Xây dựng nền giáo dục thông minh, hiện đại nhờ ứng dụng chuyển đổi số

Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tỉnh Lào Cai đã tập trung chỉ đạo các phòng GD&ĐT và các cơ sở giáo dục trên địa bàn toàn tỉnh thực hiện nhiều giải pháp để hoàn thiện cơ sở dữ liệu (CSDL) ngành, đảm bảo dữ liệu chính xác, đầy đủ và kịp thời. 

Thực hiện rà soát, đối chiếu và chuẩn hóa dữ liệu về đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên (thông tin cá nhân, trình độ đào tạo, thâm niên công tác, chuyên môn...); cập nhật và làm sạch dữ liệu về học sinh, sinh viên (HSSV), bao gồm thông tin cá nhân, quá trình học tập, kết quả học lực, rèn luyện, các chính sách ưu đãi được hưởng; 100% các đơn vị duy trì lịch trình cập nhật dữ liệu thường xuyên, đảm bảo tính liên tục và phản ánh đúng thực trạng hoạt động giáo dục; từng bước hoàn thiện dữ liệu về cơ sở vật chất trường học (phòng học, phòng chức năng, trang thiết bị, diện tích, tình trạng sử dụng.

Sở GD&ĐT tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Công an tỉnh và các đơn vị liên quan để đối khớp dữ liệu HSSV với CSDL Quốc gia về dân cư, đảm bảo tính chính xác và đồng bộ của thông tin cá nhân. Sử dụng hiệu quả mã định danh cá nhân của HSSV và cán bộ, giáo viên, nhân viên trong các hoạt động quản lý, thi cử, và cấp văn bằng chứng chỉ. Triển khai kết nối dữ liệu điểm thi tốt nghiệp THPT, dữ liệu tuyển sinh ĐH, CĐ sư phạm với các hệ thống của Bộ GD&ĐT. Các phòng, ban chuyên môn của Sở đã bước đầu khai thác hiệu quả dữ liệu từ CSDL ngành để phân tích, đánh giá thực trạng giáo dục, phục vụ công tác tham mưu, hoạch định chính sách và ra quyết định.

Năm học 2024-2025 là một năm bản lề trong lộ trình chuyển đổi số của ngành giáo dục tỉnh Lào Cai. Với sự chỉ đạo sát sao của Bộ GD&ĐT, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở GD&ĐT đã tích cực triển khai các đề án, giải pháp nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI) và khai thác dữ liệu lớn (Big Data) vào mọi hoạt động quản lý, dạy và học, hướng tới xây dựng một nền giáo dục thông minh, hiện đại.

Sở GD&ĐT tiếp tục đầu tư, nâng cấp hệ thống đường truyền Internet tốc độ cao đến 100% các cơ sở giáo dục, đảm bảo kết nối ổn định cho các hoạt động dạy, học và quản lý trực tuyến. Hệ thống quản lý nhà trường (VnEdu, SMAS…) được sử dụng hiệu quả trong quản lý hồ sơ học sinh, điểm số, học bạ điện tử, sổ liên lạc điện tử, giúp minh bạch hóa thông tin và giảm thiểu thủ tục hành chính. Khuyến khích giáo viên xây dựng và chia sẻ kho học liệu số (bài giảng điện tử, video bài giảng, phần mềm mô phỏng, đề thi trực tuyến) trên các nền tảng dùng chung của ngành và của trường.

Trong năm học, nhận thức tiềm năng to lớn của AI và Big Data, Sở GD&ĐT đã chủ động nghiên cứu, thí điểm và định hướng ứng dụng các công nghệ này; giáo viên đã được tập huấn và khuyến khích sử dụng các công cụ AI để hỗ trợ soạn giáo án, tạo bài tập, câu hỏi, hoặc gợi ý phương pháp giảng dạy phù hợp với từng đối tượng học sinh; Sử dụng AI hỗ trợ học sinh tự học thông qua giới thiệu các nền tảng học tập có tích hợp AI như công cụ luyện tập ngôn ngữ, chatbot trả lời câu hỏi, hoặc các ứng dụng học tập cá nhân hóa, giúp các em tự học hiệu quả hơn.

Xác định việc cung cấp và khuyến khích sử dụng dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) là một trong những ưu tiên hàng đầu nhằm hiện đại hóa nền hành chính và phục vụ người dân tốt hơn. Sở GD&ĐT đã rà soát và đưa 114 thủ tục hành chính (46 thủ tục trực tuyến toàn trình, 68 thủ tục trực tuyến 1 phần) liên quan đến lĩnh vực giáo dục lên Cổng dịch vụ công của tỉnh và quốc gia ở mức độ 3 và 4. Các thủ tục phổ biến như cấp bản sao văn bằng, chứng chỉ, đăng ký thi, tuyển sinh đầu cấp, chuyển trường... đã được số hóa.

Tổ chức các buổi tập huấn, hướng dẫn cho cán bộ, giáo viên, nhân viên và phụ huynh về cách thức đăng ký, nộp hồ sơ, tra cứu kết quả trực tuyến. Các kênh thông tin như website, fanpage của Sở và các trường cũng thường xuyên đăng tải hướng dẫn chi tiết. Điều này giúp giảm thời gian, chi phí đi lại cho người dân và nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính.

Cùng với đó, sở GD&ĐT đã triển khai Học bạ số đến các cơ sở giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên. Trong đó cấp tiểu học đã triển khai Học bạ số đến 100% cơ sở giáo dục có cấp tiểu học theo mô hình kỹ thuật đã được điều chỉnh, cập nhật, bổ sung sau giai đoạn thí điểm.

Đối với cấp THCS, THPT, GDTX triển khai thực hiện thí điểm đối với 100% cơ sở giáo dục trung học và giáo dục thường xuyên.

Đến nay, các cơ sở giáo dục đã thực hiện khởi tạo học bạ số, chuẩn bị thử nghiệm kết nối với cơ sở dữ liệu học bạ số của Bộ khi hoàn thành cổng kết nối giữa Sở GD&ĐT và cơ sở dữ liệu học bạ số của Bộ.

Có thể nói Học bạ số là một trong những cấu phần quan trọng của CSDL ngành, giúp quản lý thông tin học sinh một cách tập trung, minh bạch và an toàn. Học bạ số giúp lưu trữ thông tin vĩnh viễn, dễ dàng tra cứu, chia sẻ và bảo mật. Đồng thời, đây là cơ sở dữ liệu quan trọng cho công tác tuyển sinh các cấp, giảm thiểu sai sót và gian lận.

Sở GD&ĐT cũng đã triển khai xây dựng kho học liệu số và ngân hàng câu hỏi để đổi mới phương pháp dạy và học, hỗ trợ giáo viên và học sinh tiếp cận nguồn tài nguyên phong phú. Khuyến khích giáo viên xây dựng và đóng góp các bài giảng điện tử, video bài giảng, tài liệu tham khảo, phần mềm mô phỏng, hình ảnh, âm thanh... phù hợp với Chương trình GDPT 2018. Tập trung xây dựng ngân hàng câu hỏi chuẩn hóa theo từng môn học, cấp học, bám sát yêu cầu của Chương trình GDPT 2018 và định hướng thi tốt nghiệp THPT.

Ngân hàng câu hỏi được các cơ sở giáo dục sử dụng để tạo đề kiểm tra định kỳ, đề thi thử, giúp đánh giá năng lực học sinh một cách khách quan và đa dạng.

Các trường học tại tỉnh Lào Cai đã lựa chọn và triển khai các nền tảng dạy học trực tuyến phù hợp (như Google Classroom, Microsoft Teams hoặc các nền tảng chuyên biệt khác) để phục vụ công tác dạy và học. Giáo viên đã sử dụng nền tảng để giao bài tập, tổ chức các buổi học trực tuyến bổ trợ, kiểm tra đánh giá, và tương tác với học sinh. Thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn cho giáo viên và học sinh về cách sử dụng hiệu quả nền tảng dạy học trực tuyến, đảm bảo mọi đối tượng đều có thể tiếp cận.

Từ kết quả tích cực trong chuyển đổi số đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, tăng cường khả năng tiếp cận tri thức của học sinh, và cải thiện hiệu quả quản lý giáo dục, từng bước xây dựng hệ thống giáo dục thông minh, hiện đại, thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền.