Người trẻ yêu lịch sử qua những câu chuyện "vết thương thời chiến"

Thúy Hiền - Ảnh: NVCC
26/07/2025 - 14:00
Người trẻ yêu lịch sử qua những câu chuyện "vết thương thời chiến"

Đoàn Nhật Quang say sưa nghe người ông là thương binh kể chuyện thời chiến.

Thế hệ trẻ hôm nay thấu cảm lịch sử không chỉ qua sách vở, Internet, mà còn qua những ký ức sống động được truyền lại từ chính người thân - những thương binh, liệt sĩ trong gia đình.

Tuổi thơ thấm đẫm những câu chuyện lịch sử

Sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống cách mạng, Lê Thị Thảo Ngân (SN 2007, xã Núi Thành, TP.Đà Nẵng) lớn lên bên ánh mắt đượm buồn của ông nội- người lính trở về sau chiến tranh và chịu nỗi đau cả cha lẫn anh đều đã hy sinh trong cuộc kháng chiến. Bởi vậy tuổi thơ của Ngân thấm đẫm những câu chuyện lịch sử do ông nội kể lại.

"Từ hồi tôi còn nhỏ, ông nội tôi thường hoài niệm: Những năm 1965, Mỹ thi hành chiến tranh cục bộ, lính Mỹ càn quét lên vùng núi phía Tây của Quảng Nam. Trên mảnh đất Kỳ Trà - căn cứ địa cách mạng - ngày đêm bom cày đạn xới, chúng ngang nhiên đốt nhà, giết hại dân lành một cách man rợ. Phong trào cách mạng trong lòng dân dâng cao. Năm 18 tuổi, anh trai của ông thoát ly đi bộ đội (tiểu đoàn 70) và hy sinh vào cuối năm 1965 tại Mộc Bài (huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam cũ). Còn cha của ông là du kích địa phương hy sinh năm 1967. Thời ấy hầu như nhà ai cũng có người ‘vì nước quên thân’. Ông may mắn khi vẫn còn mẹ, còn chị. Gia đình lại tiếp tục hoạt động và hỗ trợ cách mạng bí mật cho tới ngày giải phóng"- Ngân chia sẻ.

Người trẻ yêu lịch sử qua câu chuyện của những người
Người trẻ yêu lịch sử qua câu chuyện của những người

Những tấm bằng Tổ quốc ghi công dành cho người thân là lời nhắc nhở Lê Thị Thảo Ngân không quên sự hy sinh xương máu của thế hệ cha ông. Câu chuyện lịch sử của ông là nguồn cảm hứng để Thảo Ngân học tốt môn Lịch sử (điểm trung bình môn Lịch sử lớp 12 là 9,7 và điểm thi tốt nghiệp THPT đạt 9,5.

Ngân cũng kể về tuổi thơ của ông nội với những đứa trẻ lớn lên trong chiến tranh. Lúc ấy đi học không có sách vở, bọn trẻ chỉ cầm theo một cây que củi gọt sẵn để viết chữ trên đất, lớp học luôn sẵn sàng chạy bom, trốn lính địch bất kỳ lúc nào. Ông sợ nhất là "Mỹ lết" - cái tên gớm ghiếc được dân ta đặt cho những bọn lính đánh thuê thiện chiến, tàn bạo, hễ thấy người là bắn. Nỗi ám ảnh vẫn hằn sâu về những đứa trẻ cùng ông lên chùa chơi, ngủ lại rồi bị Mỹ dội bom xuống chết hết, chỉ còn mỗi ông sống sót. Ở cái tuổi mà đôi lúc Ngân còn ước ngày mai được nghỉ học một buổi, thì những đứa trẻ thời của ông chỉ mong sao ngày mai được sống tiếp.

Trong những tâm sự nghẹn ngào, cô gái nhỏ cứ nhắc hoài "giá như chiến tranh không xảy ra với dân tộc ta mình… có lẽ đến bây giờ ông của em vẫn còn một người anh ruột để bầu bạn, không đau đáu nỗi niềm mất cha từ năm 12 tuổi. Và có lẽ những vết xước từ chiến trường xưa không ám ảnh ông mãi một đời".

Hành trang vào đời cũng mang theo những câu chuyện thời chiến của ông bà - những thương binh trở về hòa bình, Đoàn Nhật Quang (SN 2008, phường Bàn Thạch, TP.Đà Nẵng) thuật lại: "Ông tôi là du kích, còn bà thì tham gia tải thương, tải gạo nuôi quân. Dẫu bước qua lằn ranh sinh tử, nhưng những dấu tích chiến tranh vẫn còn hằn sâu trên những vết sẹo dài và trong miền ký ức…".

Quang tâm sự, ông của Quang tên Đoàn Công Thành là thương binh loại 4 nay đã bước sang tuổi 74. Ngày xưa, ông từng bị địch bắt, đánh đập dã man rồi đày vào nhà lao Hội An. Đất nước hòa bình, những hôm trái gió trở trời, vết thương cũ của ông lại tái phát, đau nhức khắp người. Bà nội của Quang cũng bị dày vò thể xác bởi di chứng thời chiến để lại. Những vết sẹo xấu xí trên lưng do địch đánh, căn bệnh xương khớp theo bà một đời.

"Nhưng ông bà dù có bị địch hành hạ đến mức nào vẫn ngoan cường, bất khuất, chẳng chịu đầu hàng. Những câu chuyện của ông bà tôi đầy bi thương nhưng cũng rất hào hùng. Chưa bao giờ ông bà cho tôi thấy một mảng ký ức nào ân hận hay một niềm hối tiếc về những cống hiến cho quê hương. Nỗi đau chiến tranh còn đó và lòng yêu nước vẫn luôn rực cháy"- Quang khẳng định.

Ghi lại ký ức...

Trước khi trở thành một học sinh chuyên Sử với những thành tích nổi bật trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh, đạt huy chương Olympic cấp khu vực môn Lịch sử, Quang từng cảm thấy sử học khô khan, nhàm chán. Nhưng bước lên cấp 2, trong một lần ngồi nghe ông kể chuyện quá khứ, sự tò mò, niềm hứng thú với môn học này đã bắt đầu...

"Nghe ông kể lúc bị địch đánh đập, tôi nhận ra lịch sử không còn là những dấu mốc, sự kiện khó nhớ… Tôi tìm sách để đọc, xem nhiều phim tài liệu hơn và nhất là nghe người thân, những người già trong làng kể chuyện thời chiến. Tôi dần cảm được nỗi đau các thế hệ trước phải hy sinh xương máu, tôi lần vào sâu từng góc khuất của lịch sử, tôi ngưỡng mộ những tâm hồn yêu nước không tiếc tuổi đôi mươi, tôi biết ơn thế hệ anh dũng giành lại độc lập, hòa bình cho dân tộc" - Quang bộc bạch.

Người trẻ yêu lịch sử qua câu chuyện của những người

Góc học tập phủ kín sách sử, giấy khen và huy chương từ hành trình chinh phục học tập của Nhật Quang.

Quang tham gia các hội nhóm yêu sử, hoạt động trong các câu lạc bộ học thuật về lịch sử, tham quan các di tích lịch sử và nỗ lực gặt hái những "quả ngọt" sau khi lĩnh hội kiến thức sử học qua các cuộc thi liên quan đến lịch sử.

Tương tự, nhờ tiếp nhận sử học không chỉ qua sách vở mà còn thông qua chính những câu chuyện từ người thân, Thảo Ngân cảm nhận lịch sử dân tộc một cách chân thực và đầy sự biết ơn. "Với tôi, ‘mỗi một người già nằm xuống là mất đi một pho sách quý’, nhất là những thế hệ đã đi qua chiến tranh, qua những thăng trầm của dân tộc. Tôi chỉ đơn giản là một đứa trẻ sinh ra trong thời bình, ngồi lắng nghe quá khứ bằng tất cả sự háo hức, tò mò xen lẫn những khoảnh khắc lắng đọng và ghi chép lại những ký ức của ông cha mình khi còn có thể. Tôi biết, những ký ức có một không hai ấy, sau này, dù có tiền, có kỹ thuật cũng không thể phục dựng lại được"- Ngân bày tỏ.

Ngân thấy mình may mắn và biết ơn - vì sự hy sinh của lớp người trước, của người thân trong gia đình là nền móng vững chắc cho cuộc sống bình yên mà Ngân và bao người đang có, đó cũng là điểm tựa và động lực cho các thế hệ nối tiếp.

Clip: Đoàn Nhật Quang chia sẻ về tình yêu lịch sử thấm đượm qua quá khứ bi tráng của người thân

Ý kiến của bạn
(*) Nội dung bắt buộc cần có
0 bình luận
Xem thêm bình luận

Nhập thông tin của bạn

Đọc thêm