng việc giao tiếp một cách cởi mở với chồng mình. Chia sẻ cảm xúc của mình. Thẳng thắn nói về cảm giác của mình khi cảm thấy bị đối xử bất công hoặc không được tôn trọng. 

Đừng quên đưa ra các ý tưởng cụ thể, giải pháp thay vì chỉ kêu ca cảm tính. Tạo ra các cơ hội để thảo luận cùng chồng và đi tìm sự đồng thuận, thiết lập một nguyên tắc chung.

Đừng ôm đồm tất thảy. Phụ nữ cũng cần học cách nói KHÔNG để hôn nhân được vận hành trơn tru hơn. Thêm việc sử dụng khen ngợi và ghi nhận khi chồng tham gia cùng thì mọi thứ sẽ vận hành được tốt hơn.

Một phụ nữ có được quyền bình đẳng khi mà cô ấy không để mình phụ thuộc hết vào chồng, Đặc biệt là về tài chính. Chúng ta cũng có tay có chân, chúng ta cũng lao động một cách bình đẳng thì chúng ta mới nói được về bình đẳng. 

Không phải lương cũng cao bằng chồng thì mới là bình đẳng đâu. Chỉ cần là sự độc lập về tài chính là đủ rồi. Và nếu học thêm về cách quản lý chi tiêu, người phụ nữ ấy sẽ trở nên có tiếng nói hơn.

Sâu vào bên trong, một phụ nữ không lấy chồng xong là hết đời. Cô ấy vẫn luôn không ngừng phát triển bản thân để tạo nên những giá trị của mình. Phát triển bản thân từ việc đọc, học, nâng cấp kiến thức, hiểu biết của mình. 

Kết nối với bạn bè, gia đình thay vì chỉ có chồng, con. Chăm sóc sức khoẻ bản thân về cả thể chất lẫn tinh thần. Không để bản thân bị kiệt sức vì gánh vác quá nhiều trách nhiệm.

Một phụ nữ có giá trị, hiểu và biết về giá trị của bản thân sẽ biết đặt ra các ranh giới một cách rõ ràng. Như không chấp nhận bạo lực, bạo hành (thể xác, tinh thần, tài chính, tình dục…). Có một khoảng thời gian riêng cho mình mà không bị can thiệp hay bị xâm phạm. 

Hiểu rằng việc đặt nhu cầu của bản thân lên hàng ưu tiên không phải là ích kỷ mà là cần thiết để duy trì sự cân bằng.

Bình đẳng không phải là sự đối đầu, tranh thắng, hơn thua. Bình đẳng phải được xây dựng từ sự hợp tác. Coi chồng là đồng đội, không phải đối thủ, trong việc xây dựng gia đình hạnh phúc. 

Cùng nhau đặt ra các mục tiêu dài hạn, chẳng hạn như nuôi dạy con cái, tiết kiệm tài chính hoặc cải thiện mối quan hệ. Giải quyết xung đột lành mạnh: Khi có mâu thuẫn, hãy bình tĩnh thảo luận thay vì đổ lỗi hoặc tranh cãi.

Bình đẳng luôn bắt đầu từ những bước nhỏ nhất như thế. Bằng sự kiên nhẫn, thứ mà phụ nữ giàu có hơn đàn ông, để thay đổi từng bước một. Nên nhớ, bình đẳng cũng chính là "chìa khoá" tạo nên một cuộc hôn nhân bền vững hơn, giá trị hơn và hạnh phúc hơn.