Nghịch lý người nghèo, thu nhập thấp 'chê' nhà ở xã hội?

Nhà ở xã hội mở bán đến đợt… thứ 15

Theo Bộ Xây dựng, hiện nay cả nước đã hoàn thành đầu tư xây dựng 198 dự án nhà ở xã hội với quy mô xây dựng hơn 81.700 căn hộ, tương đương khoảng 4,1 triệu mét vuông.

Việc phát triển nhà ở xã hội mới đạt được 33% so với mục tiêu phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, và cần hơn 12 triệu mét vuông nhà ở xã hội nữa. Như  vậy, nhu cầu nhà ở xã hội vẫn còn rất lớn. Tuy nhiên, hiện nay đang diễn ra một nghịch lý là nhiều dự án nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp tại khu vực đô thị lại đang ế ẩm.

Ví dụ điển hình là dự án nhà ở xã hội CC-1 Khu đô thị Quốc Oai (huyện Quốc Oai, Hà Nội) có  tổng số 432 căn hộ; trong đó có 346 căn hộ để bán. Đến nay, dự án này đã phải mở bán tới đợt thứ 15 với 35 khách hàng ký hợp đồng mua bán.

Trong tình cảnh tương tự, tòa A1.1; A1.2; A2 dự án Tổ hợp nhà ở xã hội và dịch vụ thương mại AZ Thăng Long, tại thôn Lai Xá, xã Kim Chung (Hoài Đức – Hà Nội). Chỉ riêng nhà 19T1 có 432 căn hộ để bán. Chủ đầu tư dự án này cũng phải mở bán tới đợt thứ 5 với hơn 40 khách hàng đã đăng ký hợp đồng mua bán.

Chị Nguyễn Thị Quế,  ở ngõ 336, Nguyễn Trãi, Thanh Xuân (Hà Nội) cho biết, gia đình chị đã sống trong nhà thuê hơn 10 năm nay, nhu cầu mua nhà vẫn rất bức thiết. Năm qua, anh chị tìm mua nhà ở xã hội cho vừa sức nhưng quả thật không dễ dàng. Một số dự án nhà ở xã hội tại Long Biên, Quốc Oai, hay Hoài Đức đều xa trên 20km so với nơi làm việc; “chỉ nghĩ đến cảnh hàng ngày đi lại quãng đường xa mất tới 2 tiếng để tới cơ quan, cộng với tắc đường đã thấy ngại”, chị Quế nói.

Không chỉ vậy, nhiều dự án chưa đầy đủ hệ thống dịch vụ công cộng; không thuận tiện về kết nối hạ tầng với khu trung tâm nên khó hấp dẫn người mua. 

 

Nội đô có thiếu đất xây nhà ở xã hội?

Hà Nội xây dựng mục tiêu phát triển nhà ở cho các đối tượng thu nhập thấp đến năm 2020 cần hơn 4,6 triệu mét vuông sàn. Còn TP. HCM đang triển khai kế hoạch xây dựng 39 dự án nhà ở xã hội với tổng số hơn 44 ngàn căn hộ. Đến năm 2020, thành phố có thể xây dựng hoàn thành 20 ngàn căn. Nhiều ý kiến cho rằng, nhà ở xã hội đang thiếu vốn và đất phát triển dự án. Nút thắt về nguồn vốn và đất đai cần được gỡ thì các dự án nhà ở xã hội mới có thể triển khai được.

Ông Nguyễn Trần Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, khẳng định: “Quỹ đất xây nhà ở xã hội chúng ta không thiếu”. Trong luật đã quy định dành 20% trong tổng quỹ đất phát triển nhà và đô thị làm nhà ở xã hội. Theo điều tra năm 2013, riêng Hà Nội và TPHCM có 20.000 ha đất phát triển đô thị, 20% tương ứng là 4.000 ha đất dành cho nhà ở xã hội.

Tuy nhiên, trên thực tế kiểm tra các dự án xây dựng nhà ở đô thị, đang diễn ra tình trạng “quỹ đất 20% dành cho nhà ở xã hội không làm, chủ đầu tư khoanh lại không thực hiện giải phóng mặt bằng hoặc đợi thời cơ để chuyển đổi mục đích sang nhà thương mại”, ông Nguyễn Trần Nam nói. 

Ông Nguyễn Văn Danh, Sở Xây dựng TP. HCM, cho biết: Các khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện xây dựng nhà ở xã hội, trước tiên phải kể tới việc bồi thường, giải phóng mặt bằng tại một số dự án rất khó khăn, kéo dài, tiến độ thực hiện dự án chậm, thậm chí không thực hiện được.

Còn các dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất trên 10ha, theo quy định phải có 20% quỹ đất để xây nhà ở xã hội. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Danh, một số chủ đầu tư chậm triển khai bồi thường, giải phóng mặt bằng với quỹ đất đó hoặc chậm đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, nên chưa triển khai đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Cạnh đó, quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội chưa xác định cụ thể trong một số quy hoạch xây dựng đô thị, quy hoạch kế hoạch sử dụng đất… dẫn đển ảnh hưởng sự chủ động trong việc chuẩn bị quỹ đất để thực hiện chương trình nhà ở trong dài hạn và căn cơ.