Lạm dụng thuốc tránh thai, phụ nữ bị đột quỵ “tấn công”

Thuốc tránh thai và nguy cơ tiềm ẩn đằng sau ca đột quỵ trẻ

Tại Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội), số bệnh nhân đột quỵ trẻ tuổi nhập viện có xu hướng gia tăng. Đáng chú ý, nhóm 19-20 tuổi hiện chiếm tới 10% tổng số ca. Các chuyên gia cảnh báo, đột quỵ không còn là "căn bệnh người già" mà đang trẻ hóa nhanh chóng, gắn liền với lối sống hiện đại và một số yếu tố nguy cơ đặc thù.

Mới đây, một nữ sinh viên 20 tuổi được đưa vào Bệnh viện Thanh Nhàn trong tình trạng đi lại loạng choạng, không thể viết chữ. Trước đó, cô từng có biểu hiện tê yếu tay, khó bấm điện thoại nhưng chủ quan không đi khám.

Bệnh nhân có tiền sử béo phì và sử dụng thuốc tránh thai kéo dài. Khi triệu chứng nặng dần, cô mới nhập viện và được chẩn đoán đột quỵ. Sau hai tuần điều trị kết hợp phục hồi chức năng, bệnh nhân có thể đi lại và viết lại, song khả năng vận động vẫn còn chậm, cần theo dõi lâu dài.

Không chỉ Thanh Nhàn, Trung tâm Đột quỵ - Bệnh viện Bạch Mai cũng liên tục tiếp nhận các trường hợp phụ nữ trẻ bị huyết khối não, đột quỵ liên quan đến thuốc tránh thai.

Có bệnh nhân mới 33 tuổi, nhập viện trong tình trạng đau đầu dữ dội, co giật, sau đó được phát hiện huyết khối xoang tĩnh mạch não kèm xuất huyết. Dù được điều trị tích cực, bệnh nhân vẫn để lại di chứng tê nhẹ nửa người. Một phụ nữ khác, 34 tuổi, cũng mắc huyết khối tĩnh mạch não do thuốc tránh thai, may mắn hồi phục sau một tuần điều trị.

Vừa qua, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cũng điều trị thành công cho hai phụ nữ trẻ bị đột quỵ, đều có tiền sử sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày trong thời gian dài.

Theo các bác sĩ, thuốc tránh thai chứa estrogen và progestin – hai thành phần có thể làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối, gây tắc nghẽn mạch máu, bao gồm cả mạch máu não. Nguy cơ càng cao nếu người dùng có yếu tố nguy cơ sẵn có như hút thuốc lá, béo phì, tăng huyết áp, tiền sử tim mạch hoặc đau nửa đầu.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, nguy cơ đột quỵ ở người sử dụng thuốc tránh thai cao gấp 1,9 lần so với người không sử dụng. Đặc biệt, estrogen còn làm giảm protein S - một chất chống đông máu tự nhiên trong cơ thể. Với những người mang đột biến gen Factor V Leiden, nguy cơ huyết khối khi dùng thuốc tránh thai có thể tăng gấp 20-30 lần.

Bỏ qua dấu hiệu cảnh báo

Bên cạnh yếu tố thuốc, lối sống thiếu khoa học cũng là nguyên nhân quan trọng khiến đột quỵ gia tăng ở người trẻ. Chế độ ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn, ăn đêm, ít vận động… dễ gây rối loạn chuyển hóa, tăng mỡ máu – những yếu tố hàng đầu dẫn đến đột quỵ. Ngoài ra, việc lạm dụng rượu bia, thuốc lá, chất kích thích cũng làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, tiểu đường, đều là bệnh nền nguy hiểm.

"Phần lớn bệnh nhân trẻ thường chủ quan, nghĩ rằng mình còn khỏe nên bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo. Khi nhập viện, nhiều trường hợp đã qua thời gian vàng điều trị, để lại di chứng nặng nề", TS.BS Nguyễn Thế Anh, Trưởng Đơn nguyên Đột quỵ – Bệnh viện Thanh Nhàn, cho biết.

Đột quỵ có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như yếu/liệt tay chân, rối loạn vận động, rối loạn ngôn ngữ, viêm loét do nằm lâu, thậm chí sống thực vật. Với người trẻ - vốn đang trong độ tuổi lao động - hậu quả còn nặng nề hơn, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bản thân, mà còn tạo ra gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Các chuyên gia khuyến cáo, để phòng ngừa đột quỵ, người trẻ cần duy trì lối sống khoa học: ăn uống lành mạnh, hạn chế đồ ăn nhanh, dầu mỡ, nhiều đường; tập luyện thể dục đều đặn; tránh hút thuốc lá, hạn chế rượu bia và chất kích thích. Người có yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tiểu đường cần kiểm tra sức khỏe định kỳ và tuân thủ điều trị.

Riêng với phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai, cần lắng nghe tư vấn từ bác sĩ trước khi dùng, đặc biệt nếu có nguy cơ rối loạn đông máu hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch. Việc tầm soát đột biến gen, duy trì thói quen uống đủ nước, không nhịn ăn, kết hợp với lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm thiểu rủi ro.