Khoa học, Công nghệ, Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phát huy quyền năng kinh tế cho phụ nữ Việt Nam

Nhiều năm đồng hành cùng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và đặc biệt là các chương trình hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, ông Phạm Đức Nghiệm - Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học & Công nghệ) - chia sẻ một tầm nhìn rõ ràng: Phụ nữ Việt Nam không chỉ là đối tượng được hỗ trợ, mà là lực lượng tiên phong trong công cuộc đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Khi phụ nữ được trao quyền, đất nước sẽ có thêm một động lực mạnh mẽ để bứt phá trong kỷ nguyên mới.

+ Nhìn lại chặng đường 8 năm của Đề án "Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017-2025", ông đánh giá thế nào về những kết quả đã đạt được?

Ông Phạm Đức Nghiệm: Điều khiến tôi ấn tượng nhất không phải là những con số dù chúng rất ấn tượng mà là sự thay đổi trong tư duy của phụ nữ Việt Nam.

Nhưng trước khi nói về cảm xúc, hãy nhìn vào kết quả đạt được của Đề  án "Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017-2025" với những con số ấn tượng: 

- 100% cán bộ Hội chuyên trách được nâng cao nhận thức và phương pháp hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp - vượt 7,4% so với mục tiêu. 

- 84,8% hội viên phụ nữ được tuyên truyền, nâng cao nhận thức về việc làm và khởi nghiệp - đạt 121,1% mục tiêu. 

- 118.533 phụ nữ được hỗ trợ khởi sự kinh doanh và khởi nghiệp - vượt 593% so với mục tiêu 20.000 người. 

- 1.666 hợp tác xã và hơn 6.000 tổ hợp tác do phụ nữ quản lý - vượt 665% mục tiêu. 

- 130.000 doanh nghiệp nữ được tư vấn, hỗ trợ phát triển - đạt 130% mục tiêu.

Những con số này không chỉ là thành tích. Chúng phản ánh một sự thật: vị thế mới đang được hình thành, quyền năng kinh tế của phụ nữ Việt Nam đang trỗi dậy mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Và điều khiến tôi xúc động nhất là sự thay đổi từ bên trong: từ tự ti sang tự tin, từ "muốn làm" sang "dám làm".

Trong quá trình đồng hành cùng với Trung ương Hội LHPN Việt Nam từ năm 2019 đến 2024, tôi đã chứng kiến nhiều câu chuyện cảm động. Có những phụ nữ ở vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc ít người vốn chỉ quen với sản xuất nông nghiệp truyền thống, qua các khóa tập huấn của Hội LHPN Việt Nam đã biết tận dụng thương mại điện tử để đưa sản phẩm địa phương ra thị trường rộng lớn. Có những chị em từng gặp khó khăn về vốn nay đã mạnh dạn khởi nghiệp nhờ sự hỗ trợ từ các chương trình tín dụng nhỏ của Tổ chức Tài chính vi mô Tình thương (TYM). 

Đây không chỉ là những con số thống kê, mà là minh chứng sống động cho khát vọng vươn lên làm chủ cuộc đời sức mạnh bền bỉ kiên cường của phụ nữ Việt Nam khi được trao cơ hội.

+ Ông nhiều lần nhấn mạnh rằng phụ nữ là "nguồn lực đặc biệt" trong kỷ nguyên số. Ông có thể phân tích rõ hơn vai trò này?

Ông Phạm Đức Nghiệm: Phụ nữ vốn đã giữ vai trò không thể thay thế trong mọi giai đoạn phát triển của đất nước - vừa là người giữ gìn tổ ấm, vừa là lực lượng lao động quan trọng; nghiên cứu khoa học, phát triển kinh tế, bảo vệ tổ quốc… lĩnh vực nào cũng có sự đóng góp và vai trò nổi trội của phụ nữ Việt Nam. Nhưng trong kỷ nguyên số, vai trò ấy càng mở rộng mạnh mẽ hơn.

Khoa học, Công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã mở ra một không gian bình đẳng hơn bao giờ hết. Dù ở nông thôn hay thành thị, dù 30 hay 60 tuổi, phụ nữ đều có thể khởi nghiệp, sáng tạo, làm chủ tri thức và công nghệ để thay đổi cuộc sống. Một chiếc điện thoại thông minh, một kỹ năng kinh doanh số, một tư duy đổi mới - tất cả có thể mở ra cả một thế giới.

Tôn tin rằng: Khi công nghệ số trở thành lực lượng sản xuất mới, thì khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chính là bệ đỡ mang lại công bằng và giải phóng sức sáng tạo của phụ nữ.

+ Vậy theo ông, đâu là những định hướng mới để trao quyền mạnh mẽ hơn cho phụ nữ trong giai đoạn tới?

Ông Phạm Đức Nghiệm: Tôi cho rằng trong thời gian tới chúng ta cần tập trung vào 5 nhóm giải pháp đột phá. Đó là: 

Trao quyền tri thức: Phổ cập năng lực số cho phụ nữ. Đây là "tài sản mới" là quyền năng kinh tế mới của phụ nữ trong kỷ nguyên số - từ kỹ năng cơ bản, kỹ năng kinh doanh trên nền tảng số, đến kỹ năng an toàn mạng và sử dụng AI trong công việc hằng ngày. 

Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo: Khởi nghiệp không chỉ là mở doanh nghiệp, mà là ứng dụng công nghệ để tạo ra sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh doanh mới. Phụ nữ hoàn toàn có thể dẫn đầu trong các lĩnh vực như kinh tế số, nông nghiệp thông minh, thương mại điện tử, du lịch số, chăm sóc sức khỏe, giáo dục số. 

Mở rộng tiếp cận vốn theo cách mới: Nhiều phụ nữ có ý tưởng tốt nhưng thiếu vốn. Chúng ta cần cơ chế vay theo dự án, vay dựa trên tài sản trí tuệ, cơ chế sandbox đánh giá tín nhiệm, quỹ tín dụng nhỏ cho phụ nữ, và đặc biệt là mô hình "doanh nghiệp một người" - nơi công nghệ và trợ lý AI giúp một cá nhân vận hành cả một doanh nghiệp. 

Xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo dành cho phụ nữ: Một mình phụ nữ không thể đi xa. Chúng ta cần hệ sinh thái đầy đủ mắt xích: đào tạo - cố vấn - ươm tạo - tăng tốc - kết nối thị trường - nhà đầu tư. Bộ Khoa học & Công nghệ sẽ tiếp tục đồng hành cùng Trung ương Hội LHPN Việt Nam để phát triển hệ sinh thái này. 

Tôn vinh phụ nữ sáng tạo - lan tỏa cảm hứng quốc gia: Những câu chuyện chân thật về phụ nữ vượt khó, khởi nghiệp thành công cần được lan tỏa để tạo cảm hứng cho cộng đồng. Văn hóa khởi nghiệp Việt Nam sẽ được hun đúc từ chính những trải nghiệm, sự kiên cường và sáng tạo của phụ nữ.

+ Ông nhắc nhiều đến khái niệm "trao quyền". Vậy "quyền năng mới" của phụ nữ trong thời đại số được hiểu như thế nào?

Ông Phạm Đức Nghiệm: Phụ nữ không chỉ cần được hỗ trợ, mà cần được trao quyền: quyền được học, quyền được sáng tạo, quyền được thử nghiệm, quyền được thất bại, quyền được dẫn đầu, quyền được tôn vinh và ghi nhận.

Quyền năng ấy không chỉ là sự tự tin và bản lĩnh, mà còn là năng lực công nghệ, tư duy đổi mới và khả năng tham gia, hưởng lợi từ kinh tế số. Khi phụ nữ được trao quyền, gia đình hạnh phúc hơn, doanh nghiệp bền vững hơn, cộng đồng phát triển hơn và quốc gia có thêm một nguồn lực mới để bứt phá.

+ Ông kỳ vọng gì về vai trò của phụ nữ trong giai đoạn tới và một vài lời lời nhắn gửi nào tới các thí sinh tham dự cuộc thi Phụ nữ khởi nghiệp trong những năm tiếp theo?

Ông Phạm Đức Nghiệm: Tôi tin rằng đột phá của quốc gia trong giai đoạn tới sẽ đến từ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Và một trong những lực lượng tạo ra đột phá đó chính là phụ nữ Việt Nam.

Phụ nữ không chỉ là một nửa của thế giới, mà còn là hiện thân của trí tuệ, sáng tạo và tương lai đất nước. Tôi kỳ vọng rằng trong giai đoạn mới, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Hội LHPN Việt Nam, các chương trình hỗ trợ sẽ mạnh mẽ hơn, thực chất hơn, lan tỏa sâu rộng hơn - để mỗi phụ nữ Việt Nam đều có cơ hội trở thành người sáng tạo, người dẫn dắt, người kiến tạo sự thay đổi.

Với các thí sinh tham dự cuộc thi Phụ nữ khởi nghiệp trong những năm tiếp theo, tôi muốn nhắn nhủ rằng hãy mạnh dạn thử nghiệm, đừng sợ thất bại. Khởi nghiệp là hành trình nhiều thử thách, nhưng chính sự kiên trì và sáng tạo sẽ đưa các chị em đến thành công. Hãy coi công nghệ là người bạn đồng hành, hãy coi đổi mới sáng tạo là chìa khóa mở ra cánh cửa tương lai!

+ Xin trân trọng cảm ơn ông!