Loài mèo đã “thuần hóa” loài người như thế nào?

Con người đã học được gì từ loài mèo?

Nhờ nuôi mèo làm thú cưng, con người đã học được nhiều điều từ tính cách và cách tồn tại bền bỉ và cá tính. Nhiều nghiên cứu còn phát hiện thấy tính tương tác qua lại giữa con người với loài mèo.

Nghiên cứu về tác dụng sở hữu một con mèo do các chuyên gia ở trường Đại học Nevada, Mỹ,  do giáo sư nhân chủng học Peter Gray chủ trì phát hiện thấy, sở hữu một con vật cưng không chỉ có lợi ích sức khỏe. Đáng ngạc nhiên là 25% đàn ông và 33% phụ nữ nói rằng, họ bị thu hút bởi một người nào đó chỉ vì thú cưng, nhất là mèo.

Theo nghiên cứu, mèo trong tự nhiên săn mồi vào ban đêm, còn chó lại hoạt động nhiều vào ban ngày. Để hiểu thêm lý do tại sao những nghiên cứu này có ý nghĩa, chúng ta có thể xem xét hành vi của chó và mèo trong môi trường hoang dã. Từ hành vi này hàm ý đến con người, mèo trong tự nhiên không ngại ở một mình, chúng săn mồi vào ban đêm. 

Vì vậy, lý do tại sao những biểu tượng nội tâm có thể yêu mèo và những sinh vật xã hội thân thiện. Nghiên cứu  còn phát hiện thấy mèo có nhiều điểm chung với họ hàng nhà mèo rừng như sư tử. Ba đặc điểm tính cách của mèo nhà có điểm chung với sư tử là tính thống trị, tính bốc đồng và chứng loạn thần kinh. Tuy nhiên, có lẽ tính cách thất thường của mèo không hoàn toàn xấu, mèo cưng thường thể hiện sự dễ bị kích động, bốc đồng và vui nhộn.

Nghiên cứu về mèo còn phát hiện thấy mèo bố và mèo mẹ ảnh hưởng lớn đến tính cách của mèo con. Nghiên cứu do các chuyên gia ở Trung tâm Dinh dưỡng Vật nuôi Waltham, thuộc Đại học Cambridge (UoC) đứng đầu là nữ tiến sĩ Sandra McCune, thực hiện. Các nhà nghiên cứu đã nuôi mèo trong phòng thí nghiệm, sự khác biệt về tính cách là rõ ràng bởi tất cả mèo con được nuôi dưỡng trong những điều kiện giống hệt nhau. Kết quả cho thấy giống đực (mèo bố) ảnh hưởng nhiều đến tính cách và tính khí của mèo con. Một con mèo đực tốt bụng, thân thiện có xu hướng sinh ra những chú mèo con thân thiện, tốt tính. Còn ảnh hưởng di truyền của mèo mẹ lên các tính cách của mèo con lại khó xác định hơn vì chúng bắt chước hành vi của mẹ nhiều hơn so với di truyền.

Trong nghiên cứu mang tên "The wisdom of cats" (tạm dịch: Sự khôn ngoan của loài mèo) và "Feline Philosophy: Cats and the Meaning of Life" (Triết học mèo: Mèo và ý nghĩa cuộc sống) của triết gia người Anh John Grey đề cập những bài học quý con người có thể học được từ loài mèo, đó là sự hài lòng với những gì cuộc sống đem lại. Theo tác giả, mèo hài lòng với cuộc sống mà thiên nhiên ban tặng, nên  con người có thể học được cách sống. Ví dụ, con người chật vật đấu tranh tìm kiếm hạnh phúc nhưng loài mèo lại ngược lại, chúng hạnh phúc. Mọi mối đe dọa hướng tới chúng được loài mèo "thoát" ra hay loại bỏ. Có lẽ đây là lý do chính mà nhiều người trong số chúng ta yêu loài mèo.

Mặt khác của mèo là chúng không đầu hàng trước cái chết của kẻ săn mồi một cách lặng lẽ. Chúng sẽ chiến đấu đến cùng để bảo vệ bản thân hoặc mèo con nếu chúng là mèo cái. Vì vậy, chúng có một tình yêu cuộc sống mãnh liệt khi chúng khỏe mạnh và khi bị ốm, chúng có xu hướng bò đến một nơi yên tĩnh, ít bóng tối, nơi chúng, theo một nghĩa nào đó, chúng muốn chết.

Cũng theo John Grey, mèo không lên kế hoạch cho cuộc đời mà sống với những gì đang đến với chúng. Với nghiên cứu trên tác giả đưa ra một cái nhìn so sánh về cuộc đời của loài mèo và cuộc đời loài người, từ đó để bạn tự nhận ra bản thân đang "lầm đường lạc lối" trong những toan tính của cuộc sống và tự tìm ra con đường bước tới ánh sáng của sự "biết" và "đủ".

Một bài học khác con người có thể học được từ mèo đó là sự sạch sẽ của nó. Loài mèo được mệnh danh là một trong các loài thú sạch sẽ nhất. Loài mèo luôn biết tự bảo vệ cơ thể của nó tránh những nơi ẩm ướt. Nó là động vật không mấy mặn mà gì với tắm, thường nó không thích lông trên cơ thể của nó bị ướt hay có những tác động của các vật khác dính lên cơ thể. Để làm vệ sinh cho cơ thể, mèo thường thè lưỡi ra và tiết nước bọt vào chân của nó, bôi lên mặt và toàn thân. Hành động này cho thấy mục đích nó muốn xóa sạch các vết bẩn, ngay cả hơi tay của con người vừa mới bồng hay vuốt ve nó. 

Loài mèo luôn tự làm vệ sinh cho cơ thể nhiều lần trong ngày, thường là lúc nó mới ngủ dậy hay đi đâu đó về. Hành động đó đã trở thành thói quen thường thấy ở loài mèo ngay cả khi cơ thể của nó không có vết bẩn nào.