Nữ nghệ nhân đưa thương hiệu chè La Bằng vươn xa

Tuổi thơ gắn bó với nương chè ở xóm Rừng Vần (xã La Bằng, tỉnh Thái Nguyên), từ nhỏ nghệ nhân Nguyễn Thị Hải (SN 1966), Chủ tịch HĐQT, Bí thư Chi bộ Hợp tác xã (HTX) Chè La Bằng đã theo mẹ lên nương hái chè. Chứng kiến cảnh chè làm ra vất vả nhưng bán rẻ, thậm chí nhiều người còn nhầm La Bằng với Cao Bằng, bà luôn trăn trở: "Vì sao chè ngon mà không ai biết đến?".

Câu hỏi ấy thôi thúc bà tìm lời giải, để rồi sau hơn 20 năm, chè La Bằng đã trở thành thương hiệu uy tín, lan tỏa khắp cả nước và vươn ra thế giới.

Đưa chè La Bằng vươn ra thế giới

Đầu những năm 2000, sau khi tham gia các lớp tập huấn, bà Nguyễn Thị Hải nhận ra điểm yếu lớn nhất của chè La Bằng là chưa có thương hiệu. Năm 2006, bà vận động thành lập HTX Chè La Bằng với 13 thành viên, vốn điều lệ chỉ 60 triệu đồng, nhằm xây dựng thương hiệu và tìm đầu ra ổn định cho bà con.

Hiện HTX đã liên kết gần 200 hộ dân, diện tích chè 22,3 ha, vốn điều lệ tăng gấp 25 lần; sản phẩm được chọn làm quà tặng tại Hội nghị cấp cao APEC 2017, đạt danh hiệu Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia 2019, OCOP 4 sao (2019, 2022) và đang hoàn thiện hồ sơ OCOP 5 sao.

Một trong những sáng kiến quan trọng của bà Hải là chuyển sang sản xuất chè hữu cơ. Bà chia sẻ: "Chúng tôi tự nghiên cứu dung dịch hữu cơ từ trứng, chuối, đỗ tương, mật ong, mật mía và men vi sinh thay phân bón hóa học. Cách làm vừa tiết kiệm, vừa tạo sản phẩm an toàn, nâng cao uy tín thương hiệu".

Nhờ phương pháp này, HTX mạnh dạn mở rộng danh mục sản phẩm, từ chè xanh truyền thống đến hồng trà, bột macha, kẹo lạc trà xanh, chè lam, chocolate trà xanh và mỹ phẩm từ bột trà. Bà Hải cho biết: "Bột matcha không chỉ tiêu thụ tốt trong nước mà còn mở ra hướng xuất khẩu, khi thị trường Nhật Bản khan hiếm nguồn cung".

HTX còn đầu tư không gian trưng bày và thưởng trà rộng rãi, nơi du khách tham quan, trải nghiệm văn hóa trà Thái Nguyên và trực tiếp tham gia các hoạt động như sao chè, làm matcha, nấu kẹo lạc, hát then, đốt lửa trại cùng bà con, tạo sức hấp dẫn và niềm tin cho sản phẩm.

Tạo việc làm, nâng doanh thu từ thương hiệu chè

Hiện HTX tạo việc làm cho khoảng 20 lao động với thu nhập bình quân 9-10 triệu đồng/tháng. Sản lượng chè khô tiêu thụ bình quân khoảng 60 tấn/năm, doanh thu năm 2024 đạt 3,8 tỷ đồng và dự kiến năm 2025 đạt 5 tỷ đồng. 

Bà Hải nhấn mạnh: "Muốn đi xa, yếu tố then chốt là con người, đặc biệt là vai trò người đứng đầu phải đam mê, tâm huyết, dám nghĩ dám làm. Sản phẩm tốt phải bắt đầu từ cái tâm của người làm ra, còn sự đồng lòng chính là chìa khóa vượt qua thử thách. Người lãnh đạo cần kiên trì với mục tiêu dài hạn, không chạy theo lợi nhuận trước mắt, đồng thời tranh thủ sự hỗ trợ từ Nhà nước để sáng kiến đi vào thực tiễn".

Bên cạnh phát triển kinh tế, bà Hải tích cực tham gia các hoạt động xã hội như ủng hộ biển đảo, quỹ vì người nghèo, thiên tai, chất độc da cam, nhận đỡ đầu học sinh khó khăn, tổ chức quỹ khuyến học dòng họ và đồng hành các sự kiện địa phương như lễ hội chè, thi tay nghề, đấu giá sản phẩm. Những hoạt động này biến HTX Chè La Bằng thành điểm đến học tập kinh nghiệm, lan tỏa tinh thần khởi nghiệp và sẻ chia trong cộng đồng ngành chè.

Đặc biệt, năm 2025, bà Hải được vinh danh Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam, đây là khoảnh khắc khiến bà "xúc động, niềm vui vỡ oà", coi đó là phần thưởng cho sự bền bỉ và động lực để tiếp tục đổi mới. 

"Muốn đi xa, yếu tố then chốt là con người; người lãnh đạo cần kiên trì mục tiêu dài hạn. Từ ghi nhận này, HTX xác định hướng đi: Mở rộng sản xuất hữu cơ, hoàn thiện hồ sơ OCOP 5 sao, đẩy mạnh du lịch trải nghiệm và kênh thương mại điện tử, gắn kết cộng đồng làm chè cùng phát triển", bà Hải chia sẻ.