Người phụ nữ ghi dấu ấn quan trọng trong Toán học

Marie-Sophie Germain (1/4/1776 - 27/6/1831) là một nhà toán học, vật lý và triết gia người Pháp. Dù không thể chính thức theo đuổi sự nghiệp toán học vì là phụ nữ nhưng bà vẫn có đóng góp lớn cho lĩnh vực toán học thế giới, cung cấp nền tảng nghiên cứu cho các nhà toán học sau này.

Sophie Germain sinh ra tại Paris, trong thời kì nước Pháp đang trải qua nhiều biến động chính trị-xã hội. Bị gia đình phản đối vì cho rằng việc học không phù hợp với phụ nữ, bà đã tự nghiên cứu toán học từ những cuốn sách trong thư viện của cha mình, đồng thời trao đổi thư với các nhà toán học nổi tiếng. Bà buộc phải dùng bút danh "Monsieur Antoine-Auguste Le Blanc", danh tính của một cựu sinh viên, để nộp bài tập và trao đổi với các giáo sư ở ngôi trường École Polytechnique danh tiếng thời đó, cũng như viết thư cho các nhà toán học, trong đó có Carl Friedrich Gauss, một trong những nhà toán học vĩ đại nhất mọi thời đại.

Một trong những đóng góp quan trọng của Sophie là trong lĩnh vực nghiên cứu về "Định lý lớn Fermat". Bà đã phát triển một phương pháp tiếp cận mới, được gọi là "Định lý Germain", đặt nền tảng cho những tiến bộ sau này trong việc chứng minh giả thuyết của Fermat và truyền cảm hứng cho các nhà toán học nghiên cứu vấn đề này trong những thế kỷ sau. 

Bên cạnh đó, bà còn có một công trình nghiên cứu về lý thuyết số. Bà dùng bút danh để trao đổi và thảo luận qua thư với Carl Friedrich Gauss. Sau khi phát hiện ra danh tính thật của bà, Gauss đã bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với trí tuệ của bà. Trước khi qua đời, Gauss đã đề nghị trao cho bà một bằng danh dự, nhưng điều đó đã không xảy ra.

Ngoài lý thuyết số, Sophie Germain đã có những đóng góp đáng kể cho vật lý, đặc biệt là trong nghiên cứu về độ đàn hồi. Năm 1811, bà tham gia một cuộc thi do Viện Hàn lâm Khoa học Paris tổ chức, nhằm phát triển một lý thuyết toán học về độ đàn hồi. Bà là người phụ nữ duy nhất tham gia cuộc thi và sau nhiều lần nộp bài, bà đã được trao giải thưởng vào năm 1816. 

Công trình nghiên cứu về độ đàn hồi của bà đã cung cấp những hiểu biết cơ bản, có ảnh hưởng đến những phát triển sau này trong kỹ thuật và khoa học vật liệu.

 Ngày nay, bà được tôn vinh là một nhân vật tiên phong trong ngành toán học, mở đường các thế hệ phụ nữ theo đuổi lĩnh vực STEM. Viện Hàn lâm Khoa học Pháp đã thành lập "Giải thưởng Sophie Germain" để vinh danh các nghiên cứu toán học xuất sắc. Di sản của bà là nguồn cảm hứng cho tất cả những ai gặp phải rào cản trong quá trình theo đuổi kiến thức.