Lấy ý kiến cho Nghị định 64 sửa đổi về hoạt động từ thiện, quyên góp, hỗ trợ

Tại tọa đàm, ông Nguyễn Ngọc Lâm - Chủ tịch Viện MSD nhấn mạnh, Nghị định 64/2008 ra đời và đi vào đời sống được hơn 10 năm. Nghị định đã tạo ra khuôn khổ pháp lý tạo điều kiện cho các cơ quan nhà nước, Mặt trận tổ quốc, các cấp và các quỹ xã hội, quỹ từ thiện phát huy vai trò của mình trong việc vận đông, tiếp nhận, phân phối, sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh.

Tuy nhiên, trong qua trình thực hiện đã bộc lộ một số bất cập, chưa đáp ứng tình hình thực tiễn cũng như phù hợp với quy định của luật pháp hiện hành. Đặc biệt còn hạn chế trong việc tạo ra một môi trường thuận lợi để phát huy vai trò của các tổ chức và cá nhân trong xã hội để họ tham gia tích cực hơn nữa, chủ động trong các hoạt động thiện nguyện. Đồng thời, vấn đề quản lý và sử dụng nguồn hỗ trợ có những khuôn khổ cần có sự điều chỉnh cho phù hợp, đặc biệt việc hỗ trợ từ thiện nhân đạo trong tình hình mới.

Với việc thúc đẩy hệ sinh thái từ thiện phát triển ở Việt Nam, trụ cột chính sách nhà nước là vô cùng quan trọng. Đi từ thực tiễn và nhu cầu của công tác thiện nguyện, ông Nguyễn Sỹ Dũng - Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đã chia sẻ bức tranh rộng lớn hơn về xu hướng và hệ sinh thái cho từ thiện phát triển tại Việt Nam đáp ứng nhu cầu phát triển. Ông Dũng nhấn mạnh: "Chúng ta đang thực sự thiếu một hệ thống pháp lý thúc đẩy từ thiện. Công tác hỗ trợ từ thiện nơi dễ nơi khó bởi đang phụ thuộc vào quan điểm, nhân cách của lãnh đạo địa phương, phụ thuộc vào cá nhân. Bên cạnh đó, thiếu một thể chế, một hệ quan điểm thống nhất trong việc thúc đẩy, khuyến khích làm từ thiện".

Theo ông Dũng, nên bỏ đi thủ tục cho hay không cho mà quy định hướng dẫn xem cách thức, phương pháp làm điều phối công tác từ thiện thế nào cho hiệu quả, minh bạch giải trình. Tùy từng trường hợp, hoàn cảnh, địa phương thì đơn vị nào có tư cách, năng lực phù hợp, bất kể tổ chức nhà nước hay tổ chức nhân dân, tổ chức xã hội đều có thể đứng ra điều phối công tác từ thiện.

Phân tích cụ thể về dự thảo Nghị định 64 sửa đổi, ông Nguyễn Tiến Lập đến từ Công ty Luật Nquang và cộng sự nêu rõ: "Nghị định 64 sửa đổi ra đời lúc này là rất cần thiết. Về lâu dài hơn, trong 5 năm tới, chúng ta cần một Luật bao quát cả hoạt động thiện nguyện thường xuyên cho các nhóm yếu thế. Trong đó, bao quát cả hoạt động phi lợi nhuận khác trong mọi lĩnh vực, đảm bảo khẳng định quyền dân sự chính đáng của tổ chức, cá nhân trong mưu cầu hạnh phúc, bảo đảm đời sống, phát triển cộng đồng và giải quyết các vấn đề xã hội".

Còn theo ông Trần Quốc Hùng - Phó Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, việc từ thiện rất dễ lây lan tâm lý và từ thiện có thể tràn lan, không hiệu quả. Việc ào ạt ủng hộ quần áo, mì tôm là ví dụ thực tiễn. Chúng ta cần hiểu quy trình từ thiện cần phải chuẩn chỉ, chuyên nghiệp để mang lại hiệu quả, tránh lãng phí nguồn lực. 

Nhiều đại biểu cho rằng, Nghị định 64 sửa đổi liên quan đến việc tạo điều kiện cho cả cá nhân và tổ chức cộng đồng tham gia công tác từ thiện, đa dạng hoá nguồn lực cộng đồng, huy động được nguồn lực trong dân và cả nguồn lực từ nước ngoài. 

Bên cạnh đó, cần tạo điều kiện để sự phân phối, việc thực hiện dễ dàng, tới đúng đối tượng đích, đảm bảo tính chuyên nghiệp hiệu quả. Cần minh bạch và trách nhiệm giải trình, công tác giám sát, giải trình không chỉ tài chính mà giải trình kiểm toán xã hội, cũng như công tác ghi nhận, khen thưởng… Các ý kiến đóng góp tại Tọa đàm sẽ được Ban tổ chức tổng hợp và gửi đến Ban soạn thảo sửa đổi Nghị định 64 của Bộ Tài chính.