Người thầy bền bỉ "cõng" máy tính, đưa ánh sáng "thế giới số" tới học sinh Pa Kô, Vân Kiều

"Cõng" máy tính lên điểm trường

Con đường dẫn vào xã La Lay (tỉnh Quảng Trị) uốn lượn giữa núi rừng trùng điệp. Mùa khô nắng như đổ lửa, mùa mưa sương giăng kín lối, có đoạn phải băng qua khe suối, có đoạn hẹp chỉ vừa một chiếc xe máy len qua.

Ở nơi biên viễn tưởng chừng rất xa với "thế giới số" ấy, vẫn có những tiết học Tin học đều đặn diễn ra, nơi những đứa trẻ người Pa Kô, Vân Kiều lần đầu chạm tay vào bàn phím, lần đầu thấy con trỏ chuột nhấp nháy trên màn hình. 

Người mang công nghệ đến với các em là thầy giáo Hoàng Dương Hòa, giáo viên Trường Tiểu học và Trung học cơ sở (TH-THCS) A Ngo.

Đều đặn hàng tuần, thầy Hòa lại di chuyển đến các điểm trường lẻ để dạy học. Trên chiếc xe máy cũ, ngoài ba lô là giáo án, còn có thêm một thùng máy tính được buộc chặt phía sau. 

Thầy Hòa bảo, mỗi lần chở máy đi dạy ở điểm lẻ là một lần hồi hộp, chỉ sợ xóc đường làm hỏng thêm linh kiện. Thế nhưng, cũng chính trên những chuyến đi như thế, hành trình "xóa mù công nghệ" cho học sinh vùng biên giới được thầy lặng lẽ "viết" nên suốt hơn 5 năm qua.

Sinh ra ở vùng đồng bằng ven biển phía nam của tỉnh Quảng Trị, tốt nghiệp Đại học Sư phạm Huế, thầy Hoàng Dương Hòa từng có những năm đầu công tác ở các trường gần nhà. Khi ấy, đường sá thuận lợi, trường lớp khang trang, phòng máy đầy đủ thiết bị. Việc dạy Tin học diễn ra đúng nghĩa "chuẩn chỉnh" như giáo trình.

Thế rồi, đầu năm 2020, sau kỳ thi tuyển viên chức giáo dục, thầy nhận quyết định về công tác tại Trường TH-THCS A Ngo, xã La Lay – một địa bàn miền núi giáp biên giới Việt - Lào, cách nhà gần 150 km.

"Lúc cầm quyết định trên tay, tôi cũng đắn đo nhiều. Nhưng câu hát "Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ sẽ giành phần ai" cứ vang lên trong đầu. Câu hát ấy như đưa đường, dẫn lối tôi lên với La Lay", thầy Hòa nhớ lại.

Chuyến đi đầu tiên đến Trường TH-THCS A Ngo là một trải nghiệm khó quên. Con đường quanh co giữa đại ngàn, những khúc cua tay áo, những đoạn dốc trơn trượt khiến thầy Hòa không khỏi bỡ ngỡ. Cảm giác lo lắng về cuộc sống phía trước, về lớp học, về học trò miền núi xen lẫn với quyết tâm thử sức mình ở một môi trường hoàn toàn mới.

Đến La Lay, thầy Hòa nhận ra đời sống người dân nơi đây vẫn còn nhiều thiếu thốn; học sinh ham học nhưng điều kiện tiếp cận tri thức còn hạn chế. Riêng với môn Tin học, môn học vốn đã khó ngay cả ở vùng thuận lợi thì ở Trường TH-THCS A Ngo lại càng gian nan hơn. "Phòng máy chỉ có vỏn vẹn 3 chiếc máy vi tính cũ, được lấy từ kho trường, hoạt động chập chờn, lúc chạy lúc không", thầy Hòa nhớ lại.

Trong những buổi dạy Tin học đầu tiên, hình ảnh khiến thầy Hòa nhớ mãi là sự rụt rè của học sinh khi đứng trước máy tính. Có em nhìn bàn phím như nhìn một vật gì rất lạ, tay cứ chần chừ không dám chạm. Có em thú nhận chưa từng thấy máy vi tính ngoài đời, chỉ nghe qua tivi hay điện thoại của người lớn.

Với suy nghĩ, nếu dạy theo cách thông thường thì các em sẽ rất sợ nên thầy Hòa quyết định bắt đầu từ những điều nhỏ nhất. Thầy chỉ cho học sinh sờ, chạm vào máy, chỉ chúng cách bật, tắt máy, cách cầm chuột, cách gõ từng chữ cái. Mỗi thao tác đều được làm chậm rãi, kiên nhẫn, để các em quen dần với thế giới công nghệ.

Niềm vui đến bất ngờ với thầy Hòa khi trong tiết dạy, từ những chỉ dẫn đó, một em học sinh đã lần đầu gõ được tên mình trên Word. "Khi những dòng chữ nguệch ngoạc hiện lên trên màn hình được các em vẽ bằng Paint, tôi thấy mọi mệt mỏi tan biến", thầy Hòa chia sẻ.

Trường TH-THCS A Ngo là ngôi trường đầu tiên trên địa bàn triển khai dạy Tin học ở tất cả các điểm trường. Để làm được điều đó, không có cách nào khác ngoài việc… chở máy tính đi dạy. Những chiếc máy cũ được thầy và đồng nghiệp thay phiên nhau buộc lên xe, vượt đường rừng, đến từng lớp học nhỏ giữa bản làng.

Có hôm trời mưa, đường trơn, xe ngã, cả người lẫn máy lấm lem bùn đất. Có hôm đi từ sáng sớm đến trưa mới tới điểm trường. Nhưng rồi, khi nhìn thấy học sinh háo hức chờ đợi, thầy Hòa lại quên hết nhọc nhằn. Ở điểm trường, các em mong tiết Tin học của thầy Hòa. Có khi nghỉ học vì mưa, các em còn hỏi bao giờ thầy mang máy lên dạy lại. Thầy Hòa bảo, chính sự mong đợi ấy trở thành động lực để thầy không bỏ cuộc.

Thắp sáng niềm đam mê công nghệ

Qua thời gian giảng dạy, thầy Hòa nhận ra học sinh miền núi tiếp thu tốt hơn khi được thực hành nhiều và trải nghiệm trực quan. Vì vậy, thầy liên tục điều chỉnh phương pháp dạy học theo hướng giảm lý thuyết khô khan, tăng thời gian thực hành, khuyến khích làm việc nhóm, để các em tự hỗ trợ nhau.

Những buổi phụ đạo miễn phí vào thời gian không có tiết học trở thành "khoảng thời gian vàng" để học sinh tiếp xúc thêm với máy tính. Với nhiều em, đó là cơ hội hiếm hoi, bởi ở nhà hoàn toàn không có thiết bị.

Song song với đó, thầy Hòa cũng hướng dẫn học sinh sử dụng Internet một cách an toàn, tìm kiếm tài liệu học tập, đọc sách báo điện tử, làm quen với các phần mềm ứng dụng phục vụ học tập. Mỗi kỹ năng nhỏ được tích lũy dần, giúp các em thêm tự tin và hình thành niềm yêu thích với môn Tin học.

Không dừng lại ở lớp học, thầy Hòa còn động viên, đồng hành cùng học sinh tham gia các cuộc thi như Sáng tạo trẻ, Tin học trẻ cấp huyện và cấp tỉnh. Nhiều sản phẩm của học sinh đã đạt giải tại cuộc thi Đại sứ du lịch tỉnh Quảng Trị, Tin học trẻ các cấp. Những kết quả ấy khiến thầy càng tin rằng học sinh miền núi hoàn toàn có thể tiếp cận và làm chủ công nghệ nếu được trao cơ hội đúng cách.

Sự nỗ lực bền bỉ ấy đã được ghi nhận Nhưng với thầy, phần thưởng lớn nhất vẫn là sự tiến bộ của học sinh. "Các em tự tin hơn, ham học hơn, và quan trọng nhất là không còn sợ công nghệ nữa", thầy Hòa chia sẻ.

Hơn 5 năm gắn bó với Trường TH-THCS A Ngo, thầy Hòa không coi đó là sự hy sinh. Thầy gọi đó là may mắn bởi "Nghe tiếng học trò cười, thấy các em tiến bộ mỗi ngày là tôi có thêm động lực", thầy nói.

Ở nơi sóng Internet còn chập chờn, nơi con đường đến trường còn lắm gian nan, vẫn có một người thầy miệt mài "cõng" công nghệ lên lớp để trao cho học trò niềm tin, mở ra trước mắt các em một cánh cửa của tri thức và cơ hội.