Lạng Sơn đưa bình đẳng giới thành trục xuyên suốt, giúp 3.840 hộ phụ nữ thoát nghèo

Bám sát mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, thời gian qua, các cấp Hội Phụ nữ tỉnh Lạng Sơn đã đẩy mạnh tuyên truyền Luật Bình đẳng giới, Luật Phòng chống bạo lực gia đình 2022 và các chính sách an sinh liên quan tới phụ nữ, trẻ em. 

Từ tỉnh tới cơ sở, toàn hệ thống Hội tổ chức gần 11.000 cuộc truyền thông với hơn 500.000 lượt người tham dự, tương tác. Đồng thời sản xuất, đăng tải gần 1.000 tin, bài, phóng sự trên chuyên trang, mạng xã hội và các phương tiện truyền thông đại chúng, giúp thông tin đi nhanh hơn, gần hơn với người dân.

Truyền thông thấm sâu cộng đồng, bình đẳng giới chạm từng thôn bản

Để thông điệp bình đẳng giới trở thành "chuyện thường ngày", trong giai đoạn 2021-2025, Hội LHPN tỉnh Lạng Sơn đã triển khai 146 chiến dịch truyền thông, liên hoan, giao lưu, hội thi xóa bỏ tập tục lạc hậu, xây dựng gia đình hạnh phúc, thu hút hơn 10.500 lượt thành viên tổ truyền thông cộng đồng, hội viên phụ nữ và người dân tham gia. Cùng với đó là 207 lớp truyền thông, tập huấn cho hơn 10.800 lượt cán bộ, hội viên, người dân về lồng ghép giới, phòng chống bạo lực, chăm sóc an sinh ở cơ sở.

Đối thoại chính sách được coi là "điểm chạm" quan trọng giữa người dân với chính quyền. Toàn tỉnh tổ chức 179 cuộc đối thoại cấp xã, cụm thôn bản về bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình, chính sách an sinh - nơi những băn khoăn về thủ tục, quyền lợi, dịch vụ công được giải đáp, kết nối ngay tại chỗ. Song hành là các tọa đàm, hội thi về xóa định kiến giới thu hút trên 3.255 người dự, tạo không gian chia sẻ giải pháp phù hợp từng cộng đồng.

Vật liệu truyền thông được chuẩn bị công phu, dễ tiếp nhận: 1.200 sổ tay, 1.840 áp phích, 650 túi vải, 500 áo nhận diện bình đẳng giới… phân bổ về huyện, xã. Những ấn phẩm này xuất hiện ở lớp học, chợ phiên, nhà văn hóa, giúp thông điệp "nam nữ cùng chia sẻ việc nhà, cùng tiếp cận dịch vụ, cùng hưởng cơ hội" trở nên trực quan, gần gũi.

Thông qua hoạt động nâng cao năng lực thực hiện công tác bình đẳng giới, Hội LHPN tỉnh đã mở 43 lớp kỹ năng làm mẹ an toàn, chăm sóc sức khỏe trẻ em; 3 lớp lồng ghép giới cho 234 cán bộ cấp huyện, xã; 9 lớp thúc đẩy bình đẳng giới trong cộng đồng cho 423 chi hội trưởng, bí thư chi đoàn ở địa bàn khó khăn; 1 lớp tập huấn giảng viên nòng cốt cho hơn 70 cán bộ chuyên trách. Từ đó, mỗi buổi sinh hoạt chi hội, mỗi cuộc họp thôn đều có thể trở thành "lớp học nhỏ" về bình đẳng giới và phòng ngừa tái nghèo thông tin.

Một thiết chế hữu hiệu được nhấn mạnh là mô hình "Địa chỉ tin cậy". Sau khi khảo sát, Hội LHPN tỉnh đã hỗ trợ thí điểm 10 mô hình tại 10 xã. Đến nay, toàn tỉnh đã thành lập và duy trì 121 địa chỉ tin cậy tại cơ sở, tập huấn ban quản lý về tư vấn, sơ cứu, hỗ trợ pháp lý, kết nối, giới thiệu nạn nhân đến các dịch vụ chuyên môn (y tế, công an, trợ giúp xã hội). Hệ thống này đã tiếp nhận, hỗ trợ ít nhất 7 trường hợp bạo lực gia đình, kịp thời "kéo" người yếu thế ra khỏi vòng xoáy bị tổn thương, thiếu thông tin và dễ tái nghèo.

Tác động của truyền thông còn thể hiện ở chiều giám sát - phản biện xã hội. Trong giai đoạn 2021-2025, Hội LHPN tỉnh tổ chức 34 cuộc giám sát, ban hành 10 văn bản kiến nghị; cấp huyện 79 cuộc, 44 văn bản kiến nghị; cấp cơ sở tham gia trên 200 cuộc giám sát, kịp thời chỉ ra bất cập trong thực thi chính sách. Các cấp Hội tham gia phản biện 58 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật của tỉnh, góp ý nhiều dự thảo luật liên quan, qua đó cải thiện môi trường thể chế để chính sách chạm đúng đối tượng phụ nữ và trẻ em.

Từ nâng cao nhận thức đến tăng quyền, tạo sinh kế, hướng tới bền vững

Bình đẳng giới không dừng ở thay đổi nhận thức mà được hiện thực hóa qua sinh kế và an sinh. Dưới các phong trào "Phụ nữ giúp nhau giảm nghèo có địa chỉ", "Lạng Sơn cùng cả nước chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau", Hội Phụ nữ các cấp kết nối tín dụng chính sách để phụ nữ có vốn phát triển kinh tế hộ. Đến nay, tổng dư nợ ủy thác đạt khoảng 1.843,297 tỷ đồng cho 24.348 hộ thông qua 685 tổ, đi kèm huy động tiết kiệm tổ viên hơn 95,4 tỷ đồng.

Nhờ các nguồn lực đã huy động, các cấp Hội hỗ trợ xây mới, sửa 289 căn nhà từ Quỹ "Mái ấm tình thương". Đồng thời xã hội hóa hơn 18 tỷ đồng cho mô hình sinh kế, nhà vệ sinh, "mái ấm biên cương" tại 21 xã biên giới. Từ nền tảng đó, 3.840 hộ phụ nữ nghèo và hộ hội viên do phụ nữ làm chủ đã thoát nghèo, cận nghèo. Mỗi căn nhà vững chãi, mỗi mô hình chăn nuôi, trồng trọt an toàn… trở thành "nấc thang" để phụ nữ tự tin bước ra khỏi nghèo đa chiều.

Bên cạnh đó, Hội LHPN tỉnh chú trọng dạy và đào tạo nghề, với việc phối hợp các đơn vị chuyên môn mở lớp, tập huấn khoa học kỹ thuật cho 84.805 hội viên phụ nữ (chiếm 64,5% tổng số người học nghề). Các cấp Hội cũng giới thiệu, tổ chức dạy nghề cho lao động nữ, chủ yếu các ngành thuộc lĩnh vực nông nghiệp sạch, an toàn, trồng trọt, chăn nuôi với bình quân mỗi năm hơn 2.000 hội viên được tham gia. Khi kỹ năng quản lý tài chính gia đình, nuôi dạy con và chia sẻ việc nhà được nâng lên, phụ nữ có thêm thời gian và tiếng nói để học nghề, khởi sự kinh doanh và tham gia công việc chung của thôn bản.

Tuy vậy, hành trình còn nhiều rào cản: định kiến "việc nhà là của phụ nữ" khiến phụ nữ thiếu thời gian, dễ tự ti; tình trạng tảo hôn, ly hôn sớm, nhanh sau kết hôn của các cặp vợ chồng trẻ có nguy cơ gia tăng, nhất là trong độ tuổi từ 25-35 tuổi; bạo lực gia đình và lạm dụng trẻ em gái vẫn xảy ra. Đào tạo, tạo nguồn và quy hoạch cán bộ nữ chưa được quan tâm đúng mức nên tỷ lệ, nhất là ở vị trí lãnh đạo, chưa tương xứng; phối hợp liên ngành khi triển khai Chương trình còn thiếu đồng bộ. Đội ngũ cán bộ chủ yếu kiêm nhiệm, kinh phí lồng ghép nên bị chia nhỏ, làm giảm hiệu quả và khó mở rộng mô hình bền vững.

Chính vì các "điểm nghẽn" đó, việc đặt truyền thông bình đẳng giới đúng "địa chỉ" của Dự án 6 trở thành lời giải then chốt: nó thu hẹp khoảng trống thông tin – tức tình trạng thiếu hiểu biết về quyền lợi, thiếu kỹ năng, thiếu kênh tiếp cận dịch vụ và hỗ trợ – một dạng thiếu hụt cốt lõi của nghèo đa chiều. Khi phụ nữ biết quyền, biết nơi tìm dịch vụ, đồng thời được trang bị kỹ năng và vốn làm ăn, tiếng nói của họ được lắng nghe từ cuộc họp thôn đến quá trình làm chính sách. 

Nhờ vậy, giảm nghèo không còn là cứu trợ một lần mà là chuỗi trao quyền - bồi đắp năng lực. Và khi bình đẳng giới trở thành "hạ tầng mềm" của giảm nghèo đa chiều, chính sách sẽ chạm đúng người, đúng nhu cầu, đúng thời điểm, nhờ đó bền vững hơn.