Ví điện tử là một phương tiện trung gian thanh toán cho người dùng chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng vào tài khoản ví trên internet để thực hiện các giao dịch mua bán. Tính đến cuối tháng 9/2019 có 32 tổ chức không phải là ngân hàng đã được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp phép hoạt động cung ứng các dịch vụ trung gian thanh toán gồm: cổng thanh toán điện tử; hỗ trợ thu hộ, chi hộ; ví điện tử. Mỗi loại ví điện tử đi theo phân khúc khách hàng riêng biệt nhưng có một điểm chung ví điện tử không thu phí giao dịch và đặc biệt luôn khuyến mãi trực tiếp bằng tiền cho người dùng.
Đa dạng các loại ví điện tử
Ví điện tử đáp ứng cơ bản nhu cầu thanh toán của người tiêu dùng khi thực hiện các dịch vụ mua sắm online. Hình thức nạp tiền và thanh toán ví điện tử khá đa dạng, nhanh chóng, tiện lợi bao gồm cả các website lẫn ứng dụng di động.
Tiện ích của ví điện tử giúp người tiêu dùng thay đổi hành vi thanh toán khi mua sắm. Nếu như người dùng thẻ ngân hàng thanh toán tại điểm bán hàng sẽ mất thời gian chờ đợi quẹt thẻ vào máy chấp nhận thẻ (POS); người dùng thẻ thanh toán trên internet banking mất thời gian nhập mã OTP xác nhận chủ thẻ thì với phương thức thanh toán ví điện tử, người dùng chỉ cần xác thực mật khẩu, vân tay trên các thiết bị điện thoại hoặc sao chụp mã QR Code gắn trên hàng hóa dịch vụ. Bên cạnh đó, các loại ví điện tử rất thuận tiện cho việc thanh toán những món hàng có giá trị nhỏ lẻ, người mua hàng không cần phải chờ người bán trả lại tiền thừa trong quá trình giao dịch.
Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), hiện cả nước có 26 tổ chức cung ứng dịch vụ ví điện tử như: MoMo, AirPay, ZaloPay, Vimo, VTCPay, SenPay, Ví TrueMoney, Moca... và khoảng 10.000 đơn vị chấp nhận thanh toán bằng ví điện tử. Từ năm 2018 đến nay, loại hình thanh toán này được nhiều người sử dụng ưa chuộng nhờ những kết nối dễ dàng với các dịch vụ. Theo dự báo của NHNN, đến năm 2020 sẽ đạt 10 triệu người dùng ví điện tử.
Mỗi loại ví điện tử đều tung những chiêu khác nhau để thu hút người tham gia. Một số ví dụ tiêu biểu: Momo được nhắc nhiều về hoạt động khuyến mãi hấp dẫn, mua hàng trên các trang thương mại điện tử và thanh toán trực tuyến, hóa đơn dịch vụ (điện, nước, điện thoại trả sau…). Viettelpay nổi bật với hoạt động chuyển khoản, mua thẻ cào trực tuyến, thanh toán trực tuyến. Moca được người dùng ưa chuộng trong phân khúc gọi xe công nghệ, mua hàng. Airpay được người dùng quan tâm với hoạt động mua đồ ăn trực tuyến.
Tăng cường bảo vệ cho ví điện tử
Tuy nhiên, việc sử dụng ví điện tử hiện nay cũng có một số hạn chế bởi thói quen tiêu dùng mà đa số người dân Việt Nam vẫn dùng hình thức chuyển tiền trực tiếp khi nhận hàng; Người sử dụng chưa tin tưởng vào dịch vụ do không tin tưởng vào chất lượng hàng hóa dịch vụ được giao dịch qua mạng; Thiếu các thông tin về các loại vi, cách thức sử dụng và những tiện ích mà ví điện tử mang lại; Tính bảo mật chưa cao...
Để đảm bảo an toàn cho người sử dụng ví điện tử, nhiều biện pháp bảo vệ đã được cơ quan nhà nước tăng cường, trong đó có việc Ngân hàng nhà nước lấy ý kiến cho dự thảo thông tư sửa đổi Thông tư số 39/2014/TT-NHNN hướng dẫn về dịch vị trung gian thanh toán.
Dự thảo này bổ sung nhiều quy định mới theo hướng kiểm soát việc mở tài khoản ví, quy định hạn mức giao dịch ví điện tử cá nhân tối đa là 20 triệu đồng/ngày và 100 triệu đồng/tháng; hạn mức giao dịch của tổ chức qua ví tối đa 100 triệu đồng/ngày và 500 triệu đồng/tháng; yêu cầu người dùng phải liên kết ví điện tử với tài khoản thanh toán hoặc thẻ ATM mở tại Việt Nam trước khi kích hoạt sử dụng ví điện tử...