pnvnonline@phunuvietnam.vn
Loại kháng sinh tự nhiên nào đã được con người sử dụng từ hơn 9 nghìn năm trước?
Loài người biết sử dụng mật ong từ bao giờ? Chưa có nghiên cứu nào giải đáp chắc chắn điều đó. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Bristol, Anh đã phân tích những dấu tích từ thời tiền sử và tìm thấy bằng chứng cho thấy loài người đã biết sử dụng sáp ong từ thời kỳ đồ đá.
Từ lâu, mật ong đã được con người biết đến như một loại "thảo dược" rất tốt cho sức khỏe, ứng dụng trong ẩm thực, chữa bệnh, cả trong làm đẹp. Ai cũng biết mật ong là một loại dược phẩm quý, nhưng có lẽ bạn sẽ thấy mật ong thậm chí còn quý hơn khi biết rằng, trong mùa làm mật, một con ong có thể phải "ghé thăm" 5 nghìn bông hoa trong một ngày. Và bạn sẽ ngạc nhiên hơn nữa khi biết rằng để làm ra 450 gram mật ong, đàn ong phải bay tổng cộng 90 nghìn km và hút mật trên 2 triệu bông hoa. Đây cũng chỉ một là những bí mật thú vị mà mật ong đang ẩn giấu.
Theo Tiến sĩ Joe Hanson, nhà khoa học kiêm dẫn chương trình của Đài truyền hình PBS - một trong những nhà cung cấp chương trình giáo dục nổi bật nhất Hoa Kỳ, hành trình biến đổi từ những nụ hoa đến khi những giọt mật ra đời cũng là một điều kỳ diệu mà thiên nhiên ban tặng cho loài côn trùng này.
"Mật ong đương nghiên là làm từ mật hoa, thế nhưng hình dạng ban đầu không phải là chất lỏng màu vàng và dính như vậy. Sau khi tìm được nguyên thức ăn thích hợp, các chú ong sẽ sử dụng chiếc vòi đặc biệt của mình để hút đầy mật hoa vào dạ dày. Mỗi bông hoa thường ong chỉ hút được 1 giọt, thậm chí nửa giọt mật. Do vậy, một con ong phải đi tới hơn 1 nghìn bông hoa mới đủ lượng mật trong dạ dày. Và lượng mật lấy được nhiều nhất có thể nặng bằng chính những chú ong đó." - Tiến sĩ Joe Hanson cho biết.
Nếu bạn tưởng rằng hành trình của mật ong đến đây là kết thúc thì quả thật là một sai lầm nghiêm trọng. Khi về đến tổ, một con ong thợ khác tiếp nhận mật hoa và tiếp tục nhào trộn trong dạ dày từ 120-240 lần để trở thành dung dịch như mật ong mà chúng ta hay sử dụng. Sau đó, con ong này sẽ nhả giọt mật đó vào trong lỗ tổ còn để trống. Tại đây, những chú ong sẽ có nhiệm vụ dùng chính đôi cánh của mình để làm quạt gió, giúp cô đặc lại các lỗ chứa mật ong. Khi mật ong đạt tiêu chuẩn thì ong thợ khác lại tiết sáp vít nắp lỗ lại. Những lỗ mật được vít nắp khi ta lấy cũng có thể để nhiều năm không bị hỏng.
Giới khảo cổ đã tìm được một hũ mật ong tại một ngôi mộ cổ đặt trong kim tự tháp Ai Cập. Kết quả phân tích cho thấy, mật ong tìm được có niên đại lên đến 3 nghìn năm và thậm chí chất lượng tốt đến mức vẫn có thể ăn được.
Tiến sĩ Nural Cokcetin, Đại học Công nghệ Sydney giải thích về điều đặc biệt này: "Mặc dù các nền văn hóa cổ đại không dùng những từ ngữ chính xác về thế nào là vi khuẩn mà phải đến tận sau này, nhờ các công nghệ hiện đại mà chúng ta mới phát hiện ra chúng.
Thế nhưng, trên nhiều bức chạm khắc trên đá của nền văn minh cổ đại, chúng tôi đã tìm thấy những hướng dẫn về việc sử dụng mật ong như một loại thuốc để điều trị nhiều bệnh khác nhau, từ viêm phế quản đến viêm loét dạ dày. Và phổ biến nhất là được bôi ngoài da để điều trị vết thương bỏng."
Chúng ta vẫn hay thường nhắc đến cụm từ "tuần trăng mật" để dành cho các cặp vợ chồng mới cưới. Thực chất, đây là một tập tục sống của dân tộc Giec-man, chỉ về cặp vợ chồng mới cưới cùng nhau thưởng rượu mật ong và sống tháng ngọt ngào tình cảm. Rượu mật này không có một cách phối chế đặc thù nào khác, chỉ là loại rượu trải qua ủ mật lên men và tạo thành rượu. Loại này thời kỳ ấy, nơi thịnh hành sử dụng nhất là Ai Cập và Hy Lạp.
Với người Ấn Độ, mật ong giúp họ cân bằng chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Có thể nói rằng, hiếm có loại thực phẩm nào được biết đến rộng rãi ở nhiều quốc gia trên thế giới đến vậy. Tiến sĩ Sophie Cox, nhà nghiên cứu về mật ong tại Trường đại học Birmingham, Anh cho biết, đơn vị đang nghiên cứu để sản xuất ra một loại dược phẩm dựa trên chính công dụng tuyệt vời mà mật ong mang lại.
Theo Tiến sĩ Sophie Cox, mật ong có chứa chất kháng sinh tự nhiên, được gọi là các phản ứng tiêu diệt vi khuẩn và được cơ thể sản xuất tự nhiên để chống lại nhiễm trùng.
"Bạn có biết rằng, vào năm 2050, tình trạng kháng thuốc kháng sinh được dự đoán sẽ giết chết nhiều người hàng năm hơn cả ung thư. Do vậy, chúng tôi đang nghiên cứu để chế tạo ra sản phẩm mật ong vô trùng để xịt lên vết thương. Hãy tưởng tượng một khu vực chiến tranh, điều này cho phép những người lính bị thương trong chiến đấu được điều trị ngay tại hiện trường, tiết kiệm thời gian và ngăn ngừa nhiễm trùng cho đến khi họ được vận chuyển đến bệnh viện." - Tiến sĩ Sophie Cox nhấn mạnh.
Điều đặc biệt trong mật ong có tất cả 9 loại amino axit thiết yếu mà cơ thể con người không thể tự tổng hợp được mà phải được cung cấp từ bên ngoài thông qua các loại thực phẩm. Và để tôn vinh những đóng góp của loài ong đối với đời sống con người, cũng như bảo vệ và thúc đẩy nghề nuôi ong, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) đã lấy ngày 20/5 hàng năm là "Ngày ong thế giới".
Loài ong tuy nhỏ bé, nhưng cuộc sống của chúng cũng rất phức tạp và có bao điều thú vị. Vì thế, hãy trồng thêm cây, trồng thêm hoa để tiếp thêm sự sống cho loài ong và sự sống cho chính chúng ta.