Ngăn chặn dịch bệnh rình rập sau mưa lũ: Những điều cần lưu ý

Môi trường ô nhiễm là "mảnh đất màu mỡ" cho vi khuẩn sinh sôi

Sau các đợt mưa bão, nước lũ không chỉ cuốn theo đất cát mà còn mang theo rác thải sinh hoạt, xác động vật và chất thải công nghiệp, gây ô nhiễm nghiêm trọng cho môi trường sống. Theo Bộ Y tế, đây là điều kiện lý tưởng để các loại vi khuẩn, virus, ký sinh trùng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt tại những khu vực bị cô lập, thiếu nước sạch và hệ thống vệ sinh cơ bản.

Cảnh báo từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội cho thấy, những bệnh thường phát sinh sau lũ bao gồm: Sốt xuất huyết, tiêu chảy cấp, cúm mùa, viêm da, đau mắt đỏ... Bác sĩ Khổng Minh Tuấn - Phó Giám đốc CDC Hà Nội - nhận định: "Nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm, điều kiện vệ sinh suy giảm, thời tiết nóng ẩm... là những yếu tố làm gia tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh, đặc biệt ở khu vực dân cư sống tạm bợ sau thiên tai".

Nước đọng lâu ngày là môi trường sinh sôi lý tưởng cho muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết. Trong khi đó, nguồn nước bị nhiễm rác thải, phân gia súc và hóa chất dễ khiến người dân mắc các bệnh đường tiêu hóa và da liễu.

Thương hàn, sốt xuất huyết có nguy cơ bùng phát mạnh

TS Hoàng Minh Đức - Cục trưởng Cục Phòng chống bệnh (Bộ Y tế) - nhấn mạnh: Thương hàn là một trong những bệnh đáng lo ngại nhất trong thời điểm này. Bệnh do vi khuẩn Salmonella typhi gây ra, lây lan qua thực phẩm, nước uống nhiễm khuẩn hoặc tiếp xúc với người mắc bệnh.

"Người nhiễm thương hàn có thể sốt cao kéo dài, rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, và đôi khi không có biểu hiện rõ ràng. Điều đáng lo ngại là ngay cả người mang mầm bệnh nhưng không có triệu chứng vẫn có thể đào thải vi khuẩn ra môi trường, làm tăng nguy cơ lây lan trong cộng đồng", TS Đức cho biết.

Không chỉ thương hàn, sốt xuất huyết cũng được xác định là "điểm nóng" trong mùa mưa năm nay. Theo các chuyên gia dịch tễ, muỗi vằn - vật trung gian truyền virus Dengue - sinh sản mạnh trong các dụng cụ chứa nước đọng như lu, vại, vỏ lon, lốp xe bỏ không. Khi không được xử lý triệt để, các ổ bọ gậy này sẽ trở thành nguồn phát tán dịch bệnh nguy hiểm.

Chủ động phòng bệnh, tránh hiểm họa lan rộng

Bộ Y tế khuyến cáo, để phòng tránh nguy cơ dịch bệnh lan rộng, người dân cần nghiêm túc thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân và môi trường. Trong đó, ăn chín, uống sôi, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và tuyệt đối không sử dụng nguồn nước chưa qua xử lý là nguyên tắc bắt buộc.

Riêng đối với sốt xuất huyết, các hộ dân cần chủ động diệt lăng quăng, đậy kín các vật dụng chứa nước và không để nước đọng quanh nhà. Sử dụng màn khi ngủ, kể cả ban ngày, cũng là cách hữu hiệu để ngăn ngừa muỗi đốt.

Với các bệnh ngoài da và đau mắt đỏ, người dân nên hạn chế tiếp xúc trực tiếp với nước bẩn, rửa tay chân sạch sẽ sau khi đi lại qua khu vực ngập lụt, không dùng chung khăn mặt, chậu rửa để tránh lây lan bệnh trong cộng đồng.

Ngoài ra, nếu có triệu chứng nghi ngờ như sốt cao, tiêu chảy, buồn nôn, đỏ mắt, nổi ban, ngứa toàn thân…, người dân cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời. "Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc truyền dịch tại nhà. Việc điều trị không đúng cách không chỉ gây nguy hiểm cho bản thân mà còn có thể khiến dịch lây lan nhanh hơn", Bộ Y tế khuyến cáo.

Mỗi người dân là một "lá chắn" phòng dịch

Để ngăn chặn dịch bệnh từ giai đoạn đầu, vai trò của chính quyền địa phương là cực kỳ quan trọng. Bộ Y tế đề nghị các tỉnh, thành phố chủ động rà soát, đánh giá nguy cơ dịch tễ trên địa bàn; đồng thời tăng cường công tác giám sát, xét nghiệm, điều tra ca bệnh để phát hiện sớm và khoanh vùng kịp thời.

"Cần cải thiện hệ thống cung cấp nước sạch, đảm bảo vệ sinh môi trường, thu gom rác thải và xử lý triệt để chất thải sinh hoạt. Bên cạnh đó, cần chuẩn bị đủ thuốc, hóa chất phòng chống dịch, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe", đại diện Cục Phòng chống bệnh nhấn mạnh.

Tại một số tỉnh chịu thiệt hại nặng nề do mưa lũ trong những ngày qua như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị…, lực lượng y tế đã được huy động khẩn cấp để phun hóa chất khử khuẩn, phát thuốc điều trị, hỗ trợ người dân vệ sinh môi trường, đảm bảo an toàn nguồn nước sinh hoạt.

Dịch bệnh không từ một ai. Khi vi khuẩn, virus đã bắt đầu xâm nhập vào môi trường sống, mỗi hành vi chủ quan, thiếu hiểu biết hay coi thường nguy cơ lây nhiễm đều có thể khiến cả cộng đồng phải trả giá.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thiên tai ngày càng cực đoan, việc phòng chống dịch sau mưa bão cần được xem là ưu tiên song song với công tác khắc phục hậu quả thiên tai. Không chỉ ngành y tế, mà từng hộ dân, từng cộng đồng đều phải chủ động, quyết liệt và có trách nhiệm hơn trong việc giữ gìn vệ sinh, phát hiện sớm bệnh, xử lý đúng cách, không để dịch bùng phát.

Khi nước đã rút, hãy để nỗi đau thiên tai không bị nối dài bằng một cơn ác mộng khác mang tên "dịch bệnh".